İşbirlikli öğretim yönteminin Türkçe dersinde akademik başarı ve tutum üzerindeki etkisi

Year 2021, Volume: 24 Issue: 46, 831 - 854, 31.12.2021

Aysel Arslan , Ali Osman Engin

https://doi.org/10.31795/baunsobed.933111

Cited By: 2

Abstract

Bu çalışmanın amacı; işbirlikli öğretim teknikleri arasında yer alan Birleştirilmiş İşbirlikli Okuma ve Kompozisyon (BİOK), Öğrenci Takımları Başarı Bölümleri (ÖTBB) ve Jigsaw II’nin Türkçe dersinde uygulanmasının öğrencilerin Milli Kültürümüz ile Doğa ve Evren ünitelerinde yer alan kazanımlara ilişkin başarıları, Türkçe dersine yönelik tutumları üzerindeki etkisinin belirlenmesidir. Araştırmanın verileri öntest-sontest kontrol gruplu yarı deneysel desen tasarımı kullanılarak elde edilmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu 2019-2020 eğitim yılı birinci döneminde Sivas ili merkez ilçede bulunan iki farklı ortaokuldaki dört şubede 7. sınıfta öğrenim görmekte olan 36 kız, 47 erkek toplamda 83 öğrenci oluşturmuştur. Araştırmada yer alan şubelerden üçünde işbirlikli öğretim teknikleri birinde ise mevcut öğrenme programına uygun olarak dersler yapılmıştır. Araştırma verilerinin elde edilmesinde her iki üniteye ilişkin modüler testler ve Türkçe Dersine Yönelik Tutum Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizinde; kümeleme analizi, tanımlayıcı istatistikler, ANOVA, Tukey, bağımlı gruplar t testi uygulanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre; işbirlikli öğrenme tekniklerinin uygulandığı deney gruplarının her iki üniteye ilişkin öntest-sontest puanları arasında sontest lehine anlamlı farklılık bulunduğu saptanmıştır. Mevcut yöntemin uygulandığı kontrol grubunda ise ilk ünitede sontest lehine anlamlı farklılık olduğu ancak ikinci ünitede anlamlı farklılık olmadığı saptanmıştır. Tutum ölçeğinden elde edilen sonuçlar incelendiğinde; bütün gruplarda öntest puanlarına göre sontest puanlarında bir artışın olduğu görülmektedir. Deney grubu ÖTBB (DÖ) ve Deney grubu Jigsaw II (DJ) gruplarında sontest lehine olmak üzere anlamlı farklılık olduğu ancak Deney grubu BİOK (DB) ve Kontrol grubunda (KM) da sontestlerde öntestlere göre bir miktar puan artışı olduğu ancak bunun istatistiki hesaplamalara göre anlamlı olmadığı bulgusuna ulaşılmıştır.

Keywords

BİOK, ÖTBB, Jigsaw II, Türkçe dersi, Tutum

The effect of cooperative teaching method on academic achievement and attitude in Turkish lesson

Abstract

This study aims to determine the effects of Cooperative Integrated Reading and Composition (CIRC), Student Teams Achievement Divisions (STAD) and Jigsaw II techniques, which are developed following the cooperative learning method and the current teaching method on the 7th-grade achievements of secondary school students and their attitudes towards the Turkish lesson. To collect data for the study, a quasi-experimental design with a pretest-posttest control group was used. The research study group consists of 83 students, 36 girls and 47 boys, studying in the 7th grade in four different branches in two different secondary schools in the center of Sivas in the first semester of the academic year 2019-2020. In three of the branches included in the research, lessons were conducted using cooperative teaching techniques. In one of the branches, lessons were conducted following the existing learning program. In the research, the National Culture and Nature and Universe units were studied, and the practice lasted eight weeks. In obtaining research data, modular tests and the Attitude Scale Towards the Turkish Lesson were used. Cluster analysis, descriptive statistics, ANOVA, Tukey, t-test for dependent groups were used to analyze the data. According to the research findings, it was found that there was a significant difference between the pretest-posttest scores of the modular achievement test of the experimental groups in which cooperative teaching techniques were used, which was in favor of the posttest. In the control group using the current method, a significant difference was found in favor of the posttest in the first unit, but no significant difference was found in the second unit. When examining the research groups’ attitude scale findings, although it was found that there was an increase in posttest scores in all groups compared to pretest scores, a statistically significant difference in favor of the posttest was found only in the experimental group STAD (ES) and (EJ) groups.

Keywords

Jigsaw II, CIRC, STAD, Turkish lesson, Attitudes

References

• Açıkgöz, K. Ü. (2004). Aktif öğrenme (13. Baskı). Kanyılmaz Kitabevi.
• Açıkgöz, K. Ü. (2016). Etkili öğrenme ve öğretme (9. Baskı). Biliş Yayınevi.
• Açıkgöz, K. Ü. ve Güngör, A. (2006). İşbirlikli öğrenme yönteminin okuduğunu anlama stratejilerinin kullanımı ve okumaya yönelik tutum üzerindeki etkileri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 48, 481-502.
• Ağgön, E. ve Yazıcı, M. (2010). Sınıf öğretmenliği programı öğrencilerinin beden eğitimi dersine yönelik tutumları (Erzincan Üniversitesi örneği). 9. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu Bildirileri, Elazığ, ss. 1072-1074.
• Akar, M. ve Doymuş, K. (2015). Birlikte öğrenme ve öğrenci takımları başarı bölümlerinin fen bilimleri dersinde akademik başarıya etkisi (Kars il örneği). e-Kafkas Eğitim Araştırmaları Dergisi, 2(3), 79-87.
• Akçay, N. O. ve Doymuş, K. (2012). The effects of group investigation and cooperative learning techniques applied in teaching force and motion subjects on students’ academic achievements. Journal of Educational Sciences Research, 2(1), 110-116.
• Akçay, N. O. ve Doymuş, K. (2014). The effect of different methods of cooperative learning model on academic achievement in physics. Journal of Turkish Science Education, 11(4), 17-30.
• Akçay, N. O., Doymuş, K., Şimşek, Ü. ve Okumuş, S. (2012). The effect of cooperative learning model on academic achievement in physics. Energy Education Science and Technology Part B, 4(4), 1915-1924.
• Aksoy, G. ve Doymuş, K. (2011). Fen ve teknoloji dersi uygulamalarında işbirlikli okuma-yazma-uygulama tekniğinin etkisi. Gazi University Journal of Gazi Educational Faculty (GUJGEF), 31(2), 381-397.
• Arslan, A. (2017). Türkçe öğretiminde istasyon tekniği kullanımının öğrencilerde akademik başarıya, tutuma ve kalıcılığa etkisi. [Yüksek lisans tezi], Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Avcı, S. ve Fer, S. (2004). Birleştirme II tekniği ile oluşturulan işbirliğine dayalı öğrenme ortamının öğrenciler üzerindeki etkisi: Kartal Mesleki Eğitim Merkezi’nde bir durum çalışması. Eğitim ve Bilim, 29(134), 61-74.
• Bandura, A. (1999). Social cognitive theory: An agentic perspective. Asian Journal of Social Psychology, 2, 21-41. doi: https://doi.org/10.1111/1467-839X.00024
• Bayrakçeken, S., Doymuş, K. ve Doğan, A. (2013). İşbirlikli öğrenme modeli ve uygulaması. PegemA Yayıncılık.
• Bektaş, Z. (2012). Maddenin tanecikli yapısı ünitesinin öğretiminde uygulanan birlikte öğrenme ve Jigsaw yöntemlerinin öğrencilerin akademik başarıları ve tutumları üzerindeki etkisi. [Yüksek lisans tezi], Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Benek İ. (2012). İstasyonlarda öğrenme tekniğinin ilköğretim 7. sınıf öğrencilerinin fen ve teknoloji dersindeki başarılarına etkisi. [Yüksek lisans tezi], Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Bilgin, İ. ve Gelici, Ö. (2011). İşbirlikli öğrenme tekniklerinin tanıtımı ve öğrenci görüşlerinin incelenmesi. Adıyaman Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 1(1), 40-70.
• Borich, G. D. (2014). Etkili öğretim yöntemleri. M. B. Acat (Çev. Ed.). Nobel Yayıncılık.
• Bozpolat, E. (2012). Türkçe dersinde birleştirilmiş işbirlikli okuma ve kompozisyon tekniği ile kullanılan hikâye haritası yönteminin öğrencilerde okuduğunu anlama becerisini geliştirmeye etkisi. [Doktora tezi], Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Bulunuz, N. (2006). Understanding of earth and space science concepts: Strategies for concept building in elementary teacher preparation. [Doctoral dissertation], Georgia State University.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. A., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri (17. Baskı). PegemA Yayıncılık.
• Can, M. C. (2020). Ayrılıp birleşme tekniğinin 3. sınıf öğrencilerinin empatik eğilimleri ve hayat bilgisi dersine yönelik tutumlarına etkisi [Yüksek lisans tezi], Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Cottell, P. G. (2010). Cooperative learning in accounting. B. J. Millis (Ed.). In cooperative learning in higher education (1. Baskı, ss. 11-34). Stylus Publisher.
• Çalıklar, Ş. (2015). Atom kuramlarının öğretiminde öğrencilerin akademik başarıları, epistemolojik inançları ve öğrenmelerinin kalıcılığı üzerine öğrenci takımları başarı bölümleri ve takım oyun turnuva yönteminin etkisi [Yüksek lisans tezi], Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Çaycı, B., Demir, M. K., Başaran, M. ve Demir, M. (2007). Sosyal bilgiler dersinde işbirliğine dayalı öğrenme ile kavram öğretimi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 15(2), 619-630.
• Çetin, İ. (2012). Tutum nedir? Tutumların özellikleri. 24 Ekim 2020 tarihinde https://www.tavsiyeediyorum.com/makale_9597.htm adresinden alınmıştır.
• Çörek, D. (2006). İşbirlikli öğrenmenin Türkçe dersine ilişkin başarı ve derse yönelik tutum üzerindeki etkileri. [Doktora tezi], Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Dellalbaşı, O. (2012). Jigsaw ve grup araştırması tekniklerinin ilköğretim 8. sınıf öğrencilerinin akademik başarılarına etkisi. [Yüksek lisans tezi], Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Demir, K. (2012). An evaluation of the combined use of creative drama and Jigsaw II techniques according to the student views: Case of a measurement and evaluation course. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 47, 455-459.
• Doymus, K. (2007). Effects of a cooperative learning strategy on teaching and learning phases of matter and one-component phase diagrams. Journal of Chemical Education, 84(11), 1857.
• Doymus, K. (2008a). Teaching chemical equilibrium with the jigsaw technique. Research in science Education, 38(2), 249-260. doi: https://doi.org/10.1007/s11165-007-9047-8
• Doymus, K. (2008b). Teaching chemical bonding through jigsaw cooperative learning. Research in Science & Technological Education, 26(1), 47-57. doi: https://doi.org/10.1080/02635140701847470
• Doymuş, K., Şimşek, Ü. ve Bayrakçeken, S. (2004). İşbirlikçi öğrenme yönteminin fen bilgisi dersinde akademik başarı ve tutuma etkisi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 1(2), 103-115.
• Durna, İ. H. (2019). Sosyal bilgiler dersinde Jigsaw tekniği kullanımının öğrenci başarısına, bilgilerin kalıcılığına ve derse karşı tutuma etkisi. [Yüksek lisans tezi], Akdeniz Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Durukan, E. (2011). Effects of cooperative integrated reading and composition (CIRC) technique on reading-writing skills. Educational Research and Reviews, 6(1), 102-109. doi: https://doi.org/10.5897/ERR.9000129
• Efe, M. (2011). İşbirlikli öğrenme yönteminin, öğrenci takımları başarı bölümleri ve küme destekli bireyselleştirme tekniklerinin ilköğretim 7. sınıf öğrencilerinin matematik dersi “İstatistik ve Olasılık” ünitesindeki başarılarına, tutumlarına ve motivasyonlarına etkisi. [Yüksek lisans tezi], Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ekinci, N. (2011). İşbirlikli öğrenme. Ö. Demirel (Ed.). Eğitimde yeni yönelimler içinde (5. Baskı, ss. 93-112). PegemA Yayıncılık.
• Flavell, J. H. (1985). Cognitive development. Englewood Cliffs, Prentice Hall.
• Gambrari, I. A., Yusuf, M. O. ve Thomas, D. A. (2015). Effects of computer-assisted STAD, LTM and ICI cooperative learning strategies on nigerian secondary school students' achievement, gender and motivation in physics. Journal of Education and Practice, 6(19), 16-28.
• Gambari, A. I. ve Yusuf, M. O. (2017). Relative effectiveness of computer-supported Jigsaw II, STAD and TAI cooperative learning strategies on performance, attitude, and retention of secondary school students in physics. Journal of Peer Learning, 10(6), 76-94.
• Ghaith, G. M. ve Bouzeıneddıne, A. R. (2003). Relationship between reading attitudes, achievement, and learners perceptions of their Jigsaw II cooperative learning experience. Reading Psychology, 24(2), 104-122. doi: https://doi.org/10.1080/02702710308234
• Gözütok, D. (2007). Öğretim ilke ve yöntemleri (2. Baskı). Ekinoks Yayıncılık.
• Güreş, G. (2008). Kubaşık okuma yazma dinleme ve konuşma tekniğinin ilköğretim dördüncü sınıf öğrencilerinin akademik başarılarına ve İngilizce dersine ilişkin tutumlarına etkisi. [Yüksek lisans tezi], Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Güzelsarı, B. (2018). Jigsaw II tekniğinin 9. sınıf öğrencilerinin ısı ve sıcaklık ünitesini anlamalarına ve tutumlarına etkisi. [Yüksek lisans tezi], Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Hedeen, T. (2003). The reverse Jigsaw: A process of cooperative learning and discussion. Teaching Sociology, 31(3), 325-332. doi: https://doi.org/10.2307/3211330
• İlgaz, S. ve Çelen, A. (2017) Ayrılıp birleşme ve ÖTBB (Öğrenci Takımları Başarı Bölümleri) yöntemlerinin sosyal bilgiler akademik başarıya etkisinin karşılaştırılması. Journal of Computer and Education Research, 5(10), 174-193. doi: https://doi.org/10.18009/jcer.315923
• Jalilifar, A. (2010). The effect of cooperative learning techniques on college students’ reading comprehension. System, 38(1), 96-108. doi: https://doi.org/10.1016/j.system.2009.12.009
• Johnson, R. T. ve Johnson, D. W. (1990). Social skills for successful group work. Educational Leaderslıip, 47(4), 29-33.
• Johnson D. W. ve Johnson R. T. (1999). Making cooperative learning work. Theory into Practice, 38(2), 67-73. doi: https://doi.org/10.1080/00405849909543834
• Johnson, D. W. ve Johnson, R. T. (2000). How can we put cooperative learning into practice. The Science Teacher, 54(6), 46-50.
• Johnson, D. W. ve Johnson, R. T. (2009). An educational psychology success story: Social interdependence theory and cooperative learning. Journal of Educational Researcher, 38(5), 365-379. doi: https://doi.org/10.3102/0013189X09339057
• Johnson, D. W., Johnson, R. T. ve Holubec, E. J. (1994). The new cirefcs of leaming, cooperation in the classroom. Association for Süpervision and Curriculum Development.
• Kağıtçıbaşı, Ç. (1999). Yeni insan ve insanlar (10. Baskı). İmge Yayıncılık.
• Kaptan, S. (1973). Bilimsel araştırma teknikleri. Rehber Yayınevi.
• Karasar, N. (2014). Bilimsel araştırma yöntemi (26. Baskı). Nobel Yayıncılık.
• Kılıç Uyar, E. (2017). Ortaokul fen bilimleri dersinde jıgsaw ı ve kavram haritası destekli Jigsaw I tekniği kullanmanın başarı, tutum ve kalıcılık üzerine etkisi. [Doktora tezi], Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Kim, D. (2018). A Study on the influence of Korean middle school students' relationship through science class applying STAD cooperative learning. Journal of Technology and Science Education, 8(4), 291-309. doi: https://doi.org/10.3926/jotse.407
• Koç, Y., Yıldız, E., Çalıklar, S. ve Şimsek, U. (2016). Effect of Jigsaw II, reading-writing-presentation, and computer animations on the teaching of Light Unit. Educational Research and Reviews, 11(20), 1906-1917. doi: https://doi.org/10.5897/ERR2016.2861
• Lee, R. M. ve Robbins, S. B. (1998). The relationship between social connectedness and anxiety, self- esteem, and social identity. Journal of Counseling Psychology, 45, 338-345. doi: https://doi.org/10.1037/0022-0167.45.3.338
• Mcmillan, J. H. ve Schumacher, S. (2010). Research in education: Evidence-based inquiry (7. Edition). Pearson Publisher.
• Mustafa, F. ve Samad, N. M. A. (2015). Cooperative integrated reading and composition technique for improving content and organization in writing. Studies in English Language and Education, 2(1), 29-44. doi: https://doi.org/10.24815/siele.v2i1.2236
• Okumuş, S. ve Doymuş, K. (2018). İyi bir eğitim ortamı için yedi ilkenin işbirlikli öğrenme ve modellerle birlikte uygulanmasının fen başarısına etkisi. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(25), 203-238.
• Özdemir, E. ve Arslan, A. (2016). The effect of self-regulated Jigsaw IV on university students’ academic achievements and attitudes towards English course. Journal of Education and Training Studies, 4(5), 173-182. doi: http://dx.doi.org/10.11114/jets.v4i5.1453
• Özdilek, Z., Okumus, S. ve Doymus, K. (2018). The effects of model supported cooperative and ındividual learning methods on prospective science teachers’ understanding of solutions. Journal of Baltic Science Education, 17(6), 945-959. doi: https://doi.org/10.33225/jbse/18.17.945
• Özkan, H. H. (2012). Öğretmenlik formasyon programındaki öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumlarının incelenmesi (SDÜ örneği). Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(2), 29-48.
• Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri. M. Bütün ve S. B. Demir (Çev.). (1. Baskı). PegemA Yayıncılık.
• Putri, D. S. A. (2013). The use of Jigsaw II technique and still pictures combination to ımprove students’ vocabulary mastery. Journal of English Language Teaching, 2(2), 1-11. doi: https://doi.org/10.15294/elt.v2i2.2387
• Saban, A. (2009). Öğrenme öğretme süreci yeni teori ve yaklaşımlar (5. Baskı). Nobel Yayıncılık.
• Schmidt, M. W. ve Harriman, N. (1998). Teaching strategies for inclusive classrooms: Schools, students, strategies, and success. Wadsworth Publisher.
• Senemoğlu, N. (2007). Gelişim öğrenme ve öğretim (Düzenlenmiş Yeni Baskı). Gönül Yayınevi.
• Seyhan, A. (2017). Jigsaw yönteminin lise 9. sınıf tarih dersinde öğrencilerin akademik başarıları ve tutumları üzerinde etkisi. [Doktora tezi], Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Shaaban, K. (2006). An initial study of the effects of cooperative learning on reading comprehension, vocabulary acquisition, and motivation to read. Reading Psychology, 27(5), 377-403. doi: http://dx.doi.org/10.1080/02702710600846613
• Sharan, S. (1999). Cooperative learning and the teacher. S. Sharan (Ed.). In Handbook of cooperative learning methods (2. Baskı, ss. 336-348). Praeger Publisher.
• Slavin, R. E. (1990). Research on cooperative learning: Consensus and controversy. Educational leadership, 47(4), 52-54.
• Slavin, R. E. (1995). Cooperative learning: Theory, research, and practice (2. Edition). Allyn and Bacon Publisher.
• Slavin, R. E. (1999). Students teams-achievement divisions. S. Sharan (Ed.). In Handbook of cooperative learning methods (2. Baskı, ss. 3-19). Praeger Publisher.
• Slavin, R. E. (2008). Cooperative learning, success for all, and evidence-based reform in education. Éducation Et Didactique, 2(2), 149-157. doi: https://doi.org/10.4000/educationdidactique.334
• Şimşek, Ü. (2005). İşbirlikli öğrenme yönteminin fen bilgisi dersinin akademik başarı ve tutumuna etkisi. [Yüksek lisans tezi], Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Şimşek, Ü., Doymuş, K. ve Şimşek, U. (2008). İşbirlikli öğrenme yöntemi üzerine derleme çalışması: II. İşbirlikli öğrenme yönteminin sınıf ortamında uygulanması. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(1), 123-142.
• Taşkın, C. B., Cantürk G. B. ve Öngel E. S. (2005). Fen bilgisi öğretmen adaylarının fen derslerinde matematiğin kullanımına yönelik özyeterlik inançlarının incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17, 47-52.
• Tseng, Y. W. (2008). Effects of using the learning station model as a phonics remedial program in an elementary school [Master’s Thesis], National Pingtung University of Education.
• Tzuo, P. W. (2007). The tension between teacher control and children’s freedom in a child-centered classroom: Resolving the practical dilemma through a closer look at the related theories. Early Childhood Education Journal, 35, 33–39. doi: http://dx.doi.org/10.1007/s10643-007-0166-7
• Uysal, M. E. (2009). İlköğretim Türkçe dersinde işbirlikli öğrenmenin erişi, eleştirel düşünce ve yaratıcılık becerilerine etkisi. [Doktora tezi], Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Ünal, F. T. ve Köse, M. (2014). Türkçe dersine yönelik tutum ölçeği geliştirilmesi: Bir geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2), 233-249. doi: https://doi.org/10.14686/BUEFAD.201428180
• Ünlü, M. ve Aydıntan, S. (2011). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin matematik öğretiminde öğrenci takımları başarı bölümleri tekniği hakkındaki görüşleri. AİBÜ, Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(1), 101-117.
• Watson, S. B. (1992). The essential elements of cooperative learning. The American Biology Teacher, 54(2), 84-86. doi: https://doi.org/10.2307/4449413
• Yaman, B. (1999). Birleştirilmiş işbirlikli okuma ve yazma tekniğinin beşinci sınıf öğrencilerinin Türkçe dersinde okuduğunu anlamaya yönelik akademik başarıları ile Türkçe dersine ilişkin tutumları üzerindeki etkisi. [Yüksek lisans tezi], Çukurova Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (5. Baskı). Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, A. (2001). İşbirliğine dayalı (Kubaşık) öğrenme yönteminin yükseköğretim sınıflarında kullanılması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 28, 593-612.
• Yılmaz, M. T. (2010). Edimsel koşullanma. İ. Yıldırım (Ed.). Eğitim psikolojisi içinde (2. Baskı, ss. 401-422). Anı Yayıncılık.
• Yurdabakan, İ. ve Cihanoğlu, M. O. (2009). Öz ve akran değerlendirmenin uygulandığı işbirlikli okuma ve kompozisyon tekniğinin başarı, tutum ve strateji kullanım düzeylerine etkisi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(4), 105-123 .
• Yusuf, Y. Q., Natsir, Y. ve Hanum, L. (2015). A teacher's experience in teaching with student teams-achievement division (STAD) technique. International Journal of Instruction, 8(2), 99-112. doi: http://dx.doi.org/10.12973/iji.2015.828a
• Yüksel, S. (2017). Scratch programı öğretiminde ayrılıp birleşme tekniği kullanımının öğrencilerin derse yönelik tutumuna akademik başarısına ve kalıcılığa etkisi. [Yüksek lisans tezi], Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Zainuddin, Z. (2015). The effect of cooperative integrated reading and composition technique on students’ reading descriptive text achievement. English Language Teaching, 8(5), 11-21. doi: https://doi.org/10.5539/elt.v8n5p11
• Zorlu, Y. ve Sezek, F. (2020). An investigation of the effect of students' academic achievement and science process skills application together with cooperative learning model and the modeling based teaching method in teaching science courses. International Journal of Progressive Education, 16(4), 135-157. doi: https://doi.org/10.29329/ijpe.2020.268.9