YÜZELLİLİK NAMIK HİLMİ BEY’İN NOT DEFTERLERİNDE SÜRGÜN YILLARI

Year 2022, , 131 - 163, 01.07.2022

Şaduman Halıcı

https://doi.org/10.33431/belgi.1132425

Abstract

Bu çalışmada Namık Hilmi’nin Mısır’dan Yunanistan’a uzanan ve yaşamının sonuna değin Yunanistan’da geçen sürgün yılları not defterleri temelinde ele alınacaktır. Bu çerçevede kurduğu dostlukları, dostları ile ilgili düşünceleri ve Kemalist Türkiye’ye bakışı incelenecektir.
Namık Hilmi’ye ait arşivimizde küçük boy dört not defteri bulunmaktadır. İlk defter 61 sayfa olup İstanbul’dan ayrılışından Kasım 1931’e kadar tuttuğu notları içermektedir. İkinci not defteri 9 Kasım 1931 günü başlamış, kimi kesintilerle 1935 Haziran ayı başına değin sürmüştür. 74 sayfadır ancak ilk üç sayfası boştur. 33 sayfadan oluşan üçüncü defter 5 Haziran 1935 günü başlamakta 28 Şubat1936’ya değin sürmektedir. Dördüncü ve son defter on sekiz sayfadan oluşmakta ve 29 Şubat – 26 Ekim 1936 tarihleri arasını kapsamaktadır.
Namık Hilmi’nin not defterleri siyasal/ideolojik bir tema üzerine kurgulanmamıştır. Daha çok günlük yaşama dair bilgiler not edilmiştir. Bu çerçevede yaptığı seyahatler, kurduğu dostluklar, kimlerle nerede, hangi yemekleri yiyip ne içtiğine dair olan bilgiler ayrıntılı olarak verilmiştir. Mali konular da oldukça detaylıdır. Bu çalışmada görüleceği gibi Namık Hilmi kimden ya da hangi kurumdan ne zaman ne kadar para aldığına dair bilgileri günü gününe not etmiştir. Harcamalarını da vermiştir. İlk iki defterde sıklıkla Şair Eşref’ten, Filozof Rıza Tevfik ve Baba Rıfıkı’dan dörtlüklere yer vermiştir. Kendisine ait şiirler de vardır ve imzasını Namık Hicri olarak atmıştır. Teması kadın ve çocuk olan şiirlerin pek çoğu oldukça müstehcendir. Bu nedenle çalışmada yer verilmeyecektir. Yine Kemalist Türkiye ve kurucuları ile ilgili yazdığı pek çok şiir de değerlendirilmeyecek ancak ruh halini ve düşünce dünyasını ortaya koyabilmek açısından ve ayıklanabildiği ölçüde örnek vermekle yetinilecektir.

Keywords

Yüzellilikler, Namık Hilmi, Köylü Refet, Mehmet Ali, Milletler Cemiyeti, Vahideddin, Yunanistan, Kemalist Türkiye

YEARS IN EXILE IN THE NOTEBOOKS OF 150 PERSONAE NON GRATAE NAMIK HİLMİ

Abstract

In this study, Namık Hilmi’s years in exile, which began in Egypt, and continued in Greece until his death, will be discussed based on his notebooks. Within this context, the friends he made, his thoughts on his friends, and his view on Kemalist Türkiye will be discussed.
There are four pocket-size notebooks in our archives about Namık Hilmi. The first notebook has 61 pages, and it includes notes he took from the time he left Istanbul until November 1931. The second notebook begins on November 9, 1931 and continues until the beginning of June 1935. It has 74 pages, but the first three pages are blank. The third notebook, which has 33 pages, begins on June 5, 1935 and continues until February 28, 1936. The fourth and final notebook has eighteen pages and covers the period between February 29 and October 26, 1936.
The notebooks of Namık Hilmi were not built on a political/ideologic theme. He rather took notes on facts about everyday life. Within this context, he provided detailed information about his journeys, the friends he made along the way, and about what he ate, and with whom he dined. Financial issues are given in great detail. As it can be seen in this study, Namık Hilmi noted detailed information on a daily basis about the time and amount of money he received from which individuals and institutions. He also gave detailed information about his spendings. He often wrote verses from Şair Eşref, Philosopher Rıza Tevfik, and Baba Rıfkı in his first two notebooks. He also wrote his own poems and he signed them as Namık Hicri. The themes of these poems are mainly about women and children, and most of them are pretty obscene. These poems will not be included in this study because of obscenity. Again, many of his poems about Kemalist Türkiye and its founders will be excluded, however, very few examples will be given in order to reveal his frame of mind and mentality.

Keywords

150 Personae non Gratae, Namık Hilmi, Köylü Refet, Mehmet Ali, League of Nations, Vahideddin, Greece, Kemalist Türkiye

References

• Referans1 Emniyet Genel Müdürlüğü [EGM] Arşivi, Dosya No [Dn]: 12222-90, Not Defteri 1-2-3-4.
• Referans2 EGM Arşivi Dn: 12222-90, Bn: 1/C-10, 11, 12, 13, 14; 3/B-9; 3/C-7; 3/C-8; 3/C-10; 3/C-11; 3/C-12; 3C/14; 3/D-2; 3/B-9; 3/F-4; 3/F-10; 3/F-14; 4/C-9; 5/B-9; 5/C-3.
• Referans 3 Bilgiç, Bestami S. (2015), “Atatürk Döneminde Türkiye-Yunanistan İlişkileri 1923-1938”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, C. XXXI, S. 91, s. 1-28.
• Referans4 Halıcı, Şaduman (2021), Mütareke Dönemi’nin İşbirlikçileri Yüzellilik Gazeteciler, Cumhuriyet Yayınları, İstanbul.