Ticaret ve Diplomasi: Galata'da Dubrovnikliler (1600-1700)

Year 2016, , 75 - 94, 31.07.2016

Metin Ziya Köse

https://doi.org/10.30517/cihannuma.286460

Abstract

Galata Şer’iyye
Sicilleri’nde yer alan kayıtlar sayesinde inşa edilen bu çalışmada XVII.
yüzyılda İstanbul’daki Dubrovniklilerin izleri odağa alınarak kendisi küçük ama
etkisi büyük bir Yeniçağ Hristiyan (Katolik) devleti temsilcilerinin
mevcudiyeti ve faaliyetleri ortaya konmaya çalışıldı. XV. yüzyılda Osmanlı hâkimiyetine
girmesinden sonra bilhassa Balkanlarla daha ciddi bir bağ kuran Dubrovnik, imparatorluğun
diğer bölgeleri ile de ticarî münasebet tesis etmiştir. Bu şehir devletinin
Osmanlılar ile ilişkisi yalnızca ekonomik açıdan olmamış, aynı zamanda siyasî ve
diplomatik bakımdan karşılıklı temaslar geliştirilmiştir. Dubrovnik beyleri
(aristokratları) için daha ziyade Balkanlar göz önündeyse de bir büyük imparatorluk
ile kurulan ilişkilerde başkent İstanbul oldukça ehemmiyetli olmuştur. Bilhassa
Osmanlı şehirlerine yerleşen tüccarlarının takibi, olumsuz durumların izalesi
ve gerekli ticarî tedbirlerin alınmasında diplomatik görevlilerin rolünün önemini
bilen Dubrovnik yönetimi İstanbul’da bir kançılaryanın bulundurulması gerekliliğini
kavramıştı. Haraçgüzar bir devletçik olarak daimi elçilikleri olmamasına rağmen
başkente her yıl gelen ve hazineye ödenen haracı getiren geçici Dubrovnik
elçileri hareketli diplomatik münasebetlere müdahil olmaktan geri kalmamıştı. Ayrıca
elçilerin yardımcıları, tercümanlar, genç tercüman adayları ve diğer elçilik
görevlileri Dubrovnik’i alakadar eden meselelerde doğrudan yer almışlardı. Bu
görevlilerin dışında Dubrovnik tüccarı da İstanbul’da bulunmuş, Galata’da
ikamet etmiş ve ticaret anlaşmaları yapmışlardı.

Keywords

Dubrovnik, İstanbul, elçi, tercüman

Commerce and Diplomacy: Dubrovnikians in Galata (1600-1700)

Abstract

In this study which is built on the Galata Sheria Registers,
small but effective early modern age Christian ( Catholic) state representatives’
activities are tried to put forward by focusing on the tracks of Dubrovnikians
in Istanbul at the 17^th century. Dubrovnik particularly established
more serious ties with Balkans after it went under the rule of Ottoman at 15^th
century; basically it established commercial relations with other regions of
Ottoman Empire. This city state’s relations with Ottomans were not only
economic but also politic and diplomatic. Even though the Balkans were more
considered by the Dubrovnik patricians, Istanbul, the capital city, was pretty
significant for the relations which established with a great empire. The
administration understood the role of diplomats and the necessity of having a
Dubrovnik diplomatic chancery at the capital to take commercial measures, to
prevent unfavorable situations and particularly to follow merchants settled at
Ottoman cities. Even though it did not have permanent embassies as a tributary
state, Dubrovnik temporary ambassadors who used to come capital to deliver the
tribute money to treasure, would not hold back to interfere in dynamic
diplomatic relations, they would negotiate with other state ambassadors.
Furthermore ambassador assistants, dragoman, young dragoman candidates and
other ambassador staff would take part at the matters about Dubrovnik. Except
these staff, Dubrovnikian merchants would have been in İstanbul, live in Galata
and sign commercial treaties.

Keywords

Dubrovnik, Istanbul, ambassador, dragoman

References

• Bacqué-Grammond, Jean-Louis, “Dôbra Venedîk, <La Bonne-Venise>. La République de Dubrovnik Vue Par Deux Auteurs Ottomans: Pîrî Re’is et Evliya Çelebî”, Perspectives on Ottoman Studies Papers from the 18th Symposium of the International Committee of Pre-Ottoman and Ottoman Studies (CIEPO), Berlin 2010, s. 883-887.
• Birnbaum, M.D. “Renaissance Contacts between Dubrovnik (Ragusa) and the Kingdom of Hungary”, Hungarian Studies Review, XIII/l, 1986, s. 35-44.
• Bobić, Mirjana Polić (ed), Tajna diplomacija u Dubrovniku XVI. stoljeću/Secret Diplomacy in the 16th Century Dubrovnik, Zagreb 2011.
• Bojović, Boŝko I., Raguse (Dubrovnik) et L’empire Ottoman (1430-1520), Paris 1998.
• Bostan, İdris, “Ahidnamelere ve Uygulamalara Göre Osmanlı-Dubrovnik Ticarî Münasebetleri (XV.-XVI. Yüzyıllar), Prof. Dr. Mübahat Kütükoğlu’na Armağan, İstanbul 2006, s. 79-87.
• Braudel, Fernand, Akdeniz ve Akdeniz Dünyası, II, İstanbul 1990.
• Ćosić, Stjepan, “Dubrovnik Under French Rule (1810-1814)”, Dubrovnik Annals, 3, 2000, s. 103-142.
• Čučić, Vesna, The Republic of Dubrovnik: Final Crisis, Chicago 2014.
• Carter, Francis W., Dubrovnik (Ragusa) A Classic City-state, London-Newyork 1972.
• Emecen, Feridun M. - Bostan, İdris, “Dubrovnik Arşivi'ndeki Osmanlı Belgeleri ile İlgili Rapor”, Belleten, LXII/235, Ankara 2002, s. 917-921.