DÜNYADAN VE TÜRKİYE’DEN ÖRNEKLERLE CAM TAVAN SENDROMU

Yıl 2020, Cilt: 10 Sayı: 2, 137 - 154, 31.12.2020

Neslihan Derin

https://doi.org/10.20493/birtop.814149

Cited By: 3

Öz

Birçok kadın, çalışma hayatında veya yer aldığı çeşitli organizasyonlarda niteliklerinin ve mesleki yeterliliklerinin, erkeklere göre yeterince görülmediğinden, bir çifte standarda tabi tutulduğundan şikayet ederler. Çok sayıda kadın mesleki alanda erkek egemenliğinden dolayı engellenme duygusu yaşar. Bazı kadınlar, kurum çalışanları arasındaki terfi yarışına katılmazlar çünkü en tepeye kadar ulaşamayacaklarını hissederler. Bu durum, kadınlar için, erkekler ve toplum tarafından inşa edilmiş görünmez bir engel “camdan bir tavan” olarak ifade edilir. Bu kavram, toplumsal, örgütsel, kişisel önyargılar ve kalıplar tarafından yaratılan, kadınların üst düzey yönetim pozisyonlarına gelmelerini engelleyen görünmez, yapay engeller olarak tanımlanır. Cam tavan, sadece yükselme ya da hiyerarşik olarak ilerlemeyi içermemektedir. Bu terim, hiyerarşik olarak ilerleme engelinin yanında gelir dağılımındaki adaletsizliği, uygulama, denetim ve üstünlük kullanımındaki eşitsizlikleri de içermektedir.
Bu çalışmanın amacı dünya genelinde konuyla ilgili yapılan araştırmaları inceleyerek “cam tavan” hakkında bir durum analizi yapmaktır. Bu amacı gerçekleştirmek için literatürde konuyla ilgili farklı ülkelerde gerçekleştirilmiş çok sayıda araştırmaya ulaşılmış ve incelenmiştir. Bu incelemelerle, cam tavan sendromunun, kıta, ülke, sektör, kurum gözetmeksizin her yerde var olduğu ve genel olarak benzer nedenlere bağlı olarak ortaya çıktığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Cam Tavan Sendromu, Kadın Çalışan, Kadın Yöneticisi, Cinsiyet Ayrımcılığı

Kaynakça

• AILES, R., Kraushar, J. (2000). Mesaj Sizsiniz, Güçlü Bir İletişimci Olmanın Yolları, Çeviri:Alev Önder, Sistem Yayıncılık, 2 Baskı, İstanbul.
• ALBRECHT, J., Bjorklund, A., Vroman, S.(2003). Is There a Glass Ceilingin Sweden?, Journal of Labor Economics, 21(1), 144-177.
• BAGUES M.F., Esteve- Volart, B. (2010). Can Gender Parity Break the Glass Ceiling? Evidence from a Repeated Randomized Experiment, The Review of Economic Studies, 77(4), 1301-1328.
• BENDL, R., Schmidt, A. (2010). From ‘Glass Ceilings’ to ‘Firewalls’-Different Metaphors for Describing Discrimination, Gender, Work and Organization, 17(5), 612-634.
• BRİDGE, B. (2003). Eğitimde Vizyoner Liderlik ve Etkin Yöneticilik, Beyaz Yayınları, İstanbul.
• BUSCATTO, M., Marry C., (2009). The glass ceiling in all its glares”. The top job feminization in the 20th century, Sociologie du travail, 5, 170–182.
• CARVALHOA, I., Costac, C., Lykked, N, Torrese A. (2019). Beyond the glass ceiling: Gendering tourism management, Annals of Tourism Research, 75, 79–91.
• CECH, E.A. ve Blair-Loy, M. (2010). Perceiving Glass Ceilings? Meritocratic versus Structural Explanations of Gender Inequality among Women in Science and Technology, Social Problems, 57(3), 371–397.
• COLEMAN, I., (2010). The global glass ceiling, foreign affairs. new york, 89(3), 8-13.
• ÇELİKTEN, M., (2004). Okul Müdürü Koltuğundaki Kadınlar: Kayseri İli Örneği, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(2), 91-118.
• ÇİÇEKLİ, E (2019). Kadın Olma Ve Yönetici Olma Arasındaki Negatif İlişki: Türkiye’de Cam Tavan Üzerine Görgül Bir Çalışma, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 15(1), 143-155.
• ER, O., Adıgüzel O. (2015). “Cam Tavan Gölgesindeki Kraliçe Arılar: Kadınların Kariyer İlerlemelerinde Karşılaştıkları Engeller ve Etkili Liderlik”, Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2, 163 – 175.
• ERENGİL, C., Özbay, A. (2005). NLP Vizyoner Liderlik ile Kendi Kendinizin Lideri Olun, Armoni Yayınları, İstanbul.
• ELACQUA,T.C., Beehr,T.A., Hansen, C.P., Webster, J. (2009). Managers’ Beliefs About The Glass Ceiling: Interpersonal and Organizational Factors, Psychology Of Women Quarterly, 33(3), 285–294.
• FOLEY,S., Kidder, D.L., Powell, G.N. (2002), The Perceived Glass Ceiling and Justice Perceptions: An Investigation of Hispanic Law Associates, Journal of Management, 28(4),471-496.
• GASQUET B., (2010). The barrier and the stained-glass ceiling. Analyzing female careers in religious organizations, Sociologie du travail, 52(1), 22-39.
• GÜL, H., Oktay E. (2009). Türkiye ve Dünya’da Kadınların Çalışma Hayatında Yaşadıkları Cam Tavan Algıları Üzerine Kavramsal Bir Çalışma, SÜ İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 9(18), 421-436.
• GÜROL, A. (2007). Geçmişte ve Günümüz Yaşamında Ücretsiz ve Ücretli İşgücü Olarak Kadın, BİLİG, 42, 95-109.
• HOOBLEr, J.M., Hu, J., Wilson, M. (2010). Do workers who experience conflict between the work and family domains hit a “glass ceiling?”: A meta-analytic examination, Journal of Vocational Behavior, 77, 481-494.
• HUTSON, B. (2010). Overcoming Gender Differences, Black Enterprise, Academic Research Library, 40, 56.
• HOŞGÖR, H., Gündüz Hoşgör, D., Memiş, M. (2016). Sosyo-Demografik Özellikler İle Cam Tavan Sendromu Arasındaki İlişki Ve Farklılıkların İncelenmesi: Sağlık Çalışanları Örneği, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(35), 345-362.
• https://www.borsagundem.com/haber/bist-sirketlerinin-kadin-yonetici-karnesi-zayif-cikti/1282122; Erişim: 25.07.2019.
• https://www.economist.com/graphic-detail/2019/03/08/the-glass-ceiling-index, Erişim:30.07.2019).
• KEE, H.J. (2006). Glass Ceiling Or Sticky Floor? Exploring The Australian Gender Pay Gap, The Economic Record, 82(259), 408–427.
• LUACES, M., Jiménez, R. M., Luaces P. (2009). Women in Cardiology Research in Spain Look Forward to Equality. Reflections From under the Glass, Ceiling, Rev Esp Cardiol, 62(12), 1498-1508.
• MORRIS, D., McGann, E. (2007). Condi mi? Hıllary mi? Amerikanın Bir Sonraki Başkanı Kim Olacak, Çeviri: Derya Öztürk, Truva Yayınları, İstanbul, , s.135-136.
• NANCHERLA, A., (2010). Career Pipeline Bears Pipe Dreams For Women; Academic Research Library, 64 (5), 18-19.
• ÖZKOL, S. (2007). Dişil Yönetişim, İŞ-Çalışma-Hizmet Dünyasında Kadın Kalarak Başarılı Olmak, Resital Yayncılık, İstanbul, 166-168.
• ÖZTÜRK, A. (2017). Cam Tavan Sendromu Ve Kadınların Algısı Üzerine Kavramsal Bir Çalışma, Yönetim, Ekonomi ve Pazarlama Araştırmaları Dergisi, 1(1), 8-17.
• SCHULPEN, T.W.J. (2017). The glass ceiling: A biological phenomenon, Medical Hypotheses, 106, 41–43.
• ÜNLÜ, D. E., Yönetim kurulunda kadın olmayan son şirket siz mi olacaksınız?”, https://www.dunya.com/kose-yazisi/yonetim-kurulunda-kadin-olmayan-son-sirket-siz-mi-olacaksiniz/390205, Erişim:31.07.2019.
• WIRTH, L. (2001). Breaking through the glass ceiling: Women in management. ILO, Geneva.
• YILDIZ, S. (2014). Türkiye’de Cam Tavan Sendromunun Varlıgı Üzerine Bir Araştırma, Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 6(1), 72-90.
• YAVUZ, E., Uzun A. (2019). Türkiye’de 2000-2018 Yılları Arasında Cam Tavan Kavramı İle İlgili Çalışmaların İncelenmesi Ve Yorumlanması, AVRASYA Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 7(16), 697-718.
• ZENG, Z. (2011). The myth of the glass ceiling: Evidence from a stock-flow analysis of authority attainment, Social Science Research, 40, 312-325.