Bazı Tarihi Yerleşimlere Ait Çevresel Faktörlerin CBS Destekli Analizi; Kilikya Bölgesi Örneği

Year 2020, Volume: 9 Issue: 3, 1337 - 1350, 26.09.2020

İlker Kaya Ayşegül Demir Yetiş

https://doi.org/10.17798/bitlisfen.642410

Cited By: 1

Abstract

Alanya ile İskenderun Körfezi
arasında kalan bölge eski çağlardaki ismiyle Kilikya bölgesi olarak
bilinmektedir. Kilikya bölgesi coğrafi ve jeolojik yapılarından dolayı limonlu
çayı sınır kabul edilerek Dağlık Kilikya ve Ovalık Kilikya olarak ikiye ayrılmaktadır.
Eski çağlarda Kilikya bölgesinde çok sayıda şehir oluşturulduğu bilinmektedir.
Bu çalışmada bu yerleşimlerden bazı örnekler incelenip Coğrafi Bilgi Sistemi
(CBS) yardımıyla bölgeye ait yükselti, bakı, eğim, sıcaklık, yağış, toprak türleri,
kayaç yapısı, su kaynakları, karayolları gibi çevresel faktörler kullanılarak
haritalar üretilmiştir. Ayrıca Kilikya bölgesi için dikkate alınan bu çevresel
faktörlerin tarihi yerleşimler kurulurken yer seçimine etkisi incelenerek analizleri
yapılmıştır. Yapılan analizlere göre, çoğunlukla
güney ve güneydoğu yönleri bakı yönü olarak seçilmiştir. Yükseklik bakımından
yerleşim yeri olarak daha çok düz alanlar tercih edilmişken, eğimin %10’dan
fazla olduğu kesimler ise yerleşim yeri olarak tercih edilmemiştir. Tüm
yerleşimler verimli topraklar üzerine kurulmuştur. Su kaynakları açısından daha
çok büyük akarsulara yakın yerler ve deniz seviyesine yakın sahiller yerleşim
seçiminde tercih sebebi olmuştur. Çalışma taşınmaz kültür varlıklarımızın en
önemli figürlerinden olan bu tarihi yerleşimlerin sonraki nesillere korunarak
aktarılabilmesi ve henüz keşfedilmemiş yerleşimlerin tespiti aşamasında
özellikle CBS’nden faydalanılması adına büyük önem arzetmektedir.

Keywords

Kilikya, Tarihi yerleşimler, Çevresel Faktörler, CBS

References

• 1. Yılmaz A, Yaman H, 2012. Toplum Güvenliğinde Bir Örgütlenme Modeli: Dünya Sağlık Örgütü Güvenli Toplumlar Ağı. Polis Mesleki Fikir, Hizmetiçi Haberleşme ve Kültür Dergisi, 70: 93-103.
• 2. Durugönül S, 2007. Dağlık Kilikia'da bir antik kent kazısının sonuçları Nagidos, Suna-İnan Kıraç Akdeniz Medeniyetleri Araştırma Enstitüsü, İstanbul.
• 3. Bank E, 1990. Coğrafi Veri Tabanı Tasarımı. Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• 4. Demir Yetiş A, 2009. Akyatan Lagünü nde tuzluluk ve bazı kirlilik düzeylerinin saptanarak Coğrafi Bilgi Sistemi destekli dağılımlarının belirlenmesi. Ç.Ü Fen Bilimleri Enstitüsü, 20-1.
• 5. Çakır ME, Demir Yetiş A, Yeşilnacar Mİ, Ulukavak M, 2019. Katı Atıklar için Optimum Güzergâh Tespiti ve Alansal Dağılım Haritalarının CBS Ortamında Oluşturulması: Suruç (Şanlıurfa) Örneği. BEU Fen Bilimleri Dergisi, 8 (2): 595-603.
• 6. Durugönül S, 2001. Development of Ancient Settlements in Cilicia. Adalya, V: 107-118.
• 7. Strabon, 2000. Geographika (Coğrafya XII-XIII-XIV. Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul.
• 8. Tahberer B, 2005. Antik Kilikya Sikkelerinde Asklepios Kültü. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Adana.
• 9. Kaya İ, 2019. Kilikya Roma Dönemi Kentleri ve Nekropollerinin Coğrafi Bilgi Sistemleri Destekli Mekânsal ve Sosyal Analizi. Yüksek Lisans Tezi, Bitlis Eren Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Bitlis.
• 10. Anonim 2018a. https://earthexplorer.usgs.gov/ Erişim 15.01.2018.
• 11. Anonim 2018b. http://yerbilimleri.mta.gov.tr/anasayfa.asp Erişim25.02.2018.
• 12. Anonim, 2018c. http://www.pelagios.orgmapsgreco-roman erişim (Erişim tarihi: 28.02.2018).
• 13. Anonim, 2018d. https://www.mgm.gov.tr/veridegerlendirme erişim (Erişim tarihi: 17.12.2018).
• 14. Sarı S, 2016. Anamur (Mersin) İlçesinde sıcaklık ve yağış dağılışını etkileyen faktörler. Marmara Coğrafya Dergisi, (34):178-194.
• 15. Anonim 2018 e. https://www.ahmetkrgn.com/ Cbs ve Haritacılık Erişim 26.02.2018.
• 16. Anonim 2018 f. http://geodata.ormansu.gov.tr/ Erişim 24.02.2018.