An analysis of a general acceptance in the framework of verse and hadiths: the issue of “unforgiven sins”

Year 2021, Volume: 2021 Issue: 44, 131 - 161, 30.04.2021

Taha Çelik

https://doi.org/10.28949/bilimname.861718

Abstract

In this study, it is aimed to analyze the sins that are mentioned about the possibility of not being forgiven, rather than major or minor sins. It is stated in the Qur’an and hadiths that shirk will never be forgiven, whoever kills a Muslim intentionally will stay in Hell forever and the right of servant will definitely have a reward. Since it is very common knowledge among the people, the article is based on “not forgiveness of shirk and servant right”. However, since it directly concerns the issue, the issue of murder was also investigated. The 48th verse of an-Nisa states that Allah will not forgive shirk and will forgive other sins. Based on this verse, scholars other than Khariji and Mutazila scholars stated that all sins other than shirk or blasphemy can be forgiven, even if they are not repent, by the will of Allah. The emphasis on killing in the verse and the Prophet’s insistent warnings about the right of servant gave the idea that there are some closed points that need to be investigated in the forgiveness of sins. It is clearly stated in verses and hadiths that shirk cannot be forgiven. There is a consensus of scholars on this issue. However, it has been understood that the mentioned shirk is not a sin alone but it is a state of belief. It is used for describing the belief state of the servant at the time of his death. Because a person can repent from shirk while he lives. And it is fixed by consensus that God will accept this repentance. Many verses invite people to repent. In this context, it has been observed that “shirk” is emphasized since it is the common false belief of the group that was first addressed. As a result, it has been concluded that it is used in the same sense as blasphemy. Shirk that cannot be forgiven is when a person dies as a polytheist or an unbeliever. As a second possibility, it is generally accepted that the display of worship, which is called small or secret shirk, will destroy whatever worship is present and will not remove the person from the religion. The situation of someone who killed a Muslim on purpose is one of the most controversial issues. Although it is clearly stated in the verse that he will stay in Hell forever, most of the scholars except Mutazila and Kharijites think that the person who committed this sin can also repent. They think that even if he dies without repent, he can be forgiven with the will of Allah. Approaching each verse to determine a norm may cause a result such as overlooking the purpose. Considering the general meaning of the verses and hadiths, it is seen that the state of being in Hell is special to not dying in faith. When evaluated with a holistic approach, although the verse is quite clear, it only informs the punishment of murder. Otherwise, it is thought that killing does not show that there is absolutely no repentance or that God will never forgive him. However, since killing a person unjustly is an extremely serious and great sin, it has been observed that the fear of simplifying this is effective in the evaluations of scholars in general. The issue of not forgiving the right of a person is clearly mentioned in many hadiths.

Keywords

Hadith, right of people, shirk, denial, murder, forgiveness of sins

Ayet ve hadisler çerçevesinde bir genel kabulün tahlili: “affı olmayan günahlar” meselesi

Abstract

Bu çalışmanın konusunu, gerek halk arasında meşhur bir kanaat olan gerekse yaygın din eğitimi mecralarında sıklıkla zikredilen “şirk ve kul hakkının asla affedilmeyeceği”, sair günahların ise affedilebileceği meselesinin tahlili teşkil etmektedir. Kur’ân-ı Kerîm’de ve hadislerde günahların affı hususunda farklı değerlendirmelerin yer aldığı görülür. Âyetlerde umumi bir hüküm olarak Allah Teâlâ’nın günahları bağışlayacağı ifade edilirken bazı âyetlerde şirkin affedilmeyeceği yahut adam öldürenin ebediyen cehennemde kalacağı belirtilmek suretiyle günahlardan bir kısmının istisna edildiği dikkat çeker. Hadislerde ise büyük günahlarla birlikte özellikle kul hakkının da affı olmayan günahlar cümlesinden olduğunu ima eden Rasûlullah’ın (s) ifadeleri mevcuttur. Âyet ve hadislerde bahsedilen “şirk” çerçevesinde oluşan günah tasavvurunda izaha muhtaç bazı noktaların bulunduğu görülmüş, kul hakkının da şirkle birlikte affedilmeyecek günahlar arasında zikredilmesine ilişkin bir konumlandırma problemi müşahede edilmiştir. Adam öldürenin affedilmesi meselesi ise İslâm tarihinin ilk itikâdî tartışmalarına zemin hazırlayan başat tartışma meselelerinden birisi olarak konuyu doğrudan ilgilendirmektedir. Makalede bahsi geçen çerçevede “şirk ve kul hakkı”nın mahiyeti ve affı ile adam öldürmenin cezası, tespit ve tahlil edilmeye çalışılmıştır.

Keywords

Hadis, kul hakkı, şirk, küfür, adam öldürme, günahların affı

References

• ABDÜRREZZÂK, Ebû Bekr Abdürrezzâk b. Hemmâm b. Nâfi’ es-San’ânî el-Himyerî. el-Musannef fi’l-hadîs. thk. Habîburrahman el-A’zamî. Beyrut: el-Mektebü’l-İslâmî, 1403.
• ABDÜRREZZÂK, Ebû Bekr Abdürrezzâk b. Hemmâm b. Nâfi’ es-San’ânî el-Himyerî. Tefsîru Abdürrezzâk. thk. Mahmud Muhammed Abduh. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1419.
• AHMED B. HANBEL, Ebû Abdillâh Ahmed b. Muhammed b. Hanbel eş-Şeybânî el-Mervezî. Müsnedü’l-İmam Ahmed b. Hanbel. thk. Şuayb el-Arnavut ve dğr. Bayrut: Müessesetü’r-Risâle, 2001.
• ALİYYÜ’L-KÂRÎ, Ebü’l-Hasen Nûrüddîn Alî b. Sultân Muhammed el-Herevî. Mirkâtü’l-mefâtîh şerhu Mişkâti’l-mesâbîh. Beyrut: Dâru’l-Fikr, 1422/2002.
• AYNİ, Ebû Muhammed Bedreddin Mahmûd b Ahmed b Musa. Nuhabü’l-efkâr fi tenkîhi mebâni’l-ahbâr fi Şerhi meâni’l-âsâr. thk. Ebu Temim Yasir b. İbrahim. Doha : Vizaretü’l-Evkaf ve’ş-Şuuni’l-İslâmiyye, 2008.
• AYNÎ, Ebû Muhammed Bedrüddîn Mahmûd b. Ahmed b. Mûsâ b. Ahmed. Umdetü’l-kârî şerhu Sahîhi’l-Buhârî. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, ts.
• BEBEK, Adil. “Kebîre”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 25/163-164. Ankara: TDV Yayınları, 2002.
• BEYHAKÎ, Ebû Bekr Ahmed b. el-Hüseyin b. Ali. Şuabu’l-îmân. thk. Abdülalî Abdülhamîd Hâmid. Bombay: Mektebetü’r-Rüşd, 1423/2003
• BEZZÂR, Ebû Bekr Ahmed b. Amr b. Abdilhâlik el-Basrî. el-Bahru’z-zehhâr. thk. Mahfûzu’r-Rahmân Zeynu’l-lâh vd. Medine: Mektebetü’l-Ulûm ve’l-Hikem, 2009.
• BUHÂRÎ, Ebû Abdillâh Muhammed b İsmâîl b İbrâhîm el-Cu’fî. Sahihü’l-Buhari. thk. Mustafa el-Buga. Dımaşk/Beyrut: Dâru İbn Kesir, 1410/1990.
• CEMALEDDİN KÂSIMÎ, Muhammed b Muhammed Saîd. Tefsiru’l-Kasımi/Mehasinü’t-te’vil. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1418/1997.
• DÂRİMÎ, Ebû Muhammed Abdullah b. Abdirrahmân b. el-Fadl. es-Sünen. thk. Nebil Haşim el-Ğamrî. Beyrut: Dâru’l-Beşâir, 1434/2013.
• EBÛ DÂVÛD ET-TAYÂLİSÎ, Süleymân b. Dâvud b. el-Cârûd. Müsnedü Ebû Dâvûd et-Tayâlisî. thk. Muhammed Abdülmuhsin et-Türkî. Cize: Hicr li’t-Tıbaaʻ ve’n-Neşr, 1419.
• EBÛ DÂVUD, Süleymân b. el-Eş’as b. İshâk es-Sicistânî el-Ezdî. Sünenü Ebî Dâvud. thk. Şuayb el-Arnaût. Dâru’r-Risâleti’l-Âlemiyye, 2009.
• EBÛ HAYYÂN, Muhammed b. Yûsuf. Tefsîru’l-Bahri’l-Muhît. Beyrut: Dâru’l-Kütübî, 1414/1994.
• EBÜ’L-LEYS ES-SEMERKANDÎ, Nasr b. Muhammed b. Ahmed b. İbrahim. Tefsîru’s-Semerkandî . thk. Âdil Muhammed Muavved vd. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1993.
• EBÜSSUUD EFENDİ, Muhammed b Muhammed b Muhyiddin İmad. Tefsiru Ebüssuud/İrşâdü’l-akli’s-selim ila mezaya’l-Kur’ân-ı Kerîm. Beyrut: Dâru’l-İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, ts.
• ERTUGAY, Recep. “Hadisler Işığında Suçlulara Yaklaşım”. Bayburt Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 11 (2020), 7-29.
• GAZÂLÎ, Ebû Hâmid Muhammed b. Muhammed b. Muhammed b. Ahmed. İhyâu ulûmi’d-dîn. Beyrut: Daru’l-Ma’rife, ts.
• HÂKİM EN-NÎSÂBURÎ, Ebû Abdullah İbnü’l-Beyyi’ Muhammed. Müstedrek ale’s-Sahîhayn. thk. Mustafa Abdülkadir Ata. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1990.
• HÂLÎMÎ, Ebû Abdillâh Hüseyn b Hasen b Muhammed b. Halîm Cürcânî. el-Minhac fî şuabi’l-iman. thk. Hilmi Muhammed Fûde. Beyrut : Dâru’l-Fikr, 1399/1979.
• HEYSEMÎ, Ebü’l-Hasen Nûrüddîn Alî b. Ebî Bekr b. Süleymân. Mecma’u’z-zevâʾid ve menba’u’l-fevâʾid. thk. Hüsâmeddin el-Kudsî. Beyrut: Mektebetü’l-Kudsî, 1994.
• IRAKÎ, Ebü’l-Fazl Zeynüddin Abdürrahim b. Hüseyin. Tarhu’t-tesrîb fî şerhi’t-takrîb. Beyrut : Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, 2020.
• İBN ABDİLBER, Ebû Ömer Cemâlüddîn Yûsuf b. Abdillâh b. Muhammed b. Abdilberr en-Nemerî. et-Temhîd limâ fi’l-Muvatta’ mine’l-meânî ve’l-esânîd. thk. Mustafa b. Ahmed el-Alevî, Muhammed Abdülbekir el-Bekrî. Mağrib: Vizâratü’l-Evkâf, 1387/1967.
• İBN ADİL, Ebû Hafs Ömer b Ali ed-Dımaşki. el-Lübab fî ulumi’l-kitâb. thk. Adil Ahmed Abdülmevcud. Beyrut : Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1419/1998.
• İBN BATTÂL, Ebu’l-Hasen Ali b. Halef b. Abdulmelik el-Kurtubî. Şerhu Sahîhi’l-Buhârî. thk. Ebû Temîm Yâsir b. İbrahim. 10 Cilt. Riyad: Mektebetü’r-Rüşd, 1423/2003.
• İBN EBÎ HÂTİM, Ebû Muhammed Abdurrahmân b. Muhammed b. İdrîs er-Râzî. Tefsîru’l-Kur’âni’l-Azîm. thk. Esad Muhammed et-Tayyib. S. Arabistan: Mektebetü Nizâr Mustafa, 1419.
• İBN HACER, Ebü’l-Fazl Şihâbüddîn Ahmed b Alî b Muhammed. Fethu’l-bârî bi-şerhi Sahihi’l-Buhari. nşr. Muhibbüdin el-Hatib. Beyrut : Dâru’l-Ma’rife, 1379.
• İBN HİBBÂN, Ebû Hâtim Muhammed b. Hibbân b. Ahmed et-Temîmî. Sahîhu İbn Hibbân. thk. Şuayb Arnavut. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1408/1988.
• İBN KAYYİM EL-CEVZİYYE, Şemseddin Muhammed b Ebu Bekr. Cevabü’l-kafi limen se’ele ani’d-deva’i’ş-şafi. Mağrib: Dâru’l-Ma’rife, 1418/1997.
• İBN KUTEYBE, Ebû Muhammed Abdullah b. Müslim b. Kuteybe ed-Dîneverî. Teʾvîlü muhtelifi’l-hadîs. el-Mektebü’l-İslâmî, 1999.
• İBN MÂCE, Ebû Abdillâh Muhammed b. Yezîd Mâce el-Kazvînî. Sünenü İbn Mâce. thk. Şuayb el-Arnaût - ve dğr. Dâru’r-Risâleti’l-Âlemiyye, 1430/2009.
• İBN TEYMİYYE, Ebü’l-Abbâs Takıyyüddîn Ahmed b. Abdilhalîm b. Mecdiddîn Abdisselâm el-Harrânî. Mecmû’u’l-Fetâvâ. thk. Abdurrahman b. Muhammed b. Kasım. Medine: Mücemmeı’l-Melik Fehd, 1416/1995.
• İBNÜ’L-CEVZÎ, Ebü’l-Ferec Cemâlüddîn Abdurrahmân b Alî b Muhammed Bağdâdî. Keşfü’l-müşkil min hadisi’s-sahihayn. thk. Ali Hüseyin el-Bevvâb. Riyad : Dâru’l-Vatan, 1997.
• KEFEVÎ, Mahmud b. Süleyman. Ketaibu “Alami’l-ahyar min fukaha’i mezhebi” nu’ani’l-muhtar. nşr. Abdüllatif Abdurrahman. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-Ilmiyye, ts.
• KOÇYİ̇Ğİ̇T, Talat. “Kasden İnsan Öldürmenın Dindeki Hükmü”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 34/1 (01 Nisan 1995), 13-23.
• KÖSE, Ali. “Günah”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 14/286. İstanbul: TDV Yayınları, 1996.
• LALEKÂÎ, Ebü’l-Kâsım Hibetullah b el-Hasan b Mansur et-Taberi. el-Münteka min şerhi usuli i’tikadi ehli’s-sünne ve’l-cemaa. Cidde : Mektebetü’s-Saade, 1994.
• MA’MER B. RÂŞİD, Ebû Urve el-Ezdî. el-Câmi’. thk. Habibü’r-Rahmân el-Azamî. Beyrut: el-Meclisü’l-İlmî, 1403/1983.
• MÂTÜRÎDÎ, Ebû Mansûr Muhammed b Muhammed b Mahmûd Mâtürîdî Semerkandî. Tefsirü’l-Kur’âni’l-azim/Te’vilatu ehli’s-sünne. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-Ilmiyye, 1426/2005.
• MUKÂTİL B. SÜLEYMAN. Tefsîru Mukâtil b. Süleymân. ed. Abdullah Mahmud Şehhâte. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâs, 1423.
• MÜBÂREKFÛRÎ, Ebü’l-’Alâ Muhammed Abdurrahman b. Abdürrahim. Tuhfetü’l-ahvezî bi şerhi Câmiu’t-Tirmizî. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, ts.
• MÜNAVÎ, Zeynüddîn Muhammed Abdürraûf. Feyzü’l-kadîr şerhu’l-Camii’s-sağîr. Mısır: Mektebetü’t-Ticâriyyeti’l-Kübrâ, 1356.
• MÜSLİM, Ebu’l-Hüseyin el-Kuşeyrî en-Nisâbûrî. el-Câmiʻu’s-Sahîh. thk. Muhammed Fuâd Abdülbâkî. 5 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, 1375/1956.
• NESÂÎ, Ebû Abdirrahmân Ahmed b. Şuayb b. Alî. Sünenü’n-Nesâî. thk. Abdülfettâh Ebû Gudde. Halep: Mektebetü’l-Matbûâti’l-İslâmiyye, 1986.
• NEVEVÎ, Ebû Zekeriyyâ Yahyâ b. Şeref b. Mürî. el-Minhâc fî şerhi Sahîhi Müslim b. Haccâc. 9 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, 1392/1972.
• NÎSÂBÛRÎ, Nizamüddîn Hasan b. Muhammed b. Hüseyin el-Kummî. Garâibü’l-Kur’ân ve rağâibü’l-furkân. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1416.
• ÖZÇELİK, Harun. “Hadislere Göre Günahların Bağışlanma Yolları- I”. Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 34 (2010), 139-166.
• ÖZÇELİK, Harun. “Hadislere Göre Günahların Bağışlanma Yolları- II”. Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 35 (2011), 81-101.
• RÂZÎ, Ebû Abdillâh Fahrüddîn Muhammed b. Ömer b. Hüseyn Taberistânî. Mefâtîhu’l-Gayb. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, 1420.
• ŞÂTIBÎ, Ebû İshak İbrâhim b Musa b Muhammed el-Gırnati. Muvafakat. thk. Ebu Ubeyde Meşhur b. Hasan. Dâru İbn Affan, 1417/1997.
• ŞEVKÂNÎ, Ebû Abdullah Muhammed b Ali b Muhammed el-Havlani. Fethü’l-kadir : el-câmi’ beyne fenneyi’r-rivaye ve’d-diraye min ilmi’t-tefsir. Beyrut: Dâru İbn Kesir, 1964.
• TABERÂNÎ, Ebü’l-Kâsım Müsnidü’d-dünyâ Süleymân b. Ahmed b. Eyyûb. el-Mu’cemü’l-kebîr. thk. Hamdi b. Abdülmecid es-Silefî. Kahire: Mektebetü İbn Teymiyye, 1994.
• TABERÎ, Ebû Ca’fer Muhammed b. Cerîr b. Yezîd el-Âmülî el-Bağdâdî. Câmiu’l-beyân an te’vili âyi’l-Kur’ân. thk. Abdullah b. Abdülmuhsin et-Türkî. Hicr: Dâru’l-Hicr, 2001.
• TAHÂVÎ, Ebû Ca’fer Ahmed b. Muhammed b. Selâme b. Abdülmelik b. Seleme el-Ezdî el-Mısrî. Şerhu müşkili’l-âsâr. thk. Şuayb el-Arnavut. 16 Cilt. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1415.
• TİRMİZÎ, Muhammed b. ‘Îsâ. Sünenü’t-Tirmizî. thk. hmed Muhammed Şâkir vd. Kahire: Matbaatü Mustafa el-Bâbi’l-Haleb, 2. Basım, 1975.
• YAHYÂ B. SELLÂM. Tefsîru Yahyâ b. Sellâm. thk. Doktor Hind Şelebî. 2 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2004.
• YATKIN, Nihat. Hadisi Anlamada Yöntem-Örnek Bir Uygulama. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, 2013.
• YEKTAR, Osman Nedim. Hz. Peygamber’in Suça ve Suçluya Bakışı. Erzurum: Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2014.
• ZEMAHŞERÎ, Ebü’l-Kâsım Cârullah Mahmûd b. Ömer b. Muhammed. el-Keşşâf ‘an hakâiki ğavâmizi’t-tenzîl. Beyrut: Dâru’l-Kitâbi’l-’Arabî, 1987.
• ZERKEŞÎ, Bedreddin Muhammed b Abdullah. el-Burhan fî ulûmi’l-Kur’ân. thk. Muhammed Ebu’l-Fadl İbrahim. Kahire: Dâru İhyai’l-Kütübi’l-Arabiyye, 1957.