A RESEARCH ON MEANINGFULNESS OF WORK AND JOB SATISFACTION IN AUTOMOTIVE INDUSTRY

Yıl 2022, Cilt: 20 Sayı: 46, 819 - 848, 11.10.2022

Ebru Kanyılmaz Polat

Öz

Anahtar Kelimeler

Meaningfulness of Work, Job Satisfaction, Automotive Industry

Otomotiv Sektöründe İşin Anlamlılığı ve İş Tatmini Üzerine Bir Araştırma

Öz

İş, günümüzde insan yaşamına değer katan önemli faktörlerden biridir. Teknolojik gelişmeler mesai kavramını değiştirmiş, iş yaşamı ve sosyal yaşam iç içe geçmiştir. Böyle bir ortamda bireylerin yaptıkları işleri anlamlı bulması iş tatmini ve yaşam tatminini etkileyen önemli bir unsurdur. Bu araştırmada işin anlamlılığı ve iş tatmini arasındaki ilişki incelenmiştir. Bu amaçla nicel bir araştırma yapılmıştır. Araştırmada veriler anket tekniği ile toplanmıştır. Araştırmada Türkiye’nin en büyük 500 sanayi kuruluşlarından biri olan bir işletmenin otomotiv fabrikası 210 çalışanı örneklem olarak seçilmiştir. Verilerin toplanması için İşin Anlamlılığı Ölçeği ve Minnesota İş Tatmini Ölçeği kullanılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre cinsiyet açısından işin anlamlılığı ve iş tatmini açısından anlamlı bir farklılık bulunmamıştır. Diğer yandan iş tatmini ve işin anlamlılığının yaşla doğru yönlü ilişkisi tespit edilmiştir. Benzer şekilde evli bireylerin bekarlara göre iş tatmini ve işin anlamlılığı algısı daha yüksek çıkmıştır. Eğitim düzeyi açısından bakıldığında lise ve altı eğitim düzeyindeki çalışanların işin anlamlılığı algısı daha yüksek bulunmuştur. Genel olarak ise işin anlamlılığı artarken iş tatminin de arttığını ortaya konmuştur.

Anahtar Kelimeler

İşin Anlamlılığı, İş Tatmini, Otomotiv Sektörü

Kaynakça

• Akın, A., Hamedoğlu, M. A., Kaya, Ç., Sarıçam, H. (2013). Turkish Version of the and Meaning Inventory (WAMI):Validity and Reliability Study, Journal of European Education, 3 (2), 11-16.
• Akyüz, C, Koçak, S., Balaban, Y., Yıldırım, İ., Gedik T. (2011). Çalışanların İş Tatmin Düzeylerinin İncelenmesi: Muğla Orman Bölge Müdürlüğü Örneği, SDÜ Orman Fakültesi Dergisi, 12: 20-26.
• Allan, B.A., Dexter, C., Kinsey, R., Parker, S. (2016). Meaningful Work and Mental Health: Job Satisfaction as a Moderator, Journal of Mental Health, 27 (1): 38–44 Alparslan, E., Orhan, K. (2016). İşgücü Kaybının Nedenleri, Etkileri ve Alınabilecek Önlemler: Denizli Kablo ve Tel Üreticisi Bir Firmada Araştırma, Çalışma İlişkileri Dergisi, 7 (2): 41- 64.
• Balcı, O., Ağ, C. (2019). Yaşamın Anlamı ve İşin Anlamlılığı Arasındaki İlişki, Journal of Social and Humanities Sciences Research, 6 (33): 348 -362. Bailey, C.; Yeoman, R.; Madden, A.; Thompson, M; Kerridge, G. (2019). A Review of the Empirical Literature on Meaningful Work: Progress and Research Agenda, Human Resource Development Review, 18 (1), 83- 113.
• Bayrak Kök, S. (2006). İş Tatmini ve Örgütsel Bağlılığın İncelenmesine Yönelik Bir Araştırma, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 20 (1): 291-317.
• Bendassolli, P. F., Borges-Andrade, J. E., Alves, J. S. C., and Torres, T. D. L. (2015). Meaningful Work Scale in Creative Industries: a Confirmatory Factor Analysis. Psico USF 20 (1): 1–12.
• Blake, A.A., Batz- Barbarich, C., Sterling, H.M., Tay, L. (2019). Outcomes of Meaningful Work: A Meta- Analysis, Journal of Management Studies, 56 (3), 500- 528.
• Ceylan, A., Çöl, G. &Gül, H. (2005). İşin Anlamlılığını Belirleyen Sosyal-Yapısal Özelliklerin Güçlendirmeye Olan Etkileri ve Sonuçları Üzerine Bir Araştırma, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 6 (1): 35-51.
• Chalofsky, N. E. (2010). Meaningful Workplaces: Reframing How and Where We Work. New Jersey, NJ: John Wiley & Sons.
• Çankır, B., ve Yener, S. (2017). İş’te Pozitif Davranış, Konya, Çizgi Kitapevi.
• Çekmecelioğlu, H. G. (2005). Örgüt İkliminin İş Tatmini ve İşten Ayrılma Niyeti Üzerindeki Etkisi: Bir Araştırma. Cumhuriyet Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 6 (2): 23-39.
• Delice, M., (2014), İş Doyumunu Etkileyen Faktörlerin Hiyerarşik Regresyon Yöntemiyle ve Nitel Olarak İncelenmesi, Türk İdare Dergisi, 479: 59- 90.
• Dinç, M. Uzunbacak, H. H. ve Akçakanat, T. (2019). "Örgütsel Nostaljinin İşten Ayrılma Niyeti Üzerine Etkisinde İşin Anlamlılığının Aracılık Rolü", Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 36: 349-369.
• Fındıklı, M, A., Keleş, H, N.; Afacan, C. (2017). İşin Anlamı Kavramı ve Tercüme bir Ölçeğin Türkçe’de Geçerlik ve Güvenirlik Analizi, Kafkas Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8 (16): 395-413.
• Göçen, A. ve Terzi R. (2019). Eğitim Örgütleri İçin Anlamlı İş Ölçeği. Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39 (3): 1487-1512.
• Görmüş, İ., Özüdoğru, H. (2020). Ankara’da Bölge Müdürlüğü Bulunan Sigorta Şirketleri Çalışanlarının İş Tatmininin Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Üzerine Etkisi, Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 55 (1), 475-486.
• Hamarat, B., (2017). SPSS ve MINITAB Uygulamalı İstatistik, Çanakkale: Paradikma Akademi.
• Hussain, S.T.; Lei, S. (2015). Role Stressors and Job Satisfaction in the Banking Industry: The Mediating Role of Job Stress, International Business Research, 8 (9): 105- 115.
• Karadeniz, G., (2019). Algılanan Örgütsel Destek ve İşin Anlamlılığının Performans Üzerine Etkisinde İşte Kendini Yetiştirmenin Rolü, Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Isparta.
• Karaman, D., (2018). Demografik Özelliklerin İş Tatmini Üzerindeki Etkisi: Eğitim Sektöründe Bir Uygulama, Kırklareli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2 (1), 65- 78.
• Kaya, İ. (2007). Otel İşletmeleri İş görenlerin İş Tatminini Etkileyen Faktörler: Geliştirilen Bir İş Tatmin Ölçeği, Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, 7 (2): 355- 372.
• Keleş, H.N. (2017). Anlamlı İş ile Psikolojik İyi Oluş İlişkisi, The Journal of Happiness & Well- Being, 5 (1): 154- 167
• Keser, A. (2005). İş Soyumu ve Yaşam Doyumu İlişkisi: Otomotiv Sektöründe Bir Uygulama, Çalışma ve Toplum, 2005/ 4: 77- 96.
• Keser, A. (2012). Çalışma Psikolojisi, Bursa: Ekin Yayınları.
• Keser, A. (2013). İşe güdülenme ve İş Tatmini, Çalışma Psikolojisi, Edt: Leman Bilgin ve Ayşe Özdemir, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi, Açık Öğretim Yayınları.
• Keser, A, Öngen Bilir, B. (2019). İş Tatmini Ölçeğinin Türkçe Güvenilirlik ve Geçerlik Çalışması, Kırklareli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, 3 (3): 229- 239.
• Kırel, Ç. (1999). Esnek Çalışma Saatleri Uygulamalarında Cinsiyet, İş Tatmini ve İş Bağlılığı İlişkisi, İstanbul Üniversitesi, İşletme Fakültesi Dergisi, 28 (2): 115- 136.
• Koçak, D. (2020). İş Özerkliği ve İşe Bağlanma Arasındaki İlişki: Kişi- İş Uyumunun Aracı ve Algılanan Yönetici Desteğinin Düzenleyici Rolü”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 15 (2), 699- 718.
• Koçoğlu, C.M., (2015). Akademik Personelin İş Tatmin Düzeylerinin Ölçülmesi, Ordu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 13: 16-35.
• Koray, M. (2005). Sosyal Politika, Ankara, İmge Kitabevi.
• Köroğlu, Ö. (2012). İçsel ve Dışsal İş Doyum Düzeyleri İle Genel İş Doyum Düzeyi Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi: Turist Rehberleri Üzerinde Bir Araştırma, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 13 (2): 275 – 289.
• Küçüközkan, Y. (2015). Örgütsel Bağlılık ile Cinsiyet Arasındaki İlişki: Hastanelerde Çalışan Sağlık Personeli Üzerinde Bir Araştırma Uluslararası Akademik Yönetim Bilimleri Dergisi,1 (1): 14-37.
• Lent, R.W.; Brown, S. D. (2008). Social Cognitive Career Theory and Subjective Well-Being in the Context of Work, Journal of Career Assessment, 16 (1), 6- 21.
• Lips-Wiersma, M., Wright, S., Dik, B. (2016). Meaningful Work: Differences Among Blue-Pink-, and White-Collar Occupations. Career Development International, 21 (5), 534-551.
• Loscocco, K., Roschelle, A. (1991). Influences on the Quality of Work and Nonwork Life: Two Decades in Review, Journal of Vocational Behavior, 39 (2): 182- 225.
• Magnano, P.; Santisi, G.; Zammitti, A.; Zarbo, R.; Di Nuovo, S. (2019). Self-Perceived Employability and MeaningfulWork: The Mediating Role of Courage on Quality of Life.Sustainability, 11: 764.
• Mert, G.; Balcı, O. (2019). Çalışanların İş Yaşamlarının Anlam Algısı Ve Psikolojik Dayanıklılık Durumlarının Tespiti: Eğitim Sektöründe Bir Araştırma. The Journal of International Social Research, 12 (65): 650-656.
• Miller, G., (1980). The Interpretation of Nonoccupational Work in Modern Society: A Preliminary Discussion and Typology”, Social Problems, 27 (4): 281-391.
• Özaydın, M.M.; Ö. Özdemir (2014). Çalışanların Bireysel Özelliklerinin İş Tatmini Üzerindeki Etkileri: Bir Kamu Bankası Örneği, İşletme Araştırmaları Dergisi, 6 (1): 251-281.
• Özdevecioğlu, M.; (2003). “İş Tatmini ve Yaşam Tatmini”, 11. Yönetim ve Organizasyon Kongresi, Afyon, 22-24 Mayıs, 695-710.
• Özkalp, E.; Kırel, Ç, (2008). Örgütsel Davranış, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Özkan, C. (2017). İşin Anlamlılığının İş Performansı ve Sapma Davranışına Etkisi: Mersin İlinde Yapılan Bir Araştırma, Mersin Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Mersin.
• Özpehli̇van, M. (2018). İş Tatmini: Kavramsal Gelişimi, Bireysel Gelişimi, Bireysel ve Örgütsel Etkileri, Yararları ve Sonuçları, Kırklareli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2 (2): 43-70.
• Park, C. L. (2010). Making Sense of the Meaning Literature: An Inte-grative Review of Meaning Making and Its Effects on Adjustment to Stressful Life Events, Psychological Bulletin, 136: 257–301.
• Pool, S., (1997). The Relationship of Job Satisfaction with Substitutes of Leadership, Leadership Behavior, and Work motivation, The Journal of Psychology, 13 (2): 271-283.
• Rode, J. C. (2004). Job Satisfaction and Life Satisfaction Revisited: A Longitudinal Test of an Integrated Model, Human Relations, 57 (9): 1205–1230.
• Rosso, B.D., Dekas, K.H.; Wrzesniewski, A. (2010). On the Meaning of Work: A Theoretical Integration and Review, Research in Organizational Behavior, 30: 91- 127.
• Seçkin, Ş. N. (2018), Yapılan İşin Anlamlılığı ve İşe Tutkunluk İlişkisi: Akademisyenler Üzerine Bir Araştırma, Çankırı Karatekin Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9 (1): 143-160.
• Sevi̇mli̇, F, İşcan, Ö. (2005). Bireysel ve İş Ortamına Ait Etkenler Açısından İş Doyumu, Ege Academic Review, 5 (1): 55-64.
• Singh, T.; Rapheileng, A.S., (2014). Job Satisfaction and Occupational Stress Among Public and Private Bank Employees in Manipur, International Journal of Business and Administration Research Review, 2 (5): 218- 225.
• Staaby, A.; Hansen, K.; Gronli, T. (2021). Automation of Routine Work: A Case Study of Employees’ Experience of Work Meaningfulness, Proceedings of the 54th Hawaii International Conference on System Sciences, Hawaii: 156- 165.
• Shimmin, S. (1966). Concepts of Work, Occupational Psychology, 40: 195- 201.
• Solunoğlu, A.; Örgün, E.; Erol, G. (2021). The Relationship Between Calling, MEaning of Work and Happiness: A Research on Tourism Students, Journal of Turkish Tourism Research, 5 (1), 333- 345.
• Steger, M. F. (2016). Creating Meaning and Purpose at Work. Edt: L. Oades, M. Steger, A. Delle Fave, & J. Passmore, The Wiley Blackwell Handbook of the Psychology of Positivity and Strengths-Based Approaches at Work, 60-81.
• Steger,M.F., Dik, B.J., Duffy, R.D. (2012). Measuring Meaningful Work: The Work and Meaning Inventory,.Journal of Career Assessment, 20 (3): 322- 337.
• Taşlıyan, M. Engizek, H; Gül, N. (2017). Tükenmişlik, İş Tatmini ve Esnek Çalışma Saatleri: Çalışan Kadınlar Üzerine Bir Çalışma, TÜBAV Bilim Dergisi, 10 (2), 111-125.
• Tezer, E. (2001). İş Doyumu Ölçeğinin Güvenilirlik ve Geçerliği, Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2 (16): 33-39.
• Turgut, T., Tevrüz, S., (2003). Çalışma Amaçları, Meslekler ve Çalışmaya Ayrılan Zaman, Yönetim Araştırmaları Dergisi, 3 (1): 57-80.
• Usman, M., Javed, U., Shoukat, A., Bashir, N. A. (2019). Does Meaningful Work Reduce Cyberloafing? Important Roles of Affective Commitment and Leader-Member Exchange. Behaviour & Information Technology. 40:2, 206-220.
• Uysal- Irak, D. (2014). Birey- Çevre Uyumu: Çalışanların Örgüt Uyumların Yaşama İlişkin Doyum ve İşten Ayrılma Niyetiyle İlişkisi, Türk Psikoloji Dergisi, 29 (74), 34- 45.
• Uzunbacak, H.H; Akçakanat, T. (2018). İşin Anlamı, Zindelik, Mutluluk ve İş Tatmini İlişkisi Üzerinde Görgül Bir Araştırma, Electronic Journal of Social Sciences,, 17 (68), 1691-1702.
• Wrzesniewski, A. (2003). Finding Positive Meaning in Work. In: Cameron, K.S., Dutton, J.E. and Quinn, R.E., Eds., Positive Organizational Scholarship: Foundations of a New Discipline, San Francisco: Berrett-Koehler Publishers, 296-308.
• Yaman, E.; Sarıçam, H. (2015). Psikoşiddetin İş Anlamına Etkisi, Anadolu Eğitim Liderliği ve Öğretim Dergisi, 3 (2), 16- 26.
• Yapraklı, Ş. ve Yılmaz, M. K. (2007). Çalışanların İş Stresi Algılarının İş Tatminleri Üzerindeki Etkisi: Erzurum’da İlaç Mümessilleri Üzerinde Bir Saha Araştırması. Atatürk Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Dergisi, 21(1): 154-183.
• Yelboğa, A. (2007). Bireysel Demografik Değişkenlerin İş Doyumu İle İlişkisinin Finans Sektöründe İncelenmesi, Sosyal Bilimler Dergisi, 4 (2): 1- 18.
• Yener, S. (2018). Kadın Çalışanların Kadınsı Cinsiyet Normları ve İşin Anlamlılığı Arasındaki Etkileşimde Cinsiyet Rol Stresinin Aracı Rolü, İş’te Davranış Dergisi, 3 (1): 42- 56.
• Yusoff, W. F. W., Kian, T. S., Idris, M. T. M. (2013) Herzberg's Two-Factor Theory on Work Motivation: DoesIt Works for Todays Environment?. Global Journal of Commerce and Management Perspective, 2 (5): 18-22.