COVID-19 PANDEMİ DÖNEMİ, ÖNCESİ VE SONRASINDA KONTEYNER LİMANLARININ PERFORMANSLARININ COMET VE AHP YÖNTEMLERİYLE KÜRESEL ÖLÇEKTE DEĞERLENDİRMESİ

Year 2023, , 368 - 392, 21.06.2023

Mucahit Şişlioğlu

https://doi.org/10.14514/beykozad.1279105

Abstract

Bu çalışma, Covid-19 Pandemi krizinin konteyner limanlarının performansı üzerine olan etkilerinin küresel ölçekte önceki ve sonraki dönemlere göre göreceli ölçebilmek maksadıyla hazırlanmıştır. “Characteristic Objects Method (COMET)” ve “ Analytical Hierarchy Process (AHP)” çoklu karar verme yöntemleri araştırmada birlikte kullanılarak varılan sonuçların doğrulaması yapılmıştır. Küresel olarak konteyner limanlarının kriz öncesi 2019 yılı ile 2020 pandemi dönemi ve 2021 pandemi sonrası çoklu performans değerlerini girdi olarak kabul eden her iki model ile her dönem için birleştirilmiş tek bir performans değeri hesaplanmıştır. Konteyner limanlarının değerlendirilmesinde kullanılan toplam 12 değişik kritere göre söz konusu yılların birleştirilmiş performans değerlerinin hesaplanmasında UNCTAD tarafından yıllık olarak yayımlanan " Review of Maritime Transport 2020, 2021 ve 2022" raporlarında yer alan “Liman Performans ve Çevre Göstergeleri” esas alınmıştır. Modelin uygulanması neticesinde pandemi öncesi döneme (2019 yılı) göre, pandemi döneminde (2020 yılı) küresel ölçekte konteyner limanlarının birleştirilmiş performansında düşüş olduğu, pandemiden sonraki 2021 yılında ise liman performanslarına artış olduğu, ancak 2019 yılı değerlerine ulaşamadığı gözlemlenmiştir. Aynı verileri kullanan ancak değişik algoritmalara haiz COMET ve AHP yöntemleriyle anılan dönemlere ilişkin benzer neticelere ulaşılması sonuçların güvenirliğini arttırmıştır. Çalışmada izlenen analitik yöntemin uygulanması neticesinde; benzer krizler süresince veya sonrasında ticari limanlara ilişkin olumlu veya olumsuz gelişmeler yıllara bağlı olarak zamanlıca izlenebilecektir.

Keywords

Birleşik liman performansı, COMET, AHP, konteyner limanı, Covid-19.

GLOBAL ASSESSMENTS OF CONTAINER PORT PERFORMANCES BY COMET AND AHP METHODS BEFORE, DURING AND AFTER THE COVID-19 PANDEMIC PERIOD

Abstract

This study has been prepared in order to measure the effects of the Covid-19 pandemic crisis on the
performance of container ports on a global scale, relative to the previous and subsequent years. "Characteristic Objects Method (COMET)" and "Analytical Hierarchy Process (AHP)" multiple decision making methods were used together in the research, and the results were verified. A single combined performance value was calculated for each period, with both models accepting multiple performance values of container ports globally, pre-crisis 2019, 2020 pandemic period, and 2021 post-pandemic as inputs. According to a total of 12 different criteria used in the evaluation of container ports, the "Port Performance and Environmental Indicators" in the "Review of Maritime Transport 2020, 2021 and 2022" reports published annually by UNCTAD were taken as basis in calculating the combined performance values of the mentioned years. As a result of the implementation of the models, it was observed that there was a decrease in the combined performance of container ports on a global scale during the pandemic period (2020), compared to the pre-pandemic period (2019), and an increase in port performances in 2021 after the pandemic, but not reaching the 2019 values. Reaching similar results for the aforementioned periods with the COMET and AHP methods, which use the same data but have different algorithms, increased the reliability of the results. As a result of the application of the analytical method followed in the study; During or after similar crises, positive or negative developments regarding commercial ports can be monitored in a timely manner.

Keywords

Combined port performance, Covid-19, COMET, AHP, Container port.

References

• Ateş, A.ve Esmer, S. (2013). DEA malmquist productivity index: the effects of 2009 global economic *****crisis on Turkish container terminals. II, Ulusal Lojistik ve Tedarik Zinciri Kongresi, 75-84, Clarkson Research Seaborn (2021).
• Esmer, S. (2019). Liman ve terminal yönetimi. T.C. Anadolu Üniversitesi Yayını No: 3840, V. İMEAK Deniz Ticaret Odası, (2022). Denizcilik Sektörü 2021 Raporu, 8.
• LODER (2019). Lojistik terimler sözlüğü. http://www,loder,org,tr/tr/terimler, 15.02.2021. Kozlow, V., Norek, T., (2021). Towards objective multi-criteria drone evaluation based on
• VIKOR and COMET methods. Procedia Computer Science, 192 (2021) 4522-4531. Piegat, A., Salabun, W., (2014). Identification of a multicriteria decision-making model using the characteristic object method. Applied Computional Intelligence and Soft Computing. Volume 2014, 1-14.
• Salabun, W., (2015). The charectristic object method: a new distance-based approach to multicreteria decision-making problems. Journal of Multi-Creteria Decision Analysis, 2014, 22, 37-50.
• Salabun, W., Karczmarczyk, A., (2018). Using the COMET method in the sustainble city transport problem: an empirical study of the electric powered cars. Procedia Computer Science. 126 (2018) 2248-2260.
• Salabun, W., Palzewski K.,, ve Watrobski, J., (2019). Multicreteria approach to sustainable transport under incomplete knowledge: electric bike case study. Sustainability, 2019, 11, 3314.
• Stopford, M., (2009). Maritime economics, 3rd Edition, Routledge Taylor&Francis Group, 561-562.
• Şişlioğlu, M., Çelik, M. ve Özkaynak, S., (2019). A simulation model proposal to improve the productivity of container terminal operations through investment alternatives. Maritime Policy Management, 46(2), 156-177., Doi:10.1080/03088839.2018.1481544.
• Şişlioğlu, M., (2021). Liman altyapı yatırım kararlarında kullanılabilecek analitik perforformans değerlendirme yönetimi önerisi, International Journal of Strategic Dimensions, 2021, Vol:1, Number 2, 143.
• UNCTAD, (2022), The review of maritime transport 2020, 49,82,89. Zadeh, L., A., (1965). Fuzzy sets, Information and Control, 8(3), 338-353. https://unctadstat.unctad.org/CountryProfile/GeneralProfile/ index.html (23 Ocak 2023) https://acikders.ankara.edu.tr/ (29 Aralık 2022)