Dönüştürücü Liderliğin Örgütsel Bağlılığa Etkisi: Adana İlindeki A Grubu Seyahat Acenteleri Örneği

Year 2014, Volume: 23 Issue: 2, 113 - 128, 15.10.2014

Sine Erdoğan Morçin , Necdet Bilgin

Abstract

Günümüzde, yönetim biliminde yapılan çalışmalar içinde liderlik konusu oldukça önem kazanmıştır. Bu çalışmalar ışığında, ortaya çıkan farklı liderlik stilleri ile ilgili birçok araştırma yapılmıştır. Dönüştürücü liderlik stili de bu liderlik stillerinden biridir. Dönüştürücü liderin, diğer liderlik türleriyle benzeyen veya onları kapsayan özelliklerinin yanı sıra en önemli farkı izleyenler arasından yeni liderler yetiştirme özelliği olmasıdır. Bu özellik, sadece örgütlerin başarısına değil, izleyenlerin de kişisel başarılarına odaklanmanın önemini ortaya koymaktadır. Seyahat acenteleri örneğinde ise yoğun emek ve enerji gerektiren bir sektör olması sebebiyle, bu özelliğin işgörenler üzerinde çok önemli bir bağlılık unsuru olduğu düşünülmektedir. Liderlik konusundaki bu önemli gelişmelerin seyahat acenteleri uygulama alanında araştırılmasını hedefleyen bu araştırma, yöneticilerin dönüştürücü liderlik özelliklerinin, iş görenlerin örgütsel bağlılıklarına etkisini araştırmak amacıyla yapılmıştır. Elde edilen sonuçlar doğrultusunda, acente yöneticilerine önerilerde bulunulmaya çalışılmıştır. Araştırma Adana İlinde faaliyette olan A Grubu seyahat acentesi çalışanlarını kapsamaktadır. Araştırma sonucunda dönüştürücü liderliğin duygusal, normatif ve devam bağlılığını etkilediği tespit edilmiştir.

Keywords

Dönüştürücü Liderlik, Örgütsel Bağlılık, Seyahat Acentesi

References

• Adair, J. (2009), Bir lider nasıl yetişir?. İstanbul: Babıali Yayıncılık. Allen, N.J., Meyer, J.P.(1990), ‘The measurement and antecedents of affective, continuance and normative commitment to the organization’, Journal of Occupational Psychology, 63, 1-18. Avolio, B. J., Weichun, Z., William, K., Bhatia, P. (2004), ‘Transformational leadership and organizational commitment: mediating role of psychological empowerment and moderating role of structural distance’, Journal of Organizational Behavior, 25, 951-968. Avcı, N., Küçükusta, D. (2009), ‘Konaklama işletmelerinde örgütsel öğrenme, örgütsel bağlılık ve işten ayrılma eğilimi arasındaki ilişki’. Anatolia Turizm Araştırmaları Dergisi, 20(1), 33-44. Avcı, U., Topaloğlu, C. (2009), ‘Hiyerarşik kademelere göre liderlik davranışlarını algılama farklılıkları: otel çalışanları üzerinde bir araştırma’. KMU İİBF Dergisi, 11(16), 1-20. Avolio, B.(1999), Full leadership development: building the vital forces ın organization. Thousand Oaks: Sage Publications. Avolio, J. B., Zhu, W. , Koh, W. ve Bhatia, P. (2004), ‘Transformatioanl leadership and organizational commitment: mediating role of psychological empowerment and moderating role of structural distance’. Journal Of Organizational Bahaviour, 25, 961-968. Başol, Ö. (2005), ‘Havacılık sektöründe dönüşümcü liderlik tarzının örgütsel öğrenme gelişimine etkisi’, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Bayram, L. (2005),‘Yönetimde yeni bir paradigma: örgütsel bağlılık’. Sayıştay Dergisi, 59, 125-139. Barling, J., Weber, T., Kelloway, E.K. (1996), ‘Effects of trnasformational leadership trainning on attitudinal and financial outcomes’, Journal of Applied Psychology, 81(6), 827-832. Black, J.S., Porter, L. (2000), Management: meetıng new challenges, New Jersey: Pretice Hall Inc. Bolat, O., Bolat, T. (2008), ‘Otel işletmelerinde örgütsel bağlılık ve örgütsel vatandaşlık davranışı ilişkisi’. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(19),75-94. Braun, S., Peus, C., Weisweiler S., Frey D. (2013), ‘Transformational leadership, job satisfaction, and team performance: A multilevel mediation model of trust’, The Leadership Quarterly, 24(1), 270-283. Brown, D.J., Keeping, L.M. (2005), ‘Elaborating the construct of transformational leadership: the role of affect’, The Leadership Quarterly, 16, 215-272. Cho J. ve Dansereau F.(2010), ‘Are transformational leaders fair? A multi-level study of transformational leadership, justice perceptions, and organizational citizenship behaviors’, The Leadership Quarterly, 21(3), 409-421. Castro, B.C., Perinan, M.M.V., Bueno J.C.C.(2008), ‘Transformational leadership and followers’ attitudes: the mediating role of psychological empowerment’, The International Journal Of Human Resorce Management, 19(10), 1842-1863. Çakınberk, A., Demirel, T.E. (2010), ‘Örgütsel bağlılığın belirleyicisi olarak liderlik: sağlık çalışanları örneği’. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,24, 103-119. Çöl, G., Gül, H. (2005), ‘Kişisel özelliklerin örgütsel bağlılık üzerine etkileri ve kamu üniversitelerinde bir uygulama’. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 19(1), 291-306. Dessler, G. (2001), Management, leading people and organization in the 21st. century. New Jersey: Prentice Hall Inc. Dilek, H. (2005), ‘Liderlik tarzlarının ve adalet algısının; örgütsel bağlılık, iş tatmini ve örgütsel vatandaşlık davranış üzerine etkilerine yönelik bir araştırma’. Doktora Tezi, Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Gebze Drummond, H. (2000), Introduction organizational behaviour. New York: Oxford University Press. Durna, U., Eren V.(2005), ‘Üç Bağlılık Ekseninde Örgütsel Bağlılık’, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 6(2), 210-219. Emery, R. C., Barker, J. K. (2007), ’The effect of transformational and transactional leadership styles on the organizational commitment and job satisfaction of customer contact personel’. Journal Of Organizational Culture, Communaciations and Conflict, 11(1), 77-90 Erel, C.(2009), Liderlik. 4.Baskı, İstanbul: MMP Basım ve Yayımcılık. Fındık, M., Eryeşil, K. (2012), ‘Örgütsel sinizmin örgütsel bağlılık üzerine etkisini belirlemeye yönelik bir araştırma’. Internatioanal Iron & Steel Symposium, Karabük. Garci’a Morales, V.H., Liorens-Montes, F.J., Verdu’-Jover, A.J., (2006), ‘Antecedents and conseguences of organizational learning in entrepreneurship, Industrial Management& Data Systems, 106 (1), 21-42. Herold, D.M.,Fedor, D. B., Caldwell, S.(2008), ‘The effects of transformational and change leadership on employees’ Commitment to a Change: A Multilevel Study’, Journal of Applied Psychology, 93(2),346-357. House, J. R., Aditya, N. R. (1997), ‘The social scientific of leadership: quo vadis?’. Journal of Management, 23(3), 409- 423. İşcan, Ö.F., Naktiyok, A. (2005), Dijital çağ örgütleri. İstanbul: Beta Yayım. Kearney, E.(2008), ‘Age differences between leader and followers as a moderator of the relationship between transformational leadership and team performance’. Journal Of Occupational And Organizational Psychology, 81, 803-811. Kent, A., Chelladurai, P., (2001), ‘Perceived transformational leadership, organizational commitment, and citizenship behavior: a case study in ıntercollegiate athletics’, Journal of Sport Management, 15,135-159. Kırılmaz, S., Kırılmaz, H. (2010), ‘Transformasyonel liderliğin örgütsel bağlılığa etkileri: sağlık bakanlığı merkez teşkilatında bir araştırma’. Türk İdare Dergisi,469. Korek, S.,Felfe, J.,Zaepernick-Rothe U. (2010), ‘Transformational leadership and commitment: a multilevel analysis of group-level influences and mediating processes’, European Journal of Work and Organizational Psychology, 19(3), 364-387. Krishman V. R. (2005), ‘Transformational leadership and outcomes: role of relationship duration’, Leadership&Organization Development Jornal, 26(6), 442-457. Lee J.-E. Almanza B. Jang(Shawn)S.C.,Nelson D.C., Ghiselli R.F. (2013), ‘Does transformational leadership style influence employees’ attitudes toward food safety practices?’, International Journal of Hospitalty Management, 33 282-293. Leithwood, A. K. (1992), The move toward transformational leadership. http://www.ascd.org/ASCD/pdf/journals/ed_lead/el_199202_leithwood.pdf (20.12.2011). Liao, H., Chuang A.(2007), ‘Transforming service employees and climate: a multilevel, multisource examination of transformational leadership in building long-term service relationships’, Journal of Applied Psychology, 92(4), 1006-1019. Garcı'a-Morales, V.J.,Llorens-Montes F., Verd'u-Jover A.J. (2006), ‘Organizational İnnovation and Organizational Learning in Entrepreneurship’, Industrial Management&Data Systems, 106(1), 21-42. Meyer, J.P., Allen, N.J. (1991), ‘A three-component conceptualization of organizational commitment’. Human Resource Management Review.1, 61–89. Meyer, J.P., Stanley D. J., Herscovith L., Topolnytsky L., (2002), ‘Affective, continuance and normative commitment to the organization: a meta- analysis of antecedents, correlates, and consequences’, Journal of Vocational Behavior, 61, 20-52. Nguni, S., Sleegers, P., Denessen, E. (2006), ‘Transformational and transactioanl leadership effects on teacher’s job satisfaction, organizational commitment and organizational citizenship behavior ın primary schools: the Tanzanian case’. School Effectiveness And School Improvement, 17(2), 145-177 Özden, Y. (2005), Eğitimde yeni değerler. Ankara: Pegem Yay. Robbins S.P., Judge T. A. (2012), Örgütsel Davranış, Çeviri Editörü: İnci Erdem, 14. Basımdan Çeviri, Nobel Yayınevi. Piccolo R.F., Colquitt J A.(2006), ‘Transformational Leadership and Job Behaviors: The Mediating Role of Core Job Characteristics’, Academy of Management Journal, 49(2), 327-340. Sığrı, Ü. (2007), ‘İşgörenlerin örgütsel bağlılıklarının meyer ve allen tipolojisiyle analizi: kamu ve özel sektörde karşılaştırmalı bir araştırma’. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2), 261-278. Shore L.Y., Barksdale K., Shore T.H.(1995), ‘Managerial perceptions of employee commitment to the organization’, Academy of Management Journal, 38(6), 1593-1615. Sökmen, A. (2010), Yönetim ve organizasyon. Ankara: Detay Yayınları. Tabak, A., Sığrı, Ü., Eroğlu, A., Hazır K. (2009), ‘Örgütlerde yöneticilerin dönüştürüc liderlik algılamalarının problem çözme becerilerine etkisi: kamu sektöründe bir uygulama’. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstütüsü Dergisi, 18(2), 387-397. Uygur, A. (2007), ‘Örgütsel bağlılık ile işgören performansı ilişkisini incelemeye yönelik bir alan araştırması’. Ticaret Ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 1, 71-85. Voss, T. (2000), Lider yöneticilik. İstanbul: Hayat Yayınları. Walumbwa F.O., Orwa B., Wang P. Lawler J.J.(2005), ‘Transformational leadership, organizational commitment, and jobsatisfaction: a comparative study of kenyan and u.s financial firms’, Human Reseource Development Quarterly, 16(2), 235-256. Wang P., Walumbwa F. O. (2007), ‘Family-friendly programs, organizational commitment, and work withdrawal: the moderating role of transformational leadership’, Personnel Pychology, 60, 397-427. Yalçın, A., İplik, F. N. (2005). ‘Beş yıldızlı otellerde çalışanların demografik özellikleri ile örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişkiyi belirlemeye yönelik bir araştırma: Adana ili örneği’. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi.14(1), 395-412. Yalçın, A., İplik, F. N. (2007), ‘A grubu seyahat acentelerinde çalışanların örgütsel bağlılıklarını etkileyen faktörlerin belirlenmesine yönelik bir araştırma: Adana ili örneği’, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18, 483-500. Yavuz, E., Tokmak, C. (2009), ‘İşgörenlerin etkileşimci liderlik ve örgütsel bağlılık ile ilgili tutumlarına yönelik bir araştırma’. International Journal Of Economic and Administrative Studies, 1(2), 18-35. Zel, U. (2006), Kişilik ve liderlik. Ankara: Nobel Yayınevi.