Çanakkale Müzik Kültüründe Geleneksel Halk Müziği

Year 2015, Volume: 13 Issue: 18, 667 - 684, 31.05.2015

Alaattin Canbay

https://doi.org/10.17518/caty.28334

Abstract

Çanakkale, tarihi ve doğal güzelliklerin yanında özellikle coğrafi konumu nedeniyle kendine özgü ve oldukça renkli bir yapıdaki müzik, oyun ve eğlence kültürüne sahiptir. Çanakkale ilinin coğrafi konumu, müziğini ve geleneksel oyunlarını da etkilemiştir. Köklü tarihi ve kültürel zenginlikleriyle ilin müzik kültürü, Batı Anadolu ve Trakya-Rumeli ezgilerinin adeta bir kaynaşma yeri gibidir. Bu özellik türkülerde ve oyun müziklerinde de kendini açıkça gösterir. Tarihsel süreç içinde birçok kültürün kendine ait izlerini bıraktığı bir yerleşim alanı olarak bilinen kentin, müzik, oyun, dans, halk edebiyatı ürünleri, gelenek-görenek ve sosyal yaşam içindeki bütün unsurları, zengin bir kültürel çeşitlilik içinde gelişmiştir. Birçok kültürün kesişme ve kaynaşma yeri niteliğinde olan ilin sosyal ve kültürel tüm değerleri gibi geleneksel müzik kültürü ve halk ezgileri de bu sürecin etkisindedir. Çanakkale halk müziği kültürü, coğrafi ve kültürel koşullar göz önünde bulundurularak iki bölge içinde değerlendirilebilir. İl sınırları içerisinde kalan Gelibolu ve Biga yarımadasındaki halk müziği kültürü içinde birbirinden farklı yapılar görmek mümkündür. Genel olarak Balkanlar ve Trakya müzik kültürünün etkisinde kalan Gelibolu yarımadasında başta “karşılama” olmak üzere “hora-horo” gibi oyunlu müziklere ve Trakya bölgesinin müzik geleneğini yansıtan türküler yer alır. Biga yarımadasında ise başta zeybek olmak üzere, güvende, bengi, alay havası ve karşılama türlerini sıkça görmek mümkündür. Ayrıca Türkmen, Çerkez, Boşnak, Pomak vb. topluluklar kendilerine özgü müzik unsurları ile geleneksel kültür içinde önemli bir yer almakta, ilin genelinde müzikal etkinliklerin vazgeçilmez unsurları olarak görülebilecek Roman müzisyenler de kentin müzik ve kültür yaşamına katkı sağlamaktadırlar.

Anahtar Kelimeler: Çanakkale Halk Müziği, Çanakkale Halk Kültürü, Geleneksel Müzik.

 

 

Traditional Folk Music in The Music Culture of Çanakkale

Abstract

In additon to its historical and natural beauty, Canakkale, because of its geographical position, has ideosyncratic and incredibly stirring folk dance, entertainment and music culture. The geographical position of Çanakkale has also affected music and traditional folk dance. By means of its deep-rooted history and cultural wealth, the music culture of the city is like a place where the West Anatolia's and Thracian's melodies meet.This feature manifests itself clearly in ballads and belly dance music. All factors in music, folk dance, dance, production of folk literature, customs and social life of the city, known as the settlement where many culture left their own marks in the historical process, have progressed in rich cultural diversity. Like all social and cultural values of the city which has the characteristics of being intersection of many cultures, traditional music culture and folk melody are under the thumb of this process, as well.

By taking into consideration of its geographical position and cultural position, the folk music culture of Çanakkale can be estimated into two aeras.It is possible to observe different structures in the folk music culture in Gallipoli and Biga Peninsula taking part within the boundaries of Çanakkale. In Gallipoli Peninsula that has been mostly affected by the music cuture of Balkan States and Thracian, folk dance music like especially “karşılama”, “hora-horo” and folk song that reflect the music culture of Thracian appear. In Biga Peninsula, it is possible to see especially “zeybek”, “güvende”, “bengi”, “alay havası” and the kinds of “karşılama”. Also groups like Turkman, Cherkess, Bosnian and Pomak, with their own musical factors, take an important place in the traditional culture. Gypsy Musicians that can be seen as an indispensable foctor of musical activities in the city also contribute to the city’s musical and cultural life.

Keywords : Çanakkale folk music, Çanakkale folk culture, Traditional music.

Keywords

Çanakkale Halk Müziği, Çanakkale Halk Kültürü

References

• Atabay, Mithat, “Cumhuriyet Döneminde Çanakkale'ye Göçler, Çanakkale Tarihi, C.VI, Değişim Yay. İstanbul 2008, s. 3315-3332.
• Avcı, A.Haydar, Zeybeklik ve Zeybekler, Bir Başkaldırı Geleneğinin Toplumsal ve Kültürel Boyutları, Verlag Anadolu Yay., Hückelhoven 2001.
• Aydoğan, N.Bora., Çanakkale, TC. Çanakkale Valiliği Tanıtıcı Yayınlar Serisi, Çanakkale 1996.
• Başgöz, İlhan, Türkü, Pan Yayıncılık, İstanbul 2008.
• Canbay, Alaattin, Satır Ö.Can., Çanakkale Halk Ezgileri, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Yayınları, Çanakkale 2014.
• Çine, Hamit, Zeybek Oyunlarımız, Mey Yay., İzmir 1994.
• Duygulu Melih, Türkiye’de Çingene Müziği, Pan Yay., İstanbul 2006.
• Elçi Armağan, Muzaffer Sarısözen: Hayatı, Eserleri ve Çalışmalar, Kültür Bakanlığı Yay., Ankara, 1997.
• Gazimihal, M.Ragıp, Musiki Sözlüğü, MEB Yay., İstanbul 1961.
• Gözükızıl, Ömer, Kişisel Görüşme Notları, 20.06.2012
• Hoşsu, Mustafa, Geleneksel Türk Halk Müziği Nazariyatı, Kombassan Yay. İzmir 1997.
• http://www.canakkale.bel.tr/ (21.05.2014)
• http://www.canakkale.gov.tr/134/canakkalenin-tarihi-2 (21.05.2014)
• Kaynar, Ümit, Türk Halk Kültürü ve Halk Müziği, Ege Yay. İstanbul 1996.
• Özbek, Mehmet, Folklor ve Türkülerimiz, Ötüken Yay., İstanbul 1981.
• Özbek, Mehmet, Türkülerin Dili, Ötüken Yay. Ankara 2009.
• Özbilgin, M.Öcal, Zeybeklik Kurumu ve Zeybek Oyunları, (Yayımlanmamış Doktora Tezi) EÜ. Sos.Bil.Ens. Folklor Bilim Dalı, İzmir 2005.
• Şenel, Süleyman, Türk Halk Musîkisi Bilgileri, (Basılmamış Ders Notları), İTÜ TMDK, İstanbul 1998.
• Taydaş, Nihat, “Ah Bu Türküler Köy Türküleri”, Folklor/Edebiyat Dergisi, C.11, S.42, 2005.
• TDK, Türkiye’de Halk Ağzından Derleme Sözlüğü, C 12, TDK. Yay., Ankara 1982.