Tahir b. Âşûr’un Teorik ve Pratik Nesh Anlayışı / Tahir b. Âşûr's Theorical and Practical Definition of Nesh

Year 2015, Volume: 3 Issue: 6, 171 - 201, 29.06.2016

Mehmet Zülfi Cennet

Abstract

Bu çalışma, yakın tarihimizin önemli âlimlerinden Tunuslu müfessir ve fakih Tahir b. Âşûr’un nesh görüşünü tespit etmeye yöneliktir. Tarih boyunca nesh olgusuna yönelik farklı ekoller ve bu ekollere mensup farklı disiplinlere sahip âlimler tarafından birçok tanım yapılmıştır. Neshle ilgili müstakil bir eser telif etmeyen İbni Âşûr, bazı ayetler bağlamında bu konuyu işlemektedir. Müfessir ve usulcülerden farklı olarak nesh tanımına farklı bir boyut getirmiştir. Ona göre nesh; yürürlükte belli bir süre kaldığı bilinen şer’i bir hükmün, nâsih olan bir hükümle kaldırılmasıdır. Bu tanımın bir sonucu olarak belli bir süre kendisiyle amel edilmeyen bir hüküm, nesh olayına konu edilemez. Diğer taraftan oluş itibariyle nesh çeşitlerini inceleyen İbni Âşûr, meseleyi nesh, nesî ve nisyan kavramları ekseninde ele almaktadır. Nesh olayını, her bir kavram üzerinden önce genel anlamda şeriâtlar arasında daha sonra aynı şeriâtın kendi hükümleri arasında incelemektedir. Ancak bu teorik bilgilerden hareketle müellifimizin pratik nesh anlayışı tespit edilirken zaman zaman teorik-pratik uyumunda farklılık arz ettiği görülmektedir.

Anahtar Kelimeler: Tâhir b.Âşûr, Kur'an, Ayet, Nesh, Nasih, Mensûh

Keywords

Tâhir b.Âşûr, Kurıan, Ayet, Nesh, Nasih, Mensûh

References

• Ahmet Hasan, İlk Dönem İslam Hukuk Biliminin Gelişimi, Rağbet Yay., (Çev. Haluk Songur) İstanbul, 1999.
• Cerrahoğlu, İsmail, Tefsir Usulu, T.D.V. Yay., Ankara, 1997.
• el-Hallaf, Abdulvahhab, İlmu Usûli’l-Fıkh, Daru’Muttehide, Dımeşk, 1962.
• el-Mevsılî, Ebü’l-Fazl Mecdüddîn Abdullah b. Mahmûd b. Mevdûd el- Mevsılî,el-ihtiyar li Te’lili’l-Muhtar, Çağrı Yay., İstanbul, 1991.
• el-Ûmri, Nâdiye Şerif, En-Nesh Ş Dirâsatı’l-Usuliyye, Müessesetu’r-Risâle, Beyrut, 1985.
• er-Râzi, Ebu Bekir Abdu’l-Kadir, Muhtâru’s-Sihah, Müessesetu’r-Risâle, Lübnan, 2001.
• es-Sabûnî, Muhâmmed Ali, et-Tibyan Fi Ulumi’l-Kur’ân, Dersââdet Yay., İs- tanbul, Trz.
• es-Suyûtî, Celalüddin, el-İtkan Fi Ulumi’l-Kur’ân, Daru İbni Kesir, Beyrut, 1997.
• eş-Şâtibi, Ebu İshak, el-Muvafakat Fi Usuli’ş-Şeri’a, Beyrut, Daru’l-Marife, 2001.
• ez-Zerkâ, Ahmet, Şerhu’l-Kevâidu’l-Fıkhiyye, Daru’l-Kâlem, Dımeşk, 2007.
• ez-Zerkani, Muhâmmed Abdulazim, Menâhilü’l-İrfan Fi Ulumi’l-Kur’ân, Beyrut, Daru’l-Fikr, Trz.
• ez-Zerkeşi, el-Burhan Fi Ulumi’l-Kur’ân, Beyrut, 1994.
• Gezgin, Ali Galip, “Kur’ân’da “Nesh Problemi”ne Eleştirel Bir Yaklaşım”, İsla- mi Araştırmalar Dergisi, Cilt. 14, Sayı:1, 2001.
• İbn Âşûr, Muhammed Tâhir b. Âşûr, Tefsiru’t-Tahrîr ve’t-Tenvir, Dâru’s- Sahnun, Tunus, 1997.
• İbn Manzur, Ebu’l fadl Cemaluddin Muhâmmed b. Mükrim, el-İfriki el- Mısri, Lisanu’l-Arab, Daru’l-Fikr, Beyrut, 1968.
• İbnu’l-Cevzi, Ebu’l-Ferac, Nevâsihu’l-Kur’ân, Daru’l-Fikri’l-Lübnani, Bey- rut, 1992.
• Komisyon, (Ahmet Hasan ze-Zeyyat, Hamit Abdulkadir, İbrahim Mus- tafa, Muhâmmed Ali Neccar), el-Mu’cemul Vâsît, Çağrı yay., İstanbul, 1989.
• Rağib el-İsfahanı, el-Müfredât,Beyrut, Trz.
• Seminu’l-Halebî, Ûmdetu’l-Huffaz Fi Tefsiri Eşrefi’l-Elfâz, Daru’l-Kütübi’l- İlmiyye, Beyrut, 1997.
• Şimşek, Sait, Kur’ân’ın Anlaşılmasında İki Mesele, Yöneliş yay., İstanbul, 1997.
• Zekiyyüddin Şa’ban, İslam Hukuk İlminin Esasları (Usûlü’l Fıkh), (Çev. İbrahim Kâfi Dönmez), T.D.V. Yay., Ankara, 2000.