Ağır Metal Stresi (Cd) Altında Yetiştirilen Trigonella foenum-graecum L. Bitkisinin Bazı Büyüme ve Fizyolojik Parametrelerinin İncelenmesi

Year 2020, Volume: 8 Issue: 2, 455 - 464, 29.12.2020

Rüveyde Tunçtürk , Murat Tunçtürk , Lütfi Nohutçu

https://doi.org/10.33202/comuagri.741782

Abstract

Araştırma, 2019 yılında Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarla Bitkileri Bölümü’ ne ait tam kontrollü bitki büyütme odasında yürütülmüştür. Deneme, 2 kg toprak kapasiteli 1/3 kum, 1/3 perlit ve 1/3 toprak karışımı olarak hazırlanmış plastik saksılarda, Tesadüf Parselleri Deneme Deseni’ ne göre 4 tekrarlamalı olarak düzenlenmiştir. Araştırmada, beş farklı kadmiyum dozu (0, 25, 50, 75, 100 mg/L CdS04) kullanılmıştır. Çalışmada, temel büyüme parametrelerinden bitki boyu (cm), kök uzunluğu (cm), kök ve gövde yaş ağırlığı (g), yaprak ağırlığı (g) ve yaprak sayısı (adet) gibi parametreler ölçülerek bitki fidesi; kök, yaprak ve gövde kısımlarına ayrılmış ve bazı mineral madde içerikleri (Ca, K, Na, Mg, Fe, Zn, Mn, Cd, Cr, Cu, Ni, Pb ve Se) ile fizyolojik parametrelerden Malon Di Aldehit (MDA) ve Askorbat peroksidaz enzim aktivitesi (APX) miktarları belirlenmiştir.
Çalışma sonucunda; kadmiyum stresinin tüm bitki gelişim parametreleri ile MDA ve APX miktarları üzerinde istatistiksel olarak önemli etkide bulunduğu, artan kadmiyum dozlarında MDA ve APX miktarının arttığı tespit edilirken, diğer parametrelerde azalmaların olduğu belirlenmiştir. Ayrıca, kadmiyum dozlarının, incelenen mineral madde içerikleri üzerine bitki aksamları arasında istatistiksel olarak önemli farklılıkların olduğu belirlenmiştir.

Keywords

APX, , Cd Dozları, Çemen, MDA

Supporting Institution

Van yüzüncü yıl üniversitesi BAP koordinatörlüğü

Project Number

FBA-2019-8298

References

• Acharya, S. N., Thomas, J. E., Basu, S. K., 2008. Fenugreek, an alternative crop for semiarid regions of North America. Crop Science, 48 (3): 841-853.
• Aksu, G., 2019. Kadmiyum ile kirli alanlarda bitki besin elementlerinin alınımı üzerine indol asetik asitin etkisi. Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Dergisi 7 (2) 80- 85.
• Aksu, E., Yıldız, N., 2007. Besin çözeltisine artan seviyelerde uygulanan Cd ve Pb iyonlarına farklı domates çeşitlerinin tepkisinin belirlenmesi. Atatürk Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Dergisi, 38 (2): 163-172.
• Ayhan, B., Ekmekci, Y., Tanyolaç, D., 2007. Erken fide evresindeki bazı mısır çeşitlerinin ağır metal (kadmiyum ve kurşun) stresine karşı dayanıklılığının araştırılması. Anadolu Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi 2 (8): 411-422.
• Gül, K., 2013. Kurşun (Pb) ile kirlenmiş topraklarda ayçiçeği ve mısırın fitoekstraksiyonu üzerine EDTA ve DTPA’nın etkileri. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 26 (2): 109-113.
• Bat, M., Tunçtürk, R., Tunçtürk, R., 2019. Kuraklık stresi altındaki ekinezya (Echinacea purpurea L.)’ da deniz yosununun büyüme parametreleri, toplam fenolik ve antioksidan madde üzerine etkisi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Tarım Bilimleri Dergisi, 29 (3): 496-505.
• Bakış, R., Bilgin M., 1998. Çöp sızıntı sularında meydana gelen ağır metal kirliliği. I. Atıksu Sempozyumu Bildiri Kitabı, Erciyes Üniversitesi Teknoloji Araştırma Uygulama Merkezi Kayseri Büyükşehir Belediyesi Su ve Kanalizasyon İdaresi, Kayseri 167-170.
• Dursun, B., 2012. Salisilik asit uygulanmiş nohut (Cicer arietinum l.) fidelerinde kadmiyumun yarattığı fizyolojik ve biyokimyasal değişiklikler. Firat Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Biyoloji Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 41s.
• Erdal, İ, Türkmen, Ö., Yıldız, M., 2000. Tuz stresi altında yetiştirilen hıyar (Cucumis sativus L.) fidelerinin gelişimi ve kimi besin maddeleri içeriğindeki değişimler üzerine potasyumlu gübrelemenin etkisi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarım Bilimleri Dergisi (J. Agric. Sci.), 10 (1): 25-29.
• Güler, E.A., 2011. Besin çözeltisine artan seviyelerde uygulanan kadmiyum ve kurşunun bazı mısır ve ayçiçeği genotiplerinin gelişimi ve mineral İçeriği üzerine etkisinin belirlenmesi. Atatürk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Toprak bilimi ve Bitki Besleme Anbilim Dalı, Doktora Tezi, 222s.
• IBM C., (2013). IBM SPSS Statistics for Windows, Version 22.0.
• Kara, A., Tunçtürk, M., Tunçtürk R., 2019. Tuz stresi altındaki Echinaceae purpurea L.’ nın büyüme parametreleri ile toplam fenolik ve antioksidan madde içeriği üzerine deniz yosununun etkisi. Bahri Dağdaş Bitkisel Araştırma Dergisi, 8 (1): 115-124.
• Karanlık, S. Ergün, N., Tiryakioğlu, M., 2013. Farklı kadmiyum düzeylerinin pamuk bitkisinde (Gossipium hirsutum L.) büyüme, Cd, Fe, Zn konsantrasyonu ve antioksidatif enzim aktiviteleri üzerine etkisi. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi, 6 (2): 83-88.
• Karakaş, Ö. 2013. Bazı ağır metaller (Pb, Cd, Co) ile kirlenmiş toprakların kanola bitkisi kullanılarak bitkisel arıtım (fitoremediasyon) tekniği ile ıslahı. Namık Kemal Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 75s.
• Kıran, S., Özkay, F., Kuşvuran, Ş., Ellialtıoğlu, Ş., 2104. Ağır metal içeriği yüksek sularla sulanan patlıcan bitkilerine uygulanan humik asidin bazı morfolojik, fizyolojik ve biyokimyasal özellikler üzerine etkisi. Türk Tarım- Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 2(6): 280-288.
• Lutts, S, Kinet, J.M., Bouharmont, J., 1996. NaCl-induced senesence in leaves of rice (Oryza sativa L.) cultivars differing in salinity resistance. Ann. Bot., 78: 389-398.
• Mebey, R., M. McIntyre, P., Michael, G., Duff, J., Stevens., 1988. The news age herbalist. Collier Booly, Newyork. 93-98.
• Sairam, R. K., Srivastava, G. C., Agarwal, S., Meena, R. C., 2005. Differences in antioxidant activity in response to salinity stres in tolerant and susceptible wheat genotypes. Biol. Planta. 49: 85-91.
• Schrocder, H.A., 1974. The Poisons Around us. Toxic Metals in Food, Air and Water, Bloomington, Indiana Üniversitesi. Press.
• Vural, M., 2003. Türkiye’ nin Tehlike Altındaki Bitkileri. FAO/BM Tematik Grubu. Türkiye’ de Biyolojik Çesitlilik ve Organik Tarım Çalıstay Raporu.15-16, Nisan,168-183.
• Wilcke, W., Kretzschmar, S., Bundt, M., Saborío, G., Zech, W., 2000. Depth distribution of aluminum and heavy metals in soils of Costa Rican coffee cultivation areas. Journal of Plant Nutr. and Soil Science, 163 (5): 499-502.
• Yılmaz, H. Ş., Kökten, K., 2019. Kadmiyum (Cd) uygulamasının tane sorgumda (Sorghum bicolor L.) bazı morfolojik özellikler üzerine etkisinin belirlenmesi. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 6 (3): 447-456.