Sanatın Ne’liği ve İşlevi (Ali Şeriati ve Muhammed Kutub’un Düşüncesinden Hareketle Sanatın İnsaniliği-İslamiliği Meselesi)

Yıl 2020, Sayı: 15, 252 - 266, 22.06.2020

Mehmet Karakuş

https://doi.org/10.34085/buifd.718104

Öz

Sanat bir anlatıdır. Kendini anlatan insanın, duygu ve düşüncelerini dışa vurma ve insan hayatını anlamlandırma yollarından birisidir. Sanatın işlevselliğini göz ardı etmeyen din, sanatın anlatım gücüne değer vermiş ve onaylamış; sanat da dinin mesajlarını ileten en önemli araçlardan birisi olmuştur. İslam sanatı, sanat olmak hasebiyle diğer sanatlardan ne daha aşağı ne de daha yukarıdır ve diğer sanatlar gibi insani bir eylemin ürünüdür. Buna göre, İslami sanat-insani sanat ayrımı doğru bir yaklaşım olmayacaktır. İşte bu çalışma ile hedeflenen şey, modern zamanlarda farklı dünya görüşüne sahip iki düşünürden hareketle İslam düşüncesi içerisinde sanatın, insan ve Müslüman için vazgeçilemeyecek derece önemli bir etkinlik olarak görüldüğünün açığa çıkarılmasıdır. Bu iki düşünürden biri Ali Şeriati, diğeri de Muhammed Kutub’tur. Sanat, her iki düşünür için de bugün modern dünyada gündeme gelen en ciddi ve en zaruri insani sorundur. Bunun nedeni de sanatın, günümüz düşüncelerine yol göstermesi ve fikirleri aydınlatarak yeni başarılara kapı aralamasıdır.

Anahtar Kelimeler

İslam Felsefesi, Din, Sanat, Ali Şeriati, Muhammed Kutub

Kaynakça

• Aristoteles, Protreptikos ve Evren Üstüne, çev. Oğuz Özügül, Pencere Yayınları, İstanbul 2003.
• Arvasi, S. Ahmed, Diyalektiğimiz ve Estetiğimiz, Burak Yayınevi, 2. B., İstanbul tsz.
• Burckhardt, Titus, Aklın Aynası Geleneksel Bilim ve Kutsal Sanat Üzerine Denemeler, Türkçesi: Volkan Ersoy, İnsan Yay. İstanbul 1994.
• Çotuksöken, Betül, “Ernst Cassirer’de İnsan”, Yüzyılımızda İnsan Felsefesi, Türkiye Felsefe Kurumu, Ankara 1997.
• Durant, Will, İslâm Medeniyeti,Türkçesi: Orhan Bahaeddin, Tercüman 1001 Temel Eser.
• Fıscher, Ernst, Sanatın Gerekliliği, çeviren: Cevat Çapan, Verso Yayıncılık-İmge Kitabevi Yayınları, Ankara 1990.
• Hamidullah, Muhammed, “İslamda Estetik ve Güzel San’atlar”, Çev. M. Hatiboğlu, Diyanet İşleri Başkanlığı Dergisi 1961, Türk Tarih Kurumu Basımevi- Ankara, 1962, ss.36-41.
• Huisman, Denis, Estetik, çev: Cem Muhtaroğlu, İletişim Yayınları, İstanbul 1992.
• Koç, Turan, İslâm Estetiği, İsam Yay. İstanbul 2010.
• Kutub, Muhammed, İslam ve Materyalizme Göre İnsan, Tercüme: Kemal Sandıkçı, M. Akif Aydın, Şamil Yayınevi, İstanbul trz.
• --------, Muhammed, Taklitlerin Çarpışması, ter. Erol Ayyıldız, İrfan Yayınevi, İstanbul 1967.
• --------, Muhammed, İslam Düşüncesinde Sanat, çev. Akif Nuri, Fikir Yay. İstanbul 1979.
• Nasr, Seyyid Hüseyin, Modern Dünyada Geleneksel İslâm, çev. Sara Büyükduru, İnsan Yayınları, İstanbul 2012.
• Şeriati, Ali, Medeniyet ve Modernizm, Türkçesi: Fatih Selim-Abdurrahman Arslan, Düşünce Yayınları, İstanbul 1980.
• --------, Ali, Sanat, çev. Ejder Okumuş, Şamil Öcal, Said Okumuş, Şura Yay. İstanbul 1997.
• --------, Ali, İnsanın Dört Zindanı, çev. Hüseyin Hatemi, İşaret Yay. İstanbul 2007.
• Timuçin, Afşar, Estetik Bakış, Bulut Yayınları, İstanbul 2012.
• www.sinefesto.com. Mecid Mecidi ile Tadımlık Bir Söyleşi,13 Mayıs 2016, İnternet Erişim Tarihi: 17.02.2020.
• Yetkin, Suut Kemal, Estetik, Devlet Basımevi, İstanbul 1938.
• Yılmaz, Hüseyin, Ezeli Hikmet ve Dinler, Dinler Tarihinde Tradisyonel Perspektif, İnsan Yayınları, İstanbul 2003.