Abstract
Hussein Hilmi Pasha was born in Lesvos in 1855 and received his education here. His career as a government official began in Lesvos in Tahrirat Kalemi. He worked there for nine years in Lesvos until he got promoted to the Province of Aydın in 1883. Hussein Hilmi at this time met with Namik Kemâl who was held on probation in Lesvos. Namik Kemal's liberal ideas impressed him deeply. Hussein Hilmi Pasha, working at various positions ranging from Inspector General of Rumelia to that of Anatolia. On December 2, 1902, he was promoted from Yemen to the newly established Rumelia (Macedonia) as Inspector General. Staying in this position for six years, Hussein Hilmi Pasha had the most successful and most useful period of his service life at this time. The monastery, including the provinces of Kosovo and the Thessaloniki General Inspectorate of Rumelia, had been established in order to prevent the activities of Bulgaria gangs and to create good governance in Macedonia. The General Inspectorate of Rumelia, starting with Hussein Hilmi Pasha, was an administrative task which ended with him again after the declaration of Constitutional Monarchy II. With this service being a kind of administrative autonomy, Hussein Hilmi Pasha, even though he could not fully stop the chaos in the region, managed to establish a well-functioning administration by preventing destructive activities of other nations. In this study, Huseyin Hilmi Pasha, the Inspector General of Macedonia, the administrative system, its application, and the abolishment of the system will be analysed based on the various records, documents and publications that can be found in the Prime Ministry Ottoman Archives
Keywords
References
- Arşiv Belgeleri
- Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA)
- BOA, TD. 4, H. 881 (M. 1476).
- BOA, TD. 738, H. 976 (M. 1568).
- BOA, BEO. 146718/ 1957; 146877/ 1959; 149179/ 1990; 151077/ 2015; 146987/ 1960; 151077/ 2015.
- BOA, DH. SAİD. d. 25, 175-176.
- BOA, İ. DH. 1320/Ş-48, 1404.
- BOA, İ.HUS. 1320/N-09, 101; 1320/ N-07, 101.
- BOA, İ. MTZ. 1568/ 24; 1571/ 25; 1575/ 25; 1954/ 30; 1955/ 30.
- BOA, İ. TAL. 1321/ Za-017, 323.
- BOA, TFR. I.A. 3884/ 39.
- BOA, TFR. I.ED. 156/2.
- BOA, TFR. I.M. 1259/1, 13.
- BOA, TFR. I. UM. 1704.
- BOA, Y.EE. KP. 3261/ 33.
- BOA, YMD. nr. 11015; 11025; 11682; 11904; 11975; 12008; 12022; 12751; 12755; 12865.
- BOA, Y. PRK. MK. 46/21; 48/15; 39/ 15; 94/11.
- BOA, Y. PRK. TKM. 58/46.
- BOA, YT. 277, 14, 126; 88/31, 14, 80; 88/62, 14, 88, 2.
- Ceride-i Resmiye, 3. Tertip Düstur, Cilt: 1, (1-7 Şubat 1337). 2. Araştırmalar
- ABDURRAHMAN ŞEREF (1335-1337), “Viyana Sefir-i Sâbıkı Hüseyin Hilmi Paşa”, Târîh-i Osmân-î Encümeni Mecmuası, VIII-XI/ 49- 62.
- ADANIR, Fikret (2001), Makedonya Sorunu, (Çeviren: İhsan Catay), Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul.
- AYDIN, Mahir (1998), “Hüseyin Hilmi Paşa”, DİA, XVIII, İstanbul.
- AYDIN, Mahir (1989), “Arşiv Belgeleriyle Makedonya’da Bulgar Çete Faaliyetleri”, Osmanlı Araştırmaları, IX, (İstanbul).
- BAYUR, Yusuf Hikmet (1940), Türk İnkılâbı Tarihi, I, Maarif Matbaası, İstanbul.
- BEYDİLİ, Kemal (1989), “II. Abdülhamid Devrinde Makedonya Mes’elesine Dâir”, Osmanlı Araştırmaları, IX, (İstanbul).
- FEROZ AHMED, “Huseyn Hilmi Pahsa”, EI2 (İng), III, 624.
- HACISALİHOĞLU Mehmet (2008), Jön Türkler ve Makedonya Sorunu (1890- 1918), (Çeviren: İhsan Catay), Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul.
- İNAL, İbnülemin Mahmut Kemal (1953), Son Sadrazamlar, Maarif Matbaası, İstanbul.
- İNALCIK, Halil, (2008), “Rumeli”, İ.A., IX, (MEB, İstanbul), 766-773.
- KARAL, E. Ziya (1983), Osmanlı Tarihi, VIII, TTK, Ankara.
- KARPAT, Kemal H. (2003), Osmanlı Nüfusu (1830-1914) -Demokratik ve Sosyal Özellikleri- Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul.
- KOÇAK, Cemil (2003), Umûmî Müfettişlikler, 1927-1952, İletişim Yayınları, İstanbul.
- ORTAYLI, İlber (2008), Osmanlı İmparatorluğunda Alman Nüfuzu, Timaş Yayınları, 10. Baskı, İstanbul.
- SAİD PAŞA (1328), Said Paşa’nın Hatırâtı, II, Dersaâdet.
- SUTAN ABDÜLHAMİD (1984), Siyasî Hatıratım, Dergâh Yayınları, İstanbul.
- TOKAY, Gül (1995), Makedonya Sorunu, Afa Yayını, İstanbul.
- Hüseyin Hilmi Paşa Evrakı Katalogu (2006), (Yayına Hazırlayanlar: Ömer Faruk Bahadır, Asiye Kakırman Yıldız, Müslüm İstekli, Kenan Yıldız), İSAM Yayını, İstanbul
- UZER, Tahsin (1987), Makedonya Eşkiyalık Tarihi ve Son Osmanlı Yönetimi, Türk Tarih Kurumu, Ankara.
Abstract
Hüseyin Hilmi Paşa, Midilli’de 1855 yılında doğmuş ve eğitimini de burada görmüştür. Memuriyet hayatına Midilli’de Tahrirat Kalemi’nde başlamıştır. Daha sonra 1883 yılında Aydın Vilâyeti mektupçuluğuna terfi edişine kadar dokuz yıl Midilli’de çalışmıştır. Hüseyin Hilmi, bu sürede Midilli’de göz hapsinde tutulan Namık Kemal ile tanışmıştı. Namık Kemal’in hürriyetçi düşünceleri onu derinden etkiledi. Hüseyin Hilmi Paşa Rumeli Umûmî Müfettişliğine kadar, Anadolu’da çeşitli görevlerde bulundu. 2 Aralık 1902 tarihinde Yemen Valiliğinden, yeni ihdas edilen Rumeli (Makedonya) Umumi Müfettişliğine terfi ettirildi. Altı yıl bu görevde kalan Hüseyin Hilmi Paşa, memuriyet hayatının en başarılı ve en faydalı hizmetlerini bu sırada yapmıştır. Manastır, Kosova ve Selanik vilâyetlerini içine alan Rumeli Umumi Müfettişliği, Bulgar çetelerinin faaliyetlerini önlemek ve Makedonya’da iyi bir idare oluşturmak amacıyla kurulmuştu. Rumeli Umumi Müfettişliği, Hüseyin Hilmi Paşa ile başlayıp, II. Meşrutiyet’in ilânından sonra, yine onunla sona eren bir idarî görev oldu. Bir çeşit idarî muhtariyet olan bu görevle Hüseyin Hilmi Paşa, bölgedeki karışıklıkları tam olarak engelleyememekle birlikte, yabancı güçlerin yıkıcı faaliyetlerini önleyerek, iyi işleyen bir idare kurmayı başarmıştır. Bu araştırmada Hüseyin Hilmi Paşa’nın Makedonya Umumî Müfettişliği; idarî sistem, uygulamalar ve sistemin sonu, Başbakanlık Osmanlı Arşivinin değişik fonlarında bulunan belgeler ve dönemin süreli yayınlarında çıkan kayıtlara dayanılarak, aydınlatılmaya çalışılacaktır.
References
- Arşiv Belgeleri
- Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA)
- BOA, TD. 4, H. 881 (M. 1476).
- BOA, TD. 738, H. 976 (M. 1568).
- BOA, BEO. 146718/ 1957; 146877/ 1959; 149179/ 1990; 151077/ 2015; 146987/ 1960; 151077/ 2015.
- BOA, DH. SAİD. d. 25, 175-176.
- BOA, İ. DH. 1320/Ş-48, 1404.
- BOA, İ.HUS. 1320/N-09, 101; 1320/ N-07, 101.
- BOA, İ. MTZ. 1568/ 24; 1571/ 25; 1575/ 25; 1954/ 30; 1955/ 30.
- BOA, İ. TAL. 1321/ Za-017, 323.
- BOA, TFR. I.A. 3884/ 39.
- BOA, TFR. I.ED. 156/2.
- BOA, TFR. I.M. 1259/1, 13.
- BOA, TFR. I. UM. 1704.
- BOA, Y.EE. KP. 3261/ 33.
- BOA, YMD. nr. 11015; 11025; 11682; 11904; 11975; 12008; 12022; 12751; 12755; 12865.
- BOA, Y. PRK. MK. 46/21; 48/15; 39/ 15; 94/11.
- BOA, Y. PRK. TKM. 58/46.
- BOA, YT. 277, 14, 126; 88/31, 14, 80; 88/62, 14, 88, 2.
- Ceride-i Resmiye, 3. Tertip Düstur, Cilt: 1, (1-7 Şubat 1337). 2. Araştırmalar
- ABDURRAHMAN ŞEREF (1335-1337), “Viyana Sefir-i Sâbıkı Hüseyin Hilmi Paşa”, Târîh-i Osmân-î Encümeni Mecmuası, VIII-XI/ 49- 62.
- ADANIR, Fikret (2001), Makedonya Sorunu, (Çeviren: İhsan Catay), Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul.
- AYDIN, Mahir (1998), “Hüseyin Hilmi Paşa”, DİA, XVIII, İstanbul.
- AYDIN, Mahir (1989), “Arşiv Belgeleriyle Makedonya’da Bulgar Çete Faaliyetleri”, Osmanlı Araştırmaları, IX, (İstanbul).
- BAYUR, Yusuf Hikmet (1940), Türk İnkılâbı Tarihi, I, Maarif Matbaası, İstanbul.
- BEYDİLİ, Kemal (1989), “II. Abdülhamid Devrinde Makedonya Mes’elesine Dâir”, Osmanlı Araştırmaları, IX, (İstanbul).
- FEROZ AHMED, “Huseyn Hilmi Pahsa”, EI2 (İng), III, 624.
- HACISALİHOĞLU Mehmet (2008), Jön Türkler ve Makedonya Sorunu (1890- 1918), (Çeviren: İhsan Catay), Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul.
- İNAL, İbnülemin Mahmut Kemal (1953), Son Sadrazamlar, Maarif Matbaası, İstanbul.
- İNALCIK, Halil, (2008), “Rumeli”, İ.A., IX, (MEB, İstanbul), 766-773.
- KARAL, E. Ziya (1983), Osmanlı Tarihi, VIII, TTK, Ankara.
- KARPAT, Kemal H. (2003), Osmanlı Nüfusu (1830-1914) -Demokratik ve Sosyal Özellikleri- Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul.
- KOÇAK, Cemil (2003), Umûmî Müfettişlikler, 1927-1952, İletişim Yayınları, İstanbul.
- ORTAYLI, İlber (2008), Osmanlı İmparatorluğunda Alman Nüfuzu, Timaş Yayınları, 10. Baskı, İstanbul.
- SAİD PAŞA (1328), Said Paşa’nın Hatırâtı, II, Dersaâdet.
- SUTAN ABDÜLHAMİD (1984), Siyasî Hatıratım, Dergâh Yayınları, İstanbul.
- TOKAY, Gül (1995), Makedonya Sorunu, Afa Yayını, İstanbul.
- Hüseyin Hilmi Paşa Evrakı Katalogu (2006), (Yayına Hazırlayanlar: Ömer Faruk Bahadır, Asiye Kakırman Yıldız, Müslüm İstekli, Kenan Yıldız), İSAM Yayını, İstanbul
- UZER, Tahsin (1987), Makedonya Eşkiyalık Tarihi ve Son Osmanlı Yönetimi, Türk Tarih Kurumu, Ankara.
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Journal Section | Articles |
| Authors | |
| Publication Date | April 6, 2015 |
| Published in Issue | Year 2015 Volume: 13 Issue: 1 |