NUER TOPLUMUNDA EVLİLİK VE HAYALET EVLENME GELENEĞİ

Yıl 2022, Cilt: 22 Sayı: 2, 91 - 106, 30.12.2022

Ayhan Aslanoğlu

https://doi.org/10.30627/cuilah.1173771

Öz

Aile olmak, tüm toplumlarda görülen ortak özelliklerden biridir. Aile olmanın ilk basamağı ise evliliktir. Aynı zamanda geçiş dönemlerinden biri olan evlilik, Afrika yerel inançlarında sıklıkla karşımıza çıkmaktadır. “Evlenmez ve çocuk sahibi olmazsan mezarına kim içki döker” sözü, Nuer toplumunda evlenmenin ve çocuk sahibi olmanın ne kadar değerli olduğunun en önemli göstergesidir. Nuerler arasında evliliğin genel olarak ön hazırlıklar, nişan, düğün, nihayete erdirme şeklinde bazı aşamaları vardır. Nuer toplumunda çocuk doğmadan evlilik tam olarak tamamlanmış sayılmamaktadır. Nuerler arasında normal evliliklerin yanı sıra hayalet evlenme ve levirat gibi uygulamalar da görülmektedir. Hayalet evlilikteki amaç, “babasoylu” bir soy şeceresi ortaya koymak ve hatırlanmaktır. Hayalet evlilik uygulamasında maddi ve manevi açıdan ölen kişinin haklarını devam ettirmek esastır. Bu evlilik sonucu doğan çocuk, ölen kişinin çocukları olarak kabul edilmektedir. Bu çalışmada, Nil havzasında yer alan Nuer toplumunun evlilikle ilgili inançları ve ata ruhlarıyla bağlantılı bir şekilde devam ettirdikleri hayalet evlenme geleneğini, Dinler Tarihi açısından ortaya koymak amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Dinler Tarihi, Nuer, Evlilik, Atalar, Hayalet Evlilik

Marriage and Ghost Marriage Tradition in Nuer Society

Öz

Being a family is one of the common features seen in all societies. The first step of being a family is marriage. Marriage, which is also one of the transitional periods, is frequently encountered in African local beliefs. The phrase “who will pour liquor on your grave if you do not marry and have children” is the most important indicator of how valuable it is to get married and have children in Nuer society. Among the Nuer, there are some stages of marriage in general, such as preliminary preparations, engagement, wedding, and consummation. In Nuer society, marriage is not considered fully completed unless a child is born. Among the Nuer, in addition to normal marriages, practices such as ghost marriage and levirate are also seen. The purpose of a ghost marriage is to establish a "patrilineal" pedigree and to be remembered. In the practice of ghost marriage, it is essential to maintain the rights of the deceased in material and moral terms. The child born as a result of this marriage is accepted as the children of the deceased. In this study, it is aimed to reveal the marriage related beliefs of the Nuer community in the Nile basin and the ghost marriage tradition, which they continue in connection with the ancestral spirits, in terms of the History of Religions

Anahtar Kelimeler

History of Religions, Marriage, Ancestors, Ghost Marriage

Kaynakça

• Alıcı, Mustafa. “Özgür Serengeti: Afrika Yerel Dinlerinde Hayvan Hakları”. Akra Kültür Sanat ve Edebiyat Dergisi 8, sy 22 (2020): 63-82.
• Arslan, Hammet. “Afrika Topluluklarında Atalar Kültünün Önemi ve İşlevi”. Bartın Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi Dergisi 3, sy 6 (2016): 7-27.
• Arslan, Hammet. “Afrika Topluluklarında Tabiat Kültü ve Tabii Unsurlara Atfedilen Güçler”. Bartın Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi Dergisi 4, sy 8 (2017): 1-16.
• Arslan, Hammet. “Geleneksel Afrika Dini’nde Tanrı Tasavvuru”. Bartın Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi Dergisi 2, sy 4 (2015): 7-25.
• Arslan, Hammet. “Manu Kanunnamesi’nde Evlilik”. Milel ve Nihal: İnanç, Kült ve Mitoloji Araştırmaları Dergisi 10, sy 1 (2013): 91-129.
• Asante, Molefi Kete. “Nuer”. Encyclopedia of African Religion, editör Molefi Kete Asante ve Ama Mazama, 460-61. California: SAGE Publications, Inc., 2009.
• Aslanoğlu, Ayhan. “Afrika Yerel İnançlarında Erginleme Törenleri”. Gençlik ve Din, editör Banu Gürer, 447-68. İstanbul: Kriter Yayınevi, 2022.
• Burton, John W. “Ghost, Ancestors and Individuals among the Atuot”. Anthropos 75, sy 1/2 (1980): 49-64.
• Burton, John W. “Ghost, Ancestors and Individuals Among the Atuot of the Southern Sudan”. Man 13, sy 4 (1978): 600-617.
• Burton, John W. “Ghost Marriage and the Cattle Trade among the Atuot of the Southern Sudan”. Journal of the International African Institute 48, sy 4 (1978): 398-405.
• Burton, John W. “Living with the Dead: Aspects of the Afterlife in Nuer and Dinka Cosmology (Sudan)”. Anthropos 73, sy 1/2 (t.y.): 141-60.
• D. D. Nsereko. “The Nature and Function of Marriage Gifts in Customary African Marriages”. The American Journal of Comparative Law 23, sy 4 (1975): 682-704.
• E. E. Evans-Pritchard. “Economic Life of the Nuer: Cattle”. Sudan Notes and Records 20, sy 2 (1937): 209-43.
• E. E. Evans-Pritchard. “Nuer Marriage Ceremonies”. Journal of the International African Institute 18, sy 1 (1948): 29-40.
• E. E. Evans-Pritchard. Nuer Religion. London: Oxford University Press, 1956.
• E. E. Evans-Pritchard. The Nuer: A Description of the Modes of Livelihood and Political Institutions of A Nilotic People. Oxford: At the Clarendon Press, 1940.
• E. E. Evans-Pritchard. “The Nuer: Age-Sets”. Sudan Notes and Records 19, sy 2 (1936): 233-69.
• E. E. Evans-Pritchard. “The Nuer Family”. Sudan Notes and Records 31, sy 1 (1950): 21-42.
• E. E. Evans-Pritchard. “The Nuer: Tribe and Clan”. Sudan Notes and Records 17, sy 1 (1934): 1-57.
• Elman Service, Nuer Marriage, https://laulima.hawaii.edu/access/content/user/millerg/ANTH_200/A200Unit2/NuerMarriage.html (Erişim: 28 Mart 2022)
• Ezenweke, Elizabeth Onyedinma. “The Cult of Ancestors: A Focal Point for Prayers in African Traditional Communities”. Journal of Religion and Human Relations 1, sy 1 (2008): 1-13.
• Greuel, Peter J. “The Leopard-Skin Chief: An Examination of Political Power Among Nuer”. American Anthropologist, 1971, 1115-20.
• Harrington, Nicola. “Ancestors and Ancestor Worship”. Vocabulary for the Study of Religion, editör Robert A. Segal ve Kocku von Stuckrad, 1:73-76. Leiden/Boston: Brill, 2015.
• https://www.encyclopedia.com/social-sciences-and-law/anthropology-and-archaeology/people/nuer (Erişim: 28 Nisan 2022)
• https://www.encyclopedia.com/social-sciences-and-law/anthropology-and-archaeology/people/nuer (Erişim: 30 Mart 2022)
• https://www.britannica.com/topic/kraal (Erişim: 30 Mart 2022)
• https://www.encyclopedia.com/social-sciences-and-law/anthropology-and-archaeology/people/nuer (Erişim: 30 Mayıs 2022)
• https://www.ssozinha.com/post/marryingthedead (Erişim: 01 Haziran 2022)
• Hutchinson, Sharon Elaine. A Guide to the Nuer of Jonglei State. Madison, 2012.
• Ige, Simeon Abiodun. “The Cult of Ancestors in African Traditional Religion”. An Encyloppaedia of the Arts, 10:26-31, 2006.
• Mazama, Ama. “Marriage”. Encyclopedia of African Religion, editör Molefi Kete Asante ve Ama Mazama, 409-11. California: SAGE Publications, Inc., 2009.
• Mbiti, John S. African Religions and Philosophy. New York: Anchor Books, 1970.
• Mbiti, John S. Introduction to African Religion. London: Heinemann Educational Books Ltd, 1975.
• Orly Stern, ‘This is how marriage happens sometimes’: Women and marriage in South Sudan http://www.orlystern.com/wp-content/uploads/2016/08/This-is-how-marriage-happens-sometimes_.pdf (Erişim Tarihi: 07/04/2022)
• Örnek, Sedat Veyis. Anadolu Folklorunda Ölüm. Ankara: Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Yayınları, 1971.
• Schwartze, Lucas J. “Grave Vows: A Cross-Cultural Examination of the Varying forms of Ghost Marriage among Five Societies”, 2010, 82-95.
• Tezcan, Mahmut. “İlkel Toplumlarda Başlık Parası Geleneği”. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi 9, sy 1 (1976): 415-26. https://doi.org/10.1501/Egifak_0000000453.