İDARENİN SORUMLULUĞUNDA KESİN ZARAR – MUHTEMEL ZARAR AYRIMINDA CİDDİ ŞANS KAYBININ YERİ

Year 2025, Volume: 11 Issue: 1, 285 - 305, 04.03.2025

Berk Yılmaz

Abstract

Günümüzde idarenin faaliyetlerinden doğan zararlardan sorumlu olması, modern devletlerde kabul edilen hukuk devletinin temel gereklerinden bir tanesidir. Buna göre idare, eylem ve işlemlerinden doğan zararı gidermekle yükümlüdür. Zarar, idarenin sorumluluğu için kabul edilen üç temel şarttan biridir. Öğretide zarar kavramına ilişkin bazı temel özellikler kabul edilmektedir. Kural olarak zarar, şüpheye yer vermeyecek şekilde kesin anlamda ortaya çıkmalıdır. Ayrıca gelecekte gerçekleşmesi kesin olan zararların tazmini de gerek öğretide gerekse Danıştay kararlarında kabul edilmektedir. Şans kaybı, henüz gerçekleşmemiş ve gelecekte gerçekleşme ihtimali taşıyan zarardır. Gerçekleşmesi kesin kabul edilebilecek şans kaybı halleri ciddi şans kaybı olarak nitelendirilmektedir. Bu durumlarda idarenin sorumluluğu ayrıca gündeme gelmektedir. Ciddi şans kaybının tazmini konusu öğretide tartışılmaktadır. Danıştay kararlarında zarar kesin değilse tazmininin mümkün olmadığı sonucuna ulaşılmaktadır. Makalede ciddi şans kaybı niteliğindeki zararların kesinliği varsayımından hareketle bu tür zararların tazmini gerektiği sonucuna ulaşılması amaçlanmaktadır.

Keywords

İdarenin Sorumluluğunda Zarar Kavramı, Zararın Kesinliği, Muhtemel Zararlar, Ciddi Şans Kaybı

THE PLACE OF SEVERE LOSS OF CHANCE IN THE DIFFERENCE OF CERTAIN DAMAGE - PROBABLE DAMAGE IN THE RESPONSIBILITY OF THE ADMINISTRATION

Abstract

Today, the administration's liability for damages arising from its activities is one of the basic requirements of the state governed by rule of law accepted in modern states. Accordingly, the administration is obliged to compensate for the damage arising from its actions and procedures. Damage is one of the three basic conditions accepted for the liability of the administration. Some basic features of the concept of harm are accepted in the doctrine. As a rule, the damage must be clearly established beyond doubt. In addition, compensation for damages that are certain to occur in the future is accepted both in the doctrine and in the decisions of the Council of State. Loss of chance is damage that has not yet occurred and may occur in the future. Situations where the loss of chance is certain to occur are considered severe loss of chance. In these cases, the responsibility of the administration also comes to the fore. The issue of compensation for severe loss of chance is discussed in the doctrine. In the decisions of the Council of State, it is concluded that if the damage is not certain, compensation is not possible. The article aims to reach the conclusion that such damages should be compensated based on the assumption of the certainty of damages in the nature of severe loss of chance.

Keywords

Concept of Damage under the Responsibility of the Administration, Certainty of Damage, Possible Damages, Severe Loss of Chance

References

• AKYILMAZ, Bahtiyar / SEZGİNER, Murat / KAYA, Cemil: Türk İdari Yargılama Hukuku, Ankara, Seçkin Yayıncılık, Onuncu Baskı, 2024.
• ANTALYA, Gökhan: Borçlar Hukuku Genel Hükümler Cilt: V/1, 2, Ankara, Seçkin Yayıncılık, İkinci Baskı, 2019.
• ATAY, Ender Ethem: İdare Hukuku, Ankara, Turhan Kitabevi, Onuncu Baskı, 2024.
• ATAY, Ender Ethem: İdari Yargılama Hukuku, Ankara, Seçkin Yayıncılık, Üçüncü Baskı, 2024.
• ATAY, Ender Ethem / ODABAŞI, Hasan / GÖKCAN, Hasan Tahsin: Teori ve Yargı Kararları Işığında İdarenin Sorumluluğu ve Tazminat Davalar, Ankara, Seçkin Yayıncılık, Birinci Baskı, 2003.
• CANDAN, Turgut: Açıklamalı İdari Yargılama Usulü Kanunu, Ankara, Yetkin Yayınları, Sekizinci Baskı, 2020.
• ÇAĞLAYAN, Ramazan: İdari Yargılama Hukuku, Ankara, Seçkin Yayıncılık, Onaltıncı Baskı, 2024.
• ÇELEBİ, Özgün: “Şans Kaybının Tazmini”, Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi, C. 34, S. 2, Y. 2018, s. 121-196.
• ÇELİK, Çelik Ahmet: İdari Yargıda Ölüm ve Bedensel Zararlar Nedeniyle Tazminat Davaları, Ankara, Seçkin Yayıncılık, Birinci Baskı, 2017.
• EREN, Fikret: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Ankara, Legem Yayınevi, Yirmisekizinci Baskı, 2023.
• GÖZLER, Kemal: İdare Hukuku Cilt II, Bursa, Ekin Basım Yayın Dağıtım, Üçüncü Baskı, 2019.
• GÖZÜBÜYÜK, Şeref: Yönetsel Yargı, Ankara, Turhan Kitabevi, Otuzdördüncü Bası, 2015.
• GÖZÜBÜYÜK, Şeref / TAN, Turgut: İdare Hukuku Cilt: 2 İdari Yargılama Hukuku, Ankara, Turhan Kitabevi, Sekizinci Bası, 2016.
• GÜNDAY, Metin: İdare Hukuku, Ankara, İmaj Yayınevi, Onbirinci Baskı, 2017.
• GÜNDÜZ, Fatma Ebru / GÜNDÜZ, Hakan: “İdare Hukukunda Destekten Yoksun Kalma Tazminatı”, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 15, S. 3, Y. 2011, s. 225-258.
• GÜNDÜZ, Fatma Ebru / ÇEBİ BUĞDAYCI, Melike Özge: “İdarenin Sorumluluğunda Yansıma Zarar”, TBB Dergisi, S. 174, Y. 2024, s. 127-159.
• KALABALIK, Halil: İdari Yargılama Usulü Hukuku, Ankara, Seçkin Yayıncılık, Onyedinci Baskı, 2024.
• KAPLAN, Gürsel: İdari Yargılama Hukuku, Bursa, Ekin Basım Yayın Dağıtım, Beşinci Baskı, 2019.
• KARAHANOĞULLARI, Onur: İdare Hukuku, Ankara, Turhan Kitabevi, Birinci Bası, 2022.
• OĞUZMAN, M. Kemal / ÖZ, M. Turgut: Borçlar Hukuku Genel Hükümler Cilt 2, İstanbul, Vedat Kitapçılık, Ondördüncü Bası, 2018.
• ONAR, Sıddık Sami: İdare Hukukunun Umumi Esasları Cilt 3, İstanbul, İsmail Akgün Matbaası, 1967.
• ÖZKAN, Zehra: “İngiliz Hukukunda İyileşme Şansı Kaybının Tazmini”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 62, S. 4, Y. 2013, s. 1105-1138.
• ÖZKAN, Zehra: Karşılaştırmalı Hukukta İyileşme Şans Kaybının Tazmini, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk (Karşılaştırmalı Hukuk) Ana Bilim Dalı, 2013.
• RIVERO, Jean / WALINE, Jean: Droit administratif, Paris: 19ème édition, Dalloz, 2002. (Akt: Atay, Odabaşı ve Gökcan, s. 155-156.)
• SANCAKDAR, Oğuz / ÖNÜT, Lale Burcu: Ankara, Seçkin Yayıncılık, Altıncı Baskı, 2024.
• SARSIKOĞLU, Şenel: “İdarenı̇n Malı̇ Sorumluluğu Açısından Zarar Kavramı”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 65, S. 4, Y. 2016, s. 2389-2422.
• İNTERNET KAYNAKLARI
• https://sozluk.gov.tr
• DANIŞTAY KARARLARI:
• Danıştay 8. Dairesi, E. 2020/6651, K. 2023/4502, K.T.: 10.10.2023.
• Danıştay İDDK, E. 2022/3762, K. 2023/1591, K.T.: 05.07.2023. Danıştay 6. D., E. 2022/5123, K. 2023/9994, K.T.: 27.12.2023. Danıştay 13. D., E. 2021/3782, K. 2023/5000, K.T.: 23.11.2023. Danıştay 8. D., E. 2020/347, K. 2023/171, K.T.: 26.01.2023. Danıştay 12. D., E. 2019/1267, K. 2022/1433, K.T.: 24.03.2022.
• Danıştay 6. D., E. 2022/7865, K. 2024/198, K.T.: 11.01.2024.
• Danıştay 6. D., E. 2022/5123, K. 2023/9994, K.T.: 27.12.2023. Danıştay 10. D., E. 2023/293, K. 2023/7175, K.T.: 21.11.2023. Danıştay 6. D., E. 2019/15147, K. 2023/8023, K.T.: 08.11.2023. Danıştay 12. D., E. 2023/4460, K. 2023/5357, K.T.: 26.10.2023.
• Danıştay 10. D., E. 1995/6440, K. 1997/4796, K.T.: 24.11.1997. Danıştay 10. D., E. 1993/4139, K. 1994/5234, K.T.: 28.10.1994.
• Danıştay 10. D., E. 2009/6921, K. 2013/4338, K.T.: 13.05.2013.
• Danıştay 10. D., E. 1987/1324, K. 1990/278, K.T.: 15.09.1990.
• Danıştay 10. D., E. 2019/10605, K. 2023/1602, K.T.: 29.03.2023.
• Danıştay 10. D., E. 2019/7459, K. 2023/6817, K.T.: 14.11.2023.
• Danıştay 8. D., E. 2023/2276, K. 2023/5901, K.T.: 16.11.2023.
• Danıştay 10. D., E. 2021/4063, K. 2023/2930, K.T.: 31.05.2023.
• Danıştay 10. D., E. 2019/12437, K. 2023/2704, K.T.: 23.05.2023.
• Danıştay İDDK, E. 2021/2823, K. 2022/1620, K.T.: 25.04.2022.
• Danıştay 8. D., E. 2019/9564, K. 2023/418, K.T.: 07.02.2023.
• Danıştay 6. D., E. 2023/1383, K. 2023/8430, K.T.: 20.11.2023.
• Danıştay 8. D., E. 1990/981, K. 1990/812, K.T.: 28.06.1990.
• Danıştay 5. D., E. 1999/2771, K. 2002/2723, K.T.: 10.06.2002.
• Danıştay 6. D., E. 2007/987, K. 2009/3604, K.T.: 08.04.2009.
• Danıştay 10. D., E. 2016/15620, K. 2021/4165, K.T.: 21.09.2021.
• Danıştay 8. D., 2021/1115, K. 2021/3047, K.T.: 10.06.2021.
• YARGITAY KARARI
• Yargıtay HGK, E. 2023/2-858, K. 2023/1399, K.T.: 27.12.2023.