ADNAN MENDERES DÖNEMİ TÜRKİYE-IRAK İLİŞKİLERİ (1950-1960)

Year 2019, , 1507 - 1524, 01.07.2019

Tahir Kodal

https://doi.org/10.33431/belgi.571428

Cited By: 1

Abstract

Bu çalışmada, Adnan Menderes dönemi (1950-1960)
Türkiye-Irak ilişkileri konu edilmiştir. Çalışma, giriş ve üç bölümden
oluşturulmuştur. Çalışmanın giriş kısmında; Cumhuriyet dönemi (1923-1950)
Türkiye-Irak ilişkileri ana hatlarıyla ortaya konulmuştur. Çalışmanın ilk
bölümde; Adnan Menderes’in iktidara gelmesinden ve 1950-1954 yılları arasındaki
Türkiye-Irak ilişkileri üzerinde durulmuştur. Bu yapılırken, II. Dünya Savaşı sonrasında
ortaya çıkan kutuplaşmalar ve soğuk savaş süreci göz önünde bulundurulmuştur.
Çalışmanın ikinci bölümünde; 1954-1957 yılları arasındaki Türkiye-Irak
ilişkileri açıklanmıştır. Bu ilişkiler açıklanırken,  Rusya rekabeti bağlamında Amerika Birleşik
Devletleri’nin takip ettiği Orta Doğu politikası da dikkate alınmıştır.
Çalışmanın üçüncü bölümünde; Türkiye ile Irak’ın 1957-1960 yılları arasındaki
ilişkilerinden söz edilmiştir. Bu kısımda, özellikle 1958 yılından sonra
Irak’ta Türkmenlere yönelik politikalar ve Türkiye’nin tutumu üzerinde
durulmuştur. Sonuç kısmında ise hem birinci el, hem de araştırma eserlerinden
yararlanılarak elde edilen bilgilere ve değerlendirmelere dayanılarak varılan
sonuçlara yer verilmiştir.

Keywords

Adnan Menderes, Türkiye, Irak

References

• “Orta Doğu Paktı Hazırlanıyor”, Milliyet Gazetesi, 19 Ekim 1954.ALBAYRAK, Mustafa, “Türkiye’nin Ortadoğu Politikaları (1920-1960)”, Orta Doğu Araştırmaları Dergisi, Cilt: III, Sayı:2, Elazığ 2005.ALBAYRAK, Mustafa, “Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası’nın Hazırladığı İlk Rapor’un (1951) Demokrat Parti Hükümet Programlarına Etkileri”, ATAM Dergisi, Cilt:XX, Sayı:58, Mart 2004.American Foreign Policy, 1950-1955-Basic Documents, II, Washington 1957.ARMAOĞLU, Fahir, “Arap Milliyetçiliğinin Gelişmesi Sırasında Türk-Arap İlişkileri”, İki Tarafın Bakış Açısından Türk-Arap Münasebetleri, İstanbul 2000.Cumhuriyet GazetesiDUMAN, Sabit, “Ortadoğu Krizleri ve Türkiye”, Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, Sayı:35-36, Ankara 2005.ERKİN, Feridun Cemal, Dışişlerinde 34 Yıl, Anılar-Yorumlar, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 1987.FIRAT, Melek-Ömer Kürkçüoğlu, “Orta Doğu’yla İlişkiler”, (Edt.: Baskın Oran), Türk Dış Politikası, Kurtuluş Savaşından Bugüne Olgular, Belgeler, Yorumlar, Cilt I: 1919-1980, İletişim Yayınları, İstanbul 2001.Foreign Relations of the United States, 1952-1954, IX: The Near and Middle East (in two parts), Part I, U.S. Government Printing Office, Washington 1986.GÖNLÜBOL, Mehmet, Olaylarla Türk Dış Politikası (1919-1995), Siyasal Kitabevi, Ankara 1996.KASALAK, Kadir, “Irak’ta Manda Yönetiminin Kurulması ve Atatürk Dönemi Türkiye-Irak İlişkileri”, Askerî Tarih Araştırmaları Dergisi, Yıl:5, Sayı:9, Ankara 2007.KAŞTAN, Yüksel, “II. Dünya Savaşı Sonrası Türkiye-Irak Siyasî İlişkileri”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı:19, Konya 2008. KODAL, Tahir, “Cumhuriyet Dönemi Türkiye-Irak İlişkileri (1923-1960)”, (Haz.: Üçler Bulduk-Abdullah Üstün), Türk Tarihçiliğine Katkılar-Mustafa Kafalı Armağanı, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayını, Ankara 2013.KÜRKÇÜOĞLU, Ömer, Türkiye’nin Arap Orta Doğusu’na Karşı Politikası (1945-1970), Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayını, Ankara 1972.Milliyet GazetesiNEİLL, William H. Mc, Dünya Tarihi, (Çev.: Alaaddin Şenel), İmge Kitabevi, Ankara 2006.NEZİROĞLU, İrfan-Tuncer Yılmaz, Hükümetler- Programları ve Genel Kurul Görüşmeleri Cilt:2 (22 Nisan 1950- 20 Kasım 1961), TBMM Yayınları, Ankara 2013.ÖZTÜRK, Kazım, Cumhurbaşkanlarının Türkiye Büyük Millet Meclisi’ni Açış Konuşmaları, TBMM Yayınları, İstanbul 1959.ÖZTÜRK, Kazım, Türkiye Cumhuriyeti Hükümetleri ve Programları, TBMM Yayınları, İstanbul 1986.Resmi GazeteSARAY, Mehmet, Türkiye ve Yakın Komşuları, Atatürk Araştırma Merkezi Yayını, Ankara 2006.SEVER, Ayşegül, Türkiye’nin Orta Doğu İlişkileri-Kavramsal ve Olgusal Bir Analiz, Derin Yayınları, İstanbul 2012.Son Posta GazetesiSOYSAL, İsmail, Türkiye’nin Siyasal Anlaşmaları Cilt:1 (1920-1945), Türk Tarih Kurumu Yayını, Ankara 1983.SOYSAL, İsmail, Türkiye’nin Siyasî Bağıtları, (1945-1990), Cilt:II, Türk Tarih Kurumu Yayını, Ankara 1991.ŞİMŞİR, Bilâl N., “Musul Sorunu ve Türkiye-İngiltere-Irak İlişkileri”, ATAM Dergisi, Cilt:XXI, Sayı:63, Ankara 2005.TBMM, T.B.M.M. Tutanak Dergisi, Dönem:IX, Toplantı:Olğ, Cilt: 1, Ankara 1950.TBMM, T.B.M.M. Zabıt Ceridesi, Devre:X, İctima:F, Cilt: 1, Ankara 1954.TBMM, T.B.M.M. Zabıt Ceridesi, Devre:X, İctima:2, Cilt: 3, Ankara 1955.TBMM, T.B.M.M. Zabıt Ceridesi, Dönem:11, İnikat:10, Cilt:1, Ankara 1957.Ulus GazetesiUMAR, Ömer Osman, Bağdat Paktı, Atatürk Araştırma Merkezi Yayını, Ankara 2013.ÜLMAN, Haluk, “Orta Doğu Buhranı”, Ankara Üniversitesi, SBF Dergisi, Cilt:XIII, Sayı:4, Ankara 1958.Vakit Gazetesi