GÜÇ BİRLİĞİ KARŞISINDA ADNAN MENDERES’İN SİYASİ MANEVRASI: VATAN CEPHESİ (MANİSA ÖRNEĞİNDE)

Year 2020, , 1910 - 1924, 01.01.2020

Dilsen Erdogan

https://doi.org/10.33431/belgi.645211

Cited By: 2

Abstract

1957 seçimleri sonrası Demokrat Parti (DP) iktidarı iki temel sorun ile karşı karşıya kalmıştır. Bu sorunlardan ilki ekonomik diğeri de siyasi alanda yaşanmıştır. İktidarın özellikle 1958’den itibaren almış olduğu ekonomik tedbirler, hayat pahalılığına neden olmuş ve buna bağlı olarak geçim sıkıntısı ortaya çıkmıştır. Bu durum halk arasında huzursuzluğa ve DP’ye karşı desteğin zayıflamasına neden olmuştur. Siyasi alanda Ekim 1958’de Türkiye Köylü Partisi (TKP) ve Cumhuriyetçi Millet Partisi (CMP) ile birleşerek Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi (CKMP) ismini aldı. Fakat TKP’nin teşkilatlanmasını ülke geneline yaymakta başarısız olması CMP’ye katılmasına neden oldu. Ayrıca, Kasım 1958’de Hürriyet Partisi’nin (HP) CHP ile birleşmesi DP karşında Milli Muhalefet Cephesinin (Güç Birliği Cephesi) oluşmasına neden olmuştur. Muhalefetin Güç Birliği, iktidarı ortadan kaldırmak ve azalan halk desteğini sağlamak amacıyla Adnan Menderes yurt gezilerine çıkmıştır. Vatan Cephesinin oluşturulması fikri, muhalefetin Güç Birliği Cephesini kurmasının hemen sonrasında ortaya oluşmuştur. 12 Ekim 1958’de Menderes, DP Manisa İl Kongresinde yapmış olduğu konuşmasında Vatan Cephesinin kurulmasını istemiştir. Celal Bayar’ın da desteği ile 1958 yılının sonlarına doğru ülkenin her yerinde Vatan Cephesi şubeleri açılmaya başlamıştır. 

Vatan Cephesinin Manisa ve ilçelerindeki teşkilatlanması, Vatan Cephesine katılımların nedenleri Başbakanlık Cumhuriyet Arşiv belgeleri ve dönemin basın yayın organları ele alınarak değerlendirilecektir. Manisa özelinde Vatan Cephesinin teşkilatlanması incelenirken, ülke genelinde DP’nin kendini meşrulaştırma ve muhalefeti engelleme çabaları ele alınacaktır.

Keywords

Manisa, Vatan Cephesi, Güç Birliği, Adnan Menderes, , İsmet İnönü, Demokrat Parti

References

• Arşiv Belgeleri
• Cumhurbaşkanlığı Arşivi (CA)
• Süreli YayınlarMilliyetUlusVatanVatan Cephesi SizindirZafer
• Kitap, Makale ve TezAhmed, Feroz (2015), Demokrasi Sürecinde Türkiye 1945-1950, Hil Yay., İstanbul.Albayrak, Mustafa (2004), Türk Siyasi Tarihinde Demokrat Parti (1946-1960), Phoenix Yay., Ankara.Burçak, Rıfkı Salim (1998), On Yılın Anıları (1950-1960), Nurol Matbaacılık, Ankara.Demir, Şerif (2010), Türk Siyasi Tarihinde Adnan Menderes, Paraf Yay., İstanbul.Demirel, Tanel (2016), Türkiye’nin Uzun On Yılı, Demokrat Parti İktidarı ve 27 Mayıs Darbesi, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yay., İstanbul.Doğaner, Yasemin (2013), Türk Demokrasi Tarihinde Vatan Cephesi, Siyasal Kitapevi, Ankara.Eroğlu, Cem (2013), “Çok Partili Düzenin Kuruluşu 1945-1971”, Geçiş Sürecinde Türkiye, Belge Yay., Der: Irvın C. Schınk, E.Ahmet Tonak, İstanbul, s.202.Gaytancıoğlu, Serkan (2011), “Demokrat Parti İktidarı ve Vatan Cephesi”, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Yönetimi, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Edirne.Gevgili, Ali (1987), Yükseliş ve Düşüş, Bağlam Yay., İstanbul. Giritlioğlu, Fahir (1965), Türk Siyasi Tarihinde Cumhuriyet Halk Partisi’nin Mevkii, I, Ayyıldız Matbaası, Ankara. Özçelik, Fatih (2016), “Kocaeli’nde Vatan Cephesi”, Uluslararası Karamürsel Alp ve Kocaeli Tarihi Sempozyumu, III, Kocaeli, s.2058.Sarol, Mükerrem (2014), Bilmeyen Menderes, II, İnkılap Yay., İstanbul.Tökin, Hüsrev (1965), Türk Tarihinde Siyasi Partiler ve Siyasi Düşüncenin Gelişimi, Elif Yay., İstanbul.Tuncer, Erol (2012), 1957 Seçimleri, Toplumsal Ekonomik Siyasal Araştırma Vakfı (TESAV)Yay., Ankara.Tunç, Bilal (2012), “Bursa’da Vatan Cephesi”, International Journal of Social Inquiry, IX/2, 2016, s.139.Uyar, Hakkı (2013), Türk Siyasal Yaşamında Cepheleşmelere Bir Örnek Vatan Cephesi, Boyut Yay., İstanbul.Yıldırmaz, Sinan (2008), “Vatan Cephesi: Demokrat Parti’nin Politik Meşruiyet Krizi ve Toplumsal Muhalefeti Kontrol Altına Alma Çabası”, Türkiye’de Siyasal Muhalefet 1923-1980 Makaleler, Der. Ayşegül Komşuoğlu, Bengi Yay., İstanbul.Yücel, Serhan (2001), Demokrat Parti, Ülke Kitapları, İstanbul.Zürcher, Eric (1995), Modernleşen Türkiye’nin Tarihi, İstanbul.