Vaccinium Cinsine Ait Maviyemiş Türlerinin Süs Bitkisi Özelliklerinin Değerlendirilmesi

Year 2025, Volume: 54 Issue: Özel Sayı 1, 491 - 497, 25.03.2025

Aslıhan Ağar Özkaya , Hatice Demircioğlu , Ebru Kurt , Okan Özkaya

https://doi.org/10.53471/bahce.1539647

Abstract

Bu çalışmada Dünyada ve ülkemizde üretimi, tüketimi aynı zamanda ticareti hızlı bir şekilde artan üzümsü meyve grubu içi yer alan Vaccinium cinsine ait maviyemiş türlerinin süs bitkisi potansiyeli araştırılmıştır. Bu cinse giren türlerin çoğu çiçeklenme dönemindeki ilgi çekici görüntüleri, çiçeklerinin hoş kokusu, meyve rengi, habitüs özellikleri, sonbahar da yapraklarının renklenmeleri ile oldukça estetik bir görünüme sahiptirler. Meyveli türlerinin kullanımı taze gıdaya doğrudan ulaşan mekân kullanıcılarının mekâna ilgisinin artırması ve özellikle çocukların meyvelerin oluşum sürecini takip edebilmesine imkân sağlanması bakımından önemlidir. Ülkemiz florasında yetişen Vaccinium cinsine ait V.arctostaphylos, V.myrtillus, V.uliginosum ve V.vitis-idaea, maviyemiş türleri bulunmaktadır. Maviyemişlerin çiçeklenme zamanı, boyu, çapı, habitatı, yaprak, çiçek vb. özellikleri hakkında bilgiler verilmiş ve süs bitkisi olarak kullanım potansiyeline yönelik değerlendirmeler yapılmıştır. Oldukça sınırlı bir habitatta yetiştirilen maviyemiş çeşitlerinin süs bitkisi sektörüne alternatif bir tür olarak kazandırılması da ön görülmüştür. Çalışılan bu bitkinin özellikle parklar, bahçeler (ev, okul ve özel mekân) ve balkonlarda saksılı süs bitki uygulamalarında, dikey bitkilendirme projeleri ve çatı bahçeleri uygulamalarında kullanılabileceği önerisi geliştirilmiştir.

Keywords

Maviyemiş, Süs Bitkisi, Meyve Türleri, Peyzaj.

Evaluation of Ornamental Plant Characteristics of Blueberry Species Belonging to the Genus Vaccinium

Abstract

In this study, the ornamental plant potential of blueberry species belonging to the Vaccinium genus, which is a berry group whose production, consumption and trade is rapidly increasing in the world and in our country, was investigated. Most of the species in this genus have a very aesthetic appearance with their attractive appearance during the flowering period, the pleasant scent of their flowers, fruit color, habitus characteristics, and the coloration of their leaves in autumn. The use of fruit varieties is important in terms of increasing the interest of space users, who have direct access to fresh food, and especially allowing children to follow the formation process of fruits. There are V.arctostaphylos, V.myrtillus, V.uliginosum and V.vitis-idaea, blueberry species belonging to the Vaccinium genus growing in the flora of our country. Information about blueberries (blooming time, height, diameter, habitat, leaf, flower, etc. characteristics) was given and evaluations were made regarding their potential for use as ornamental plants. It is also envisaged that blueberry varieties grown in a very limited habitat will be introduced to the ornamental plant sector as an alternative species. It has been suggested that this plant can be used in potted ornamental plant applications, especially in parks, gardens (home, school and private places) and balconies, as well as in vertical planting projects and roof garden applications.

Keywords

Bluberry, ornamental plants, fruit types, landscape

References

• Avcı, M. 2014. Türkiye’nin doğal-egzotik ağaç ve çalıları. Orman Genel Müdürlüğü, Ankara, s:28-53.
• Çelik, H. 2012. Yüksek boylu maviyemiş (highbush blueberry) yetiştiriciliği. Gifimey Mesleki Yayınlar Serisi-III, 150.
• Pepe, A.V., Yıldırım, F., Yıldırım, A., Çelik, C. 2023. Topraksız kültürde yetiştirilen bazı maviyemiş (Vaccinium corymbosum L.) çeşitlerinin meyve kalite ve antioksidan özelliklerinin belirlenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi 28(3):513-521.
• TUİK, 2024. https://www.tuik.gov.tr/.
• Serçe, S., Özgen, M. 2013. Maviyemiş Akdeniz ve Ege bölgelerinde ekonomik olarak yetiştirilebilir mi? Harman Time 5:46-48.
• Lopez, J.E., Fisher, P.R., Steed, S. 2012. Scheduling of flowering and fruiting of southern highbush blueberry as a container ornamental plant. In Proceedings of the Florida State, Horticultural Society 125:312-316.
• Eldik, W. 2015. Development in field scale blueberry production. The Fruit Grower, January, pp:23-24.
• Köksal, N., Özkaya, A., Kafkas, E., Yasemin, S. 2017. Süs bitkisi olarak çilek yetiştiriciliğinde saksı boyutlarının etkisi. Bahçe 46(Özel Sayı 1):139-148.
• Erken, K., Özzambak, M.E. 2018. Ormandan bahçeye doğal bitkilerin kültüre alınması. 4. International Non-Wood Forest Products Symposium, 4-6 October, Bursa/Turkey.
• Bay, G. 2011. Süs bitkileri sektör raporu. Orta Anadolu İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliği.
• Gülçür, B. 2015. Dünya’da, AB’de ve Türkiye’de süs bitkileri sektöründeki gelişmeler ile bu alandaki uluslararası fuarlar. AB Uzmanlık Tezi, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü.
• Alp, Ş., Zeybekoğlu E., Salman A., Özzambak, M.E. 2020. Doğal bitkilerin kültüre alınması süreci ve süs bitkisi olarak kullanılması. Journal of Agricultural Faculty of Bursa Uludag University, e-ISSN:2651-4044, 34(Özel Sayı):351-357.
• Üsküplü, E.M., Polat, Z. 2019. Permakültür çocuk oyun alanları. ADÜ Ziraat Dergisi 16(2):245-252.
• Koçhan, N. 2010. Peyzaj planlama ve tasarım çalışmalarında kuşburnu (Rosa canina L.) bitkisinin değerlendirilmesi. Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi 14(4):33-37.
• Kılıç, T., Kazaz, S., Ergür, E.G., Gül, A. 2016. Meyve özellikli odunsu bitki türlerinin peyzaj amaçlı bitkisel tasarımda kullanılabilme olanakları. 6. Süs Bitkileri Kongresi, s:19-22.
• Aslan, H. 2020. Ankara kenti açık yeşil alanlarında kullanılan meyve türlerinin belirlenmesi ve peyzaj mimarlığında süs bitkisi olarak değerlendirilme olanakları. Bursa Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 34(Özel Sayı):99-114.
• Kösa, S. 2020. Ricotia carnosula’nın saksı bitkisi olarak kullanımında bitki yoğunluğunun peyzaj performansına etkisi. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi 21(1):21-28.
• Kösa, S., Güral, S.M. 2019. Tıbbi ve aromatik bitkiler ve peyzajda kullanımları. Peyzaj 1(1):41-54.
• Townsend, S.B., Robbins, R. 2010. Continuous container gardens. swap in the plants of the season to create fresh designs year-round. Storey Publ. 272p.
• Richardson, F. 2012. Small space container gardens. Timber Press, 488p.
• Fisher, G. 2012. Blueberries as ornamental edibles. GPN Magazine, February, pp:22-27.
• Heiberg, N., Lunde, R. 2006. Effect of growth media on highbush blueberries grown in pots. Acta Hort. 71:219-223.
• Black, B.L., Zimmerman, R.H. 2002. Industrial and municipal by products as substrates to highbush blueberry production. Acta Hort. 574:267-272.
• Xu G.H., Zhang M.J., Lei L., An Q., Zhao L.N., Liu G.L., Wang H.X. 2020. New varieties of blueberry released by US in 2018 and analysis of breeding trends. Molecular Plant Breeding 11(1):1-10, doi:10.5376/mpb.2020.11.0001.
• Çelik, H. 2020. Maviyemiş yetiştiriciliği ve üretim trendi. Harman Time 91:2-8.
• Çelik, H. 2012. Türkiye’deki yabanmersini terim karmaşasının çözümü, kültürü yapılan ve yapılmayan Vaccinium türleri. 4. Ulusal Üzümsü Meyveler Sempozyumu, s:137-149.
• Çelik, H. 2016. Atakum için yeni ve alternatif üzümsü meyveler; maviyemiş ile güzyemişi. Yeni Atakum, s:149.
• Çelik, H. 2009. The performance of some northern highbush blueberry (Vaccinium corymbosum L.) varieties in North eastern part of Anatolia. Journal of Agricultural Science 24:141-146.
• Çelik, H. 2011. Samsun için yeni ve popüler üzümsü meyveler: maviyemiş ve turnayemişi. Samsun Sempozyumu, s:13-16.
• Anonim, 2018. https://www.yabanmersini.org/ yaban-mersini-turleri.html (Erişim:16.08.2024).
• Çelik, H. 2024. Maviyemiş üretim ve ekonomisi. Harman Time 134:2-7.