MADRA DAĞI VE ÇEVRESİNİN ARAZİ ÖRTÜSÜ/ KULLANIMINDAKİ ZAMANSAL DEĞİŞİMİN UZAKTAN ALGILAMA YÖNTEMİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ

Year 2013, Volume: 16 Issue: 30, 1 - 21, 01.12.2013

Alper Uzun , Mehmet Somuncu

Abstract

Problem Durumu: Arazi örtüsündeki değişiklikler doğal nedenlerle gelişen bir süreç olduğu gibi insanoğlunun ihtiyaçları doğrultusunda da önemli ölçüde meydana gelmektedir. İnsanoğlu farklı ihtiyaçları nedeniyle arazi örtüsünde kalıcı değişikliklere neden olmaktadır. Dağlık alanlar, diğer jeomorfolojik birimler kadar olmasa da arazi kullanımı değişiminden etkilenen önemli birimlerdendir. Türkiye’deki şehir yerleşmeleri genellikle düz ve ovalık alanlarda karşımıza çıkmaktadır. Buna karşılık dağlık alanlar ise kırsal yerleşmelere daha fazla ev sahipliği yapmaktadır. Dağlık peyzajlar, daha çok tarım ve ormancılık faaliyetleri şeklinde insanlar tarafından kullanılan mekanlardır. Bu arazi kullanım faaliyetleri farklı düzeylerde çevre sorunlarına erozyon, biyoçeşitliliğin azalması, su kaynaklarının azalması vb. neden olmaktadır. Bu bağlamda, dağlık alanlardaki arazi örtüsü/kullanımındaki zamansal değişimi tespit etmek, değerlendirmek ve çözüm önerileri sunmak önem arz etmektedir. Araştırmanın Amacı: Farklı tarihlere ait uydu görüntülerini kullanarak Madra Dağı ve çevresinin arazi örtüsündeki/kullanımındaki zamansal değişimin tespit edilip değerlendirilmesi bu araştırmanın temel amacıdır. Arazi örtüsündeki/kullanımındaki değişimin uydu görüntülerinden elde edilen haritalar aracılığı ile tespit edildiği bu araştırmada, hazırlanan haritalar ve tablolar kullanılarak; alandaki değişimin türü, yönü ve miktarı belirlenmiş ve bu değişimler nedenleri ile açıklanmıştır. Yöntem: 1987–2000 yılları arasında arazi örtüsünde meydana gelen değişimi saptamak için 05.05.1987 tarihli Landsat TM ve 07.06.2000 tarihli Landsat ETM uydu görüntüleri kullanılmıştır. İki farklı zamana ait Landsat uydu görüntüleri kontrolsüz ve kontrollü sınıflandırma teknikleri kullanılarak sınıflandırılmış ve alandaki arazi örtüsü/kullanımı değişimleri tespit edilmiştir. Ayrıca Madra Dağı ve çevresine ait 24 paftadan oluşan 1/25 binlik topografya ve arazi kullanım haritaları da araştırmada kullanılan temel veriler arasındadır. Bulgular ve Sonuçlar: Uydu görüntüleri kullanılarak Madra Dağı ve çevresindeki arazi örtüsü ve kullanımındaki değişim, 1987 – 2000 yıllarını kapsayan 13 yıllık bir süreç zarfında ortaya koyulmuştur. Elde edilen bulgular sonucunda araştırma alanının %35’lik bir kısmında değişimin olduğu sonucuna varılmıştır. Madra Dağı ve yakın çevresinde orman tahribatından dolayı ormanlık alanların azaldığı; buna karşılık yerleşme, tarım ve meyvelik–zeytinlik alanlarının arttığı hipotezi doğrulanmıştır

Keywords

Madra Dağı, arazi örtüsü/kullanımı, uzaktan algılama

UsIng Remote Sensing Method to Evaluate the Change of the Land Cover/Land Use In Time In Madra Mountain

Abstract

Problem Statement: The changes in the land cover can occur both in the natural process and significantly through the needs of human beings. Human beings cause permanent changes in the land cover because of their different needs.Mountain areas, although not as much affected as other geomorphologic units, are important units which are affected by land use. City settlements in Turkey are generally in plain and lowland areas. Contrary to this, mountain areas host more rural areas. Mountain landscapes are areas which are used for agriculture and lumbering activities by people. These kind of activities related with land use cause some environmental problems erosion, reduction in biodiversity and fresh water resources on different levels. In this respect, it is important to identify and evaluate the change in the land cover use in time and provide solutions.Purpose of the Study: The main purpose of this study is to identify and evaluate the change in the land cover of Madra Mountain and its environment in time by using satellite images of different dates. In this work, in which the change in the land cover is identified by maps, the type, direction and amount of the change are explained with its causes by maps.Methodology: To determine the change in the land cover between 1987 and 2000, the images of Landsat TM and Landsat ETM satellites are used; dated 05.05.1987 and 07.06.2000 respectively. The Landsat images of different times are classified by using controlled and uncontrolled classifying techniques and the change in land cover / use have been identified. Also topography maps, which are scaled as 1/25000 covering 24 sections on Madra Mountain and its environment, are among the main data used in this study.Results and Conclusions: The changes in the land cover and its use in Madra Mountain and its environment between 1987 and 2000 have been identified by using satellite images. As a result of the findings, change has been identified in an area covering 35% of the research area. The hypothesis about the reduction in the forest area of Madra Mountain and its environment because of the devastation of forests; and the expansion of settlement, agriculture, olive and fruit areas, has been proved

Keywords

Madra Mountain, land cover/land use, remote sensing

References

• Cohen, J. (1960). A Coefficient of Agreement for Nominal Scales. Educatio- nal and Psychological Measurement, 20, 37–46.
• Congalton, R. G. ve Mead, R. A. (1983). A Quantitative Method to Test for Consistency and Correctness in Photo-interpretation. Photogrammet- ric Engineering and Remote Sensing, 49 (1), 69–74.
• Çetin, T. (2003). Doğal Ortam-Ekonomik Faaliyet İlişkisine Bir Örnek: Ko- zak Yöresi (Bergama). Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Der- gisi, 23 (1), 23–46.
• Gong, P. ve Howarth, P. J. (1990). An Assessment of Some Factors Influen- cing Multispectral Land Cover Classification. Photogrammetric En- gineering and Remote Sensing, 56 (5), 597–603.
• Gülersoy, A. E. (2013). Farklı Uzaktan Algılama Teknikleri Kullanılarak Ara- zi Örtüsü/Kullanımında Meydana Gelen Değişimlerin İncelenmesi: Manisa Merkez İlçesi Örneği (1986–2010). Turkish Studies - Interna- tional Periodical for The Languages, Literature and History of Tur- kish or Turkic, 8 (8), 1915–1934.
• Güre, M., Özel, M. E. ve Özcan, H. (2009). Corine Arazi Kullanımı Sınıf- landırma Sistemine Göre Çanakkale İli. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 13 (3), 37–48.
• Hudson, W. ve Ramm, C. (1987). Correct Formulation of the Kappa Coeffi- cient of Agreement. Photogrammetric Engineering and Remote Sen- sing, 53 (4), 421–422.
• İkiel, C., Atalay Dutucu, A., Ustaoğlu, B. ve Evrim Kılıç, D. (2012). Landuse and Land Cover (LUCL) Classification Using Spot-5 Image in the Adapazarı Plain and Its Surroundings, Turkey. The Online Journal of Science and Technology, 2 (2), 37-42.
• Kara, F., ve Karatepe, A. (2012). Uzaktan Algılama Teknolojileri ile Beykoz İlçesi (1986–2011) Arazi Kullanımı Değişimi Analizi. Marmara Coğ- rafya Dergisi, 25, 378–389.
• Köse, A. (1997). Madra Dağı Kuzey Yamaçlarında Yaylacılık. Doğu coğrafya Dergisi, 2, 227–250.
• Lillesand, T. M. ve Kiefer R. W. (2000). Remote Sensing and Image Interpretation Land Use/Land Cover Mapping. New York: Wiley and Sons. Inc.
• Lu, D., Mausel, P., Brondzio, E. ve Moran, E. (2004). Change Detection Techniques. International Journal of Remote Sensing, 25 (12), 2365- 2407.
• Maingi, J. K., Marsh, S. E., Kepner, W. G. ve Edmonds, C. M. (2002). An Accuracy Assessment of 1992 Landsat-MSS Derived Land Cover for the Upper San Pedro Watershed (U.S./Mexico) (EPA/600/R-02/040) U.S. Environmental Protection Agency.
• Masek, J. G., Lindsay, F. E. ve Goward, S. N. (2000). Dynamics of Urban Growth in the Washington DC Metropolitan Area, 1973-1996, from Landsat Observations. International Journal of Remote Sensing, 21 (18), 3473 -3486.
• Mertens, B., Lambin, E. F. (2000). Land Cover Change Trajectories in Southern Cameroon. Annals of Association of American Geographers, 90, 467–494.
• Muttitanon, W. ve Tripathi N. K. (2005). Land Use/Land Cover Changes in the Coastal Zone of Ban Don Bay, Thailand Using Landsat 5 TM Data. International Journal of Remote Sensing, 26 (11), 2311–2323.
• Özdemir, M. A. ve Bahadır, M. (2008). Yalova İli’nde Arazi Kullanımının Zamansal Değişimi (1992–2007). İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü Coğrafya Dergisi, 17, 1–5.
• Reis, S., (2008). Analyzing Land Use/Land Cover Changes Using Remote Sensing and GIS in Rize, Nort East Turkey. Sensors, 8 (10), 6188– 6202.
• Rogan, J. ve Chen, D. M. (2004), Remote Sensing Technology for Mapping and Monitoring Land-Cover and Land-Use Change. Progress in Planning, 61, 301–325.
• Rosenfield, G.H. ve Fitzpatrick-Lins, K. (1986). A Coefficient of Agreement as A Measure of Thematic Accuracy. Photogrammetric Engineering and Remote Sensing, 52 (2), 223–227.
• Satıl, F., Akçiçek, E. ve Selvi, S. (2008). Madra Dağı (Balıkesir/İzmir) ve Çevresinde Etnobotanik Bir Çalışma. Biyoloji Bilimleri Araştırma Dergisi, 1 (1), 31–36.
• Somuncu, M., Akpınar, N., Kurum, E., Çabuk Kaya, N. ve Özelçi Eceral, T. (2010). Gümüşhane İli Yaylalarındaki Arazi Kullanımı ve İşlev Değişiminin Değerlendirilmesi: Kazıkbeli ve Alistire Yaylaları Örneği. Ankara Üniversitesi Çevrebilimleri Dergisi, 2 (2), 107–127.
• Story, M. ve Congalton, R. G. (1986). Accuracy Assessment: A User’s Perspective, Photogrammetric Engineering and Remote Sensing, 52, 397–399.
• Sütgibi, S. (2003). Madra Dağı ve Çevresinin Vejetasyon Coğrafyası, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ege Üniversitesi: İzmir.
• Tağıl, Ş. (2007). Quantifying the Change Detection of the Uluabat Wetland, Turkey, by Use of Landsat Images. Ekoloji Dergisi, 16 (64), 9–20.
• Uslu, A. (2007). Diyarbakır İlinin Kentsel Dönüşüm Analizinin Uzaktan Algılanmış Görüntüler Kullanılarak Yapılması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gebze İleri teknoloji Enstitüsü: Gebze.
• Yang, X. ve Lo, C. P. (2002). Using a Time Series of Satellite Imagery to Detect Land Use and Land Cover Changes in the Atlanta, Georgia Metropolitan Area. International Journal of Remote Sensing, 23 (9), 1775–1798.
• Yılmaz, O., ve Erdem, Ü. (2011). Gediz Deltası’nın Uzaktan Algılama Teknikleri Uygulanarak Alan Kullanım Kararları Üzerine Araştırmalar. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 8 (1), 53–63.