Research Article
BibTex RIS Cite

Tehlîla Nehcu’l-Enama Mela Xelîlê Sêrtî

Year 2018, Volume: 4 Issue: 7, 67 - 85, 30.06.2018

Nesim Sönmez

Abstract

Mela Xelîlê Sêrtî bi eslê xwe ji navçeya Hîzanê ya ku girêdayî bi Bedlîsê va ye. Lê ji bo ku çûye li bajarê Sêrtê bi cîh bûye bi vî bajarî hatiye naskirin. Ew kesayetek naskiriye û bi dehan berhemên wî yên îlmî hene û wî tesîrek mezin li ser medreseyên Kurdan kiriye. Ne tenê di warê dînî da berhem nivîsandine di warê edebî da jî xwedan berhemên qedirblind e. Berhemên wî ne tenê bi Erebî ne, bi zimanê Kurdî jî hene. Ji berhemên wî yên Kûrdî yek jî Nehcul’l- Enam e. Mela Xelîl ev berhema xwe bi awayekî menzûm û ji bona zarokên ku teze dest bi medresê dikin û ji bona gel nivîsandiye. Bi gelemperî mijarên wê mijarên seretayî ne û mijar bi awayekî herikbar hatine hûnandin. Di vê gotarê da ji aliyê şikil, ziman û naverokê va tehlîla berhema Mela Xelîlê Sêrtî ya bi navi Nehcul’l-Enamê hatiye kirin.

Keywords

Mela Xelîlê Sêrtî Nehcul’l-Enam Medrese Seyda Helbest

References

  • ADAK, Abdurrahman, “Mela Xelîlê Sêrtî: Helbesrvanê bi Mexlesa “Şewqî” û Helbestên Wî Yên Kurdî (Kurmancî)”, Mukaddime, Sayı: 1, 2010.
  • ADAK, Abdurrahman, (2013), Destpêka Edebiyata Kurdî ya Klasîk, Weş. Nûbihar, Çapa 1em, İstanbul.
  • BİNGÖL, Abdulkadir (2012), Molla Halil es-Siirdi ve el-Kafıyetu’l-Kubra Adlı Eseri, (Têza Mastirê ya Neçapakirî), Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Diyarbakır.
  • CÎHANÎ, Perwîz (2010), Mem û Zîn, Weş. Nûbihar, Çapa 1ê, İstanbul.
  • Coşkun, İbrahim (2007), “Molla Halil es-Siirdi’nin Kelami Görüşleri”, Uluslararası Siirt Sempozyumu, İzmir.
  • ÇİÇEK, Halil (2007,) “Molla Halil b. Hüseyinb. Halid el-Ömeri”, Uluslararası Siirt Sempozyumu, İzmir.
  • DİLÇİN, Cem (2004), Örneklerle Türk Şiir Bilgisi, Weş. TDK, Çapa 1ê, Ankara.
  • DOSKÎ, Tehsin İbrahim, Mela Xelîlê Sêrtî û Şî‘rên Wî Yên Kurdî û ‘Erebî, Weşanên Êketiya Zanayên Îslamî, Duhok-1, Bêdîrok.
  • GERDÎ, ‘Ezîz (2014), Kêşnasiyî Kurdî, Kîtapxaneî Aram, Çapa 1em, Hewlêr.
  • GÖZETEN, İbrahim (2015), Mela Xelîlê Sêrtî ve Nehcu’l-Enam Adlı Eseri (Metin ve İnceleme, (Têza Mastirê ya Neçapakirî), Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Muş.
  • HERDÎ, Ehmed (2009), ‘Erûz le Şî‘rê Kurdî da, Çapa 1em, Silêmanî.
  • İPEKTEN, Haluk (2013), Eski Türk Edebiyatı Nazım Şekilleri ve Aruz, Dergâh Yayınları, Çapa 16an, İstanbul.
  • KARAKAYA, Nejdet (2006), Bir Dilci Olarak Molla Halil es-Siirdi, (Têza Mastirê ya Neçapakirî), Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Van.
  • KAYA, Zeynelabıdin (1988), Nehcu’l-Enama Mela Xelîlê Sêrtî, Weşanxana Kurdıstan, Stockholm.
  • KAZAN, Faruk (2013), Molla Halil’in Bilgi ve Varlık Anlayışı (Te’sisu’l-Kavaid Çerçevesinde), Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Diyarbakır.
  • KÜLEKÇİ, Numan (1999), Açıklamalar ve Örneklerle Edebi Sanatlar, Weşanên Akçağ, Çapa 2yan, Ankara.
  • MECDU’D-DÎN Muhemmed bî Ye‘qûb el- Fîrûz Abadî (2008), el-Qamûsu’l-Muhîṭ, (Tahqîq, Enes b. Muhemmed eş-Şamî we Zekeriya Cabir Ehmed, Darul’l-Hedîs, Qahîre.
  • MEMDUHOĞLU, Adnan (2008), “Molla Halil es-Siirdi ve Usûlu’l-Fıkıh Adlı Elyazma Eseri”, İbrahim Hakkı ve Siirt Uleması Sempozyumu, Beyan Yayınları, İstanbul.
  • MESÛD Cemîl (2017), Reşîd, Kêş û Serwa di Hozana Kurdî da, Dezgehê Nalbend, Duhok.
  • ÖNCÜ, Mustafa (2013), Basiretu’l-Kulûb fi Kelami ‘Allami’l-Ğuyûb Adlı Eserinin Arap Dili Açısından İncelenmesi, (Têza Doxtorayê ya Neçapakirî), Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Diyarbakır.
  • PAKİŞ, Ömer (2007), “Doğu Medrese Geleneği ve Molla Halil es-Siirdi”, Uluslararası Siirt Sempozyumu, İzmir.
  • PAKİŞ, Ömer (2003), “Molla Halil es-Siirdi”, Diyanet İslam Ansiklopedis (DİA), XXX, İstanbul.
  • PAKİŞ, Ömer (1996), Molla Halil es-Siirdi ve Tefsirciliği, (Têza Mastirê ya Neçapakirî), Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • el-QUXÎ, Ehmed Hîlmî, ed-Diyarbekirî (1984), Rehberê ‘Ewam, Şerha Nehcu’l- Enamê, Çap. 1ê, Diyarbakir.
  • ÜNALAN, Abdulkerim (2007), “Molla Halil es-Siirdi’nin Fıkhi Yönü”, Uluslararası Siirt Sempozyumu, İzmir.
  • YALAR, Mehmet (2007), “Siirdi’ye Ait Nehcu’l-Enam Adlı Eserin Biçim ve İçerik Yönünden Tahlili”, Uluslararası Siirt Sempozyumu, İzmir.
  • ZİNAR, Zeynelabidîn (1991), Nimûne ji Gencineya Çanda Qedexekirî, Çapa Pêşî, Stockholm.

Year 2018, Volume: 4 Issue: 7, 67 - 85, 30.06.2018

Nesim Sönmez

Abstract

References

  • ADAK, Abdurrahman, “Mela Xelîlê Sêrtî: Helbesrvanê bi Mexlesa “Şewqî” û Helbestên Wî Yên Kurdî (Kurmancî)”, Mukaddime, Sayı: 1, 2010.
  • ADAK, Abdurrahman, (2013), Destpêka Edebiyata Kurdî ya Klasîk, Weş. Nûbihar, Çapa 1em, İstanbul.
  • BİNGÖL, Abdulkadir (2012), Molla Halil es-Siirdi ve el-Kafıyetu’l-Kubra Adlı Eseri, (Têza Mastirê ya Neçapakirî), Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Diyarbakır.
  • CÎHANÎ, Perwîz (2010), Mem û Zîn, Weş. Nûbihar, Çapa 1ê, İstanbul.
  • Coşkun, İbrahim (2007), “Molla Halil es-Siirdi’nin Kelami Görüşleri”, Uluslararası Siirt Sempozyumu, İzmir.
  • ÇİÇEK, Halil (2007,) “Molla Halil b. Hüseyinb. Halid el-Ömeri”, Uluslararası Siirt Sempozyumu, İzmir.
  • DİLÇİN, Cem (2004), Örneklerle Türk Şiir Bilgisi, Weş. TDK, Çapa 1ê, Ankara.
  • DOSKÎ, Tehsin İbrahim, Mela Xelîlê Sêrtî û Şî‘rên Wî Yên Kurdî û ‘Erebî, Weşanên Êketiya Zanayên Îslamî, Duhok-1, Bêdîrok.
  • GERDÎ, ‘Ezîz (2014), Kêşnasiyî Kurdî, Kîtapxaneî Aram, Çapa 1em, Hewlêr.
  • GÖZETEN, İbrahim (2015), Mela Xelîlê Sêrtî ve Nehcu’l-Enam Adlı Eseri (Metin ve İnceleme, (Têza Mastirê ya Neçapakirî), Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Muş.
  • HERDÎ, Ehmed (2009), ‘Erûz le Şî‘rê Kurdî da, Çapa 1em, Silêmanî.
  • İPEKTEN, Haluk (2013), Eski Türk Edebiyatı Nazım Şekilleri ve Aruz, Dergâh Yayınları, Çapa 16an, İstanbul.
  • KARAKAYA, Nejdet (2006), Bir Dilci Olarak Molla Halil es-Siirdi, (Têza Mastirê ya Neçapakirî), Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Van.
  • KAYA, Zeynelabıdin (1988), Nehcu’l-Enama Mela Xelîlê Sêrtî, Weşanxana Kurdıstan, Stockholm.
  • KAZAN, Faruk (2013), Molla Halil’in Bilgi ve Varlık Anlayışı (Te’sisu’l-Kavaid Çerçevesinde), Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Diyarbakır.
  • KÜLEKÇİ, Numan (1999), Açıklamalar ve Örneklerle Edebi Sanatlar, Weşanên Akçağ, Çapa 2yan, Ankara.
  • MECDU’D-DÎN Muhemmed bî Ye‘qûb el- Fîrûz Abadî (2008), el-Qamûsu’l-Muhîṭ, (Tahqîq, Enes b. Muhemmed eş-Şamî we Zekeriya Cabir Ehmed, Darul’l-Hedîs, Qahîre.
  • MEMDUHOĞLU, Adnan (2008), “Molla Halil es-Siirdi ve Usûlu’l-Fıkıh Adlı Elyazma Eseri”, İbrahim Hakkı ve Siirt Uleması Sempozyumu, Beyan Yayınları, İstanbul.
  • MESÛD Cemîl (2017), Reşîd, Kêş û Serwa di Hozana Kurdî da, Dezgehê Nalbend, Duhok.
  • ÖNCÜ, Mustafa (2013), Basiretu’l-Kulûb fi Kelami ‘Allami’l-Ğuyûb Adlı Eserinin Arap Dili Açısından İncelenmesi, (Têza Doxtorayê ya Neçapakirî), Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Diyarbakır.
  • PAKİŞ, Ömer (2007), “Doğu Medrese Geleneği ve Molla Halil es-Siirdi”, Uluslararası Siirt Sempozyumu, İzmir.
  • PAKİŞ, Ömer (2003), “Molla Halil es-Siirdi”, Diyanet İslam Ansiklopedis (DİA), XXX, İstanbul.
  • PAKİŞ, Ömer (1996), Molla Halil es-Siirdi ve Tefsirciliği, (Têza Mastirê ya Neçapakirî), Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • el-QUXÎ, Ehmed Hîlmî, ed-Diyarbekirî (1984), Rehberê ‘Ewam, Şerha Nehcu’l- Enamê, Çap. 1ê, Diyarbakir.
  • ÜNALAN, Abdulkerim (2007), “Molla Halil es-Siirdi’nin Fıkhi Yönü”, Uluslararası Siirt Sempozyumu, İzmir.
  • YALAR, Mehmet (2007), “Siirdi’ye Ait Nehcu’l-Enam Adlı Eserin Biçim ve İçerik Yönünden Tahlili”, Uluslararası Siirt Sempozyumu, İzmir.
  • ZİNAR, Zeynelabidîn (1991), Nimûne ji Gencineya Çanda Qedexekirî, Çapa Pêşî, Stockholm.
There are 27 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Journal Section Makaleler
Authors

Nesim Sönmez

Publication Date June 30, 2018
Published in Issue Year 2018 Volume: 4 Issue: 7

Cite

APA Sönmez, N. (2018). Tehlîla Nehcu’l-Enama Mela Xelîlê Sêrtî. Bingöl Üniversitesi Yaşayan Diller Enstitüsü Dergisi, 4(7), 67-85.
AMA Sönmez N. Tehlîla Nehcu’l-Enama Mela Xelîlê Sêrtî. BUYDED. June 2018;4(7):67-85.
Chicago Sönmez, Nesim. “Tehlîla Nehcu’l-Enama Mela Xelîlê Sêrtî”. Bingöl Üniversitesi Yaşayan Diller Enstitüsü Dergisi 4, no. 7 (June 2018): 67-85.
EndNote Sönmez N (June 1, 2018) Tehlîla Nehcu’l-Enama Mela Xelîlê Sêrtî. Bingöl Üniversitesi Yaşayan Diller Enstitüsü Dergisi 4 7 67–85.
IEEE N. Sönmez, “Tehlîla Nehcu’l-Enama Mela Xelîlê Sêrtî”, BUYDED, vol. 4, no. 7, pp. 67–85, 2018.
ISNAD Sönmez, Nesim. “Tehlîla Nehcu’l-Enama Mela Xelîlê Sêrtî”. Bingöl Üniversitesi Yaşayan Diller Enstitüsü Dergisi 4/7 (June 2018), 67-85.
JAMA Sönmez N. Tehlîla Nehcu’l-Enama Mela Xelîlê Sêrtî. BUYDED. 2018;4:67–85.
MLA Sönmez, Nesim. “Tehlîla Nehcu’l-Enama Mela Xelîlê Sêrtî”. Bingöl Üniversitesi Yaşayan Diller Enstitüsü Dergisi, vol. 4, no. 7, 2018, pp. 67-85.
Vancouver Sönmez N. Tehlîla Nehcu’l-Enama Mela Xelîlê Sêrtî. BUYDED. 2018;4(7):67-85.
 Download Cover Image