Tevbe Sûresi 5. Âyeti Bağlamında Müşriklerle İlişkiler

Year 2020, Volume: 9 Issue: 2, 346 - 352, 31.12.2020

Haşim Özdaş

https://doi.org/10.47130/bitlissos.769665

Cited By: 1

Abstract

Yaygın kanaate göre Hicrî 9. yılda nazil olan Tevbe sûresi, daha önceleri müşriklerle varılan bütün antlaşmaları uygulamadan kaldırmıştır. Buna anlayışta olanlara göre Tevbe sûresi 5. âyetiyle, Müslümanlarla antlaşmalı olanlara dört ay süre tanınmıştır. Kendileriyle antlaşma yapılmamış olanlara ise haram aylar içinde güvende olacakları bildirilmiştir. Dolayısıyla müşrik Araplar, İslam’a girmediklerinde öldürülecekleri ifade edilmiştir. Buna mukabil diğer bazı âlimler ise, Tevbe sûresi 5. âyetin, daha önceden varılan Hudeybiye antlaşmasını bozan ve Müslümanlar aleyhinde faaliyetlerde bulunan müşrikler hakkında nazil olduğunu belirtmişlerdir. Bu çalışmada Tevbe sûresi 5. âyetinin diğer bazı âyetler ile nesih ilişkisine değinilecek, daha sonra âyetin kimleri kapsadığı ve içerdiği hükümler irdelenecektir.

Keywords

Tefsir,, Tevbe sûresi,, Antlaşma,, Müşriklerle İlişkiler, Müşrik Araplar.

References

• Abdülkerim el-Hatîb. (1970). et-Tefsîrü’l-Kur’ânî li’l-Kur’ân (C. 1-5). Darü’l-Fikri’l-‘Arabî.
• Bâbertî, Muhammed b. Mahmûd. (ts.). el-‘İnâye şerḥü’l-hidâye (C. 1-10). Dârü’l-Fikr.
• Belâzûrî, Ahmed b. Yahya. (1996). Kitâbu cümel min ensâbi’l-eşrâf (C. 1-13). Darü’l-Fikr.
• Beydâvî, Abdullah b. Ömer. (ts.). Envârü’t-tenzîl ve esrârü’t-te’vîl (C. 1-5). Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-‘Arabî- Müessesetü’t-Tarih.
• Beyhâkî, Ebû Bekir Ahmed b. Hüseyin. (2003). es-Sünenü’l-kübrâ (3. bs, C. 1-11). Dârü’l-Kütübi’l-‘İlmiyye.
• Buhârî, Muhammed b. İsmail. (2002). Ṣaḥîḥü’l-Buḫârî. Dâru İbn Kesîr.
• Ebû ‘Ubeyd, Kāsım b. Sellâm el-Herevî. (1997). en-Nâsiḫ ve’l-mensûḫ fi’l-Ḳur’âni’l-‘Azîz ve mâ fihi mine’l-ferâiḍi ve’s-sünen. Mektebetü’r-Rüşd.
• Ebû ‘Ubeyd, Kāsım b. Sellâm el-Herevî. (2007). Kitâbü’l-emvâl (C. 1-2). Dârü’l-Hedyi’n-Nebevî – Dârü’l-Fadîle.
• Ferrâ, Ebû Zekeriyya Yahya b. Ziyâd. (1403/1983). Me‘âni’l-Ḳur’ân (3. bs, C. 1-3). ‘Alemü’l-Kütüb.
• Hatîb eş-Şirbînî, Muhammed b. Ahmed. (1285). es-Sirâcül-münîr fi’l-i‘aneti ‘alâ ma‘rifeti ba‘di me‘âni kelâmi Rabbina’l-Ḥakîmi’l-Ḫabîr (C. 1-4). Matba‘atu Bulak.
• İbn Abdülber, Yusuf b. Abdullah en-Nemerî. (1978). Kitâbü’l-kâfî fi fıḳhi ehli’l-Medîne el-Mâlikî. Meketebü’r-Riyad el-Hadîse.
• İbn ‘Atıyye, Ebû Muhammed Abdülhak b. Gālib. (2001). el-Müḥarrarü’l-vecîz fî tefsîri’l-Kitâbi’l-‘Azîz (C. 1-6). Darü’l-Kütübi’l-‘İlmiyye.
• İbn Ebû Hâtim, Abdurrahman b. Muhammed. (1417/1997). Tefsîrü’l-Ḳur’âni’l-‘Aẓîm müsneden ‘an Rasûli’l-Allah ve’ṣ-ṣaḥâbeti ve’t-tâbi‘în (C. 1-10). Mektebetu Nezar Mustafa el-Bâz.
• İbn Hazm, Ali b. Ahmed. (1349). el-Muḥallâ (C. 1-11). et-Taba‘a el-Münîriyye.
• İbn Hişâm, Ebû Muhammed Abdülmelik. (2010). es-Sîretü’n-nebeviyye (3. bs, C. 1-4). Darü’l-Fecr.
• İbn Kayyım el-Cevziyye, Muhammed b. Ebû Bekir b. Eyyûb. (1418/1997). Aḥkâmu ehli’ẕ-ẕimme (C. 1-3). Remadî li’n-Neşr.
• İbn Kudâme, Abdullah b. Ahmed el-Makdisî. (1997). el-Muġnî (3. bs, C. 1-15). Dâru ‘Alemi’l-Kütüb.
• İbn Kuteybe, Ebû Abdullah Muahammed b. Müslim. (1393/1973). Te’vîlu müşkili’l-Ḳur’ân (2. bs). Dârü’t-Türâs.
• İbn Sa‘d, Muhammed. (2001). Kitâbu’t-Tabakât el-Kebîr (C. 1-11). Mektebetu’l-Hancî.
• İbnü’l-Cevzî, Ebü’l-Ferec Abdurrahman b. Ali. (1423/2003). Nevâsiḫü’l-Ḳur’ân (2. bs). el-Câmiatü’l-İslâmiyye.
• İsfahânî, Ahmed b. Muhammed el-Merzûkî. (1417). Kitâbü’l-ezmine ve’l-emkine. Darü’l-Kütübi’l-‘İlmiyye.
• Kâsânî, Ebû Bekir b. Mes‘ûd. (1986). Bedâiü’ṣ-ṣanai‘ fî tertîbi’ş-şerâi‘ (2. bs, C. 1-7). Darü’l-Kütübi’l-‘İlmiyye.
• Kurtubî, Muhammed b. Ahmed b. Ebû Bekir. (2006). El-Câmi‘ li aḥkâmü’l-Ḳur’ân (C. 1-24). Müessesetü’r-Risâle.
• Mekkî b. Ebû Tâlib, Ebû Muhammed. (1406/1986). el-İḍâḥ li nâsiḫil-Ḳur’ân ve mensûḫih (2. bs). Dârü’l-Menâre.
• Mukātil b. Süleyman. (2002). Tefsîru Muḳātil b. Süleymân (C. 1-5). Müessesetü’t-Tarihi’l-‘Arabî.
• Nehhâs, Süleyman b. İbrahim. (1412/1991). en-Nâsiḫ ve’l-mensûḫ (C. 1-3). Müessesetü’r-Risâle.
• Nesefî, Ebü’l-Berekât Abdullah b. Ahmed. (1998). Medârikü’t-tenzîl ve ḥaḳāiḳü’t-te’vîl (Tefsîrü’n-Nesefî) (C. 1-3). Darü’l-Kelimi’t-Tayyib.
• Orum, Fatih. (2015). Kur’ân’ı Anlama Usûlü (2. bs). Süleymaniye Vakfı Yayınları.
• San’ânî, Abdürrezzâk b. Hemmâm. (1410). Tefsîrü’l-Ḳur’ân (C. 1-3). Mektebetü’r-Rüşd.
• Seyyâğî, Hüseyin b. Ahmed el-Haymî es-San‘ânî. (ts.). er-Ravḍü’n-naḍîr şerḥu mecmûʿi’l-fıḳhi’l-kebîr (C. 1-4). Dârü’l-Cîl.
• Simnanî, Ali b. Muhammed. (1984). Ravḍatü’l-ḳüḍāt ve ṭarîḳü’n-necât (C. 1-4). Müessesetü’r-Risâle - Dârü’l-Furkān.
• Şâfiî, Muhammed b. İdris. (2001). el-Ümm (C. 1-11). Darü’l-Vefâ.
• Şehîd-i Sânî, Zeynüddin b. Ali b. Ahmed el-Cübâî el-Âmilî. (1424). Er-Ravḍatü’l-behiyye fî şerḥi’l-Lüm‘ati’d-Dımaşḳiyye (C. 1-4). Mecme‘ü’l-Fikri’l-İslâmî.
• Şevkânî, Muhammed b. Ali. (2004). es-Seylü’l-cerrâr el-mütedeffiḳ ‘alâ ḥadâiḳi’l-ezhâr. Dâru İbn Hazm.
• Şeybânî, Muhammed b. Hasan. (1997). Şerḥü’s-siyeri’l-kebîr (C. 1-6). Darü’l-Kütübi’l-‘İlmiyye.
• Şeyhzâde, Muhammed b. Müslihüddin Mustafa. (1998). Ḥâşiyetu Şeyḫzâde ‘alâ tefsîri’l-Ḳādî Beyḍâvî (C. 1-4). Hakikat Kitapevi.
• Şîrâzî, Ebû İshak İbrahim b. Ali. (1996). el-Müheẕẕeb fî fıḳhi’l-imam eş-Şâfiî (C. 1-6). Dârü’l-Kalem – ed-Dârü’ş-Şamiyye.
• Taberî, Ebû Ca‘fer Muhammed b. Cerîr. (2001). Câmi‘u’l-beyân ‘an te’vili âyi’l-Ḳur’ân (C. 1-26). Merkezü’l-Bühûs ve’d-Dirasâti’l-‘Arabiyye ve’l-İslâmiyye Dâru Hicr.
• Zeccâc, Ebû İshak İbrâhim es-Serî. (1988). Me‘âni’l-Ḳur’ân ve i‘râbuh (C. 1-5). ‘Alemü’l-Kütüb.
• Zemahşerî, Mahmûd b. Ömer. (1418/1998). el-Keşşâf ‘an ḥaḳāiḳi ġavâmiḍi’t-tenzîl ve ’uyûni’l-eḳāvîl fî vücûhi’t-te’vîl (C. 1-6). Mektebetü’l-‘Ubeykân.
• Zeyd b. Ali, Ebû Hüseyin. (1919). el-Mecmû‘ü’l-kebîr.