Doğu Akdeniz Bölgesi Turunçgil Üretim Alanlarında Turunçgil Psorosis Virüsü (Citrus psorosis, CPsV)’nin Yaygınlığının Araştırılması ve Biyolojik İndeksleme Yöntemi ile Tanılanması

Year 2018, Volume: 33 Issue: 2, 169 - 176, 06.01.1019

Nuket Onelge , Orhan Bozan , Saime Busra Fidancı

Abstract

Doğu Akdeniz Bölgesi’nde Turunçgil kavlama hastalığı
etmeni Citrus psorosis virus (CPsV)nin portakal, mandarin ve
altıntop bahçelerinde bulaşıklık durumu belirlenmiş ve alınan bitki
örneklerinin biyolojik indekslemesi yapılmıştır. CPsV’nin Doğu
Akdeniz Bölgesi’nde yaygınlığını belirlemek amacıyla Adana, Mersin, Hatay
illerinde 10 yaşından ve 10 dekardan büyük portakal, mandarin, altıntop
bahçelerinde ilkbahar ve sonbahar aktif genç sürgün dönemlerinde sörveyler
gerçekleştirilmiştir. Gerçekleştirilen sörveylerde CPsV’nin karakteristlik
simptomlarından olan genç yaprak ve kabuk kavlamaları değerlendirilerek
hastalığın bulaşıklık oranı belirlenmiştir. Yapılan arazi çalışmaları
sonucunda incelenen 11.150 ağacın 3.663 tanesinin hastalıkla enfekteli olduğu,
Doğu Akdeniz Bölgesi Adana, Mersin, Hatay illerinde portakal, mandarin ve
altıntop yetiştirilen bahçelerde toplam bulaşıklığın %33 olduğu tespit
edilmiştir.  Biyolojik indeksleme çalışmalarında tohumdan
yetiştirilen 8 aylık Pineapple portakal (Citrus sinensis)
fidanları kullanılmıştır. Enfekteli indikatör bitkilerde ilk gözlenen hastalık
belirtisi sürgünlerinde CPsV’nin karakteristik belirtisi olan  şok
reaksiyonlarıdır. Bu bitkilerin  genç yapraklarında damar bantlaşması
ve meşe yaprağı deseni  gibi CPsV’nün belirtileri gözlemlenmiştir.
Ayrıca bazı indikatör bitkilerde olgun yaprak simptomları da gözlenen hastalık
belirtilerindendir.

Keywords

CPsV, Turunçgil, Doğu Akdeniz Bölgesi

References

• Achachi, A., 2014. Recent advances in Citrus psorosis virus. VirusDisease, Volume 25, Issue 3: 261–276
• FAO, 2014. www.fao.gov.tr. Erişim Tarihi-18-06-2018.
• Fawcett, H.S., 1933. New symptoms of psorosis indicating a virus disease of citrus. Phytopath., 23: 930.
• Giacometti, D. C., 1986. Orange and Other Citrus . FAO Plant Production and Protection Paper 76.
• Güllü, M., 1989. Doğu Akdeniz Bölgesi Navel Grubu Portakalı ve Satsuma Mandarin Ağaçlarında Yaygın Virus ve Virus Benzeri Hastalıkların Sörveyi ve İndekslenmesi Üzerinde Çalışmalar. Doktora Tezi, 70. Araştırma Yayınları Serisi, Ankara.
• Roistacher CN, 1993. Psorosis – a review. In: Moreno P, da Grac¸a JV, Timmer LW, eds. Proceedings of the 12th Conference of the International Organization of Citrus Virologists, Riverside, CA, USA: IOCV, 139–154
• Roistacher, C. N., 1991. Graft-Transmissible Diseases of Citrus. In: Food, Agriculture Organization of the United Nations, FAO (Ed.), Handbook for Detection and Diagnosis, Rome, Italy, p. 115–126.
• TUİK, 2016. www.tuik.gov.tr. Erişim Tarihi-08-06-2018.