Türkiye’de Kentleşme Sürecinde Göç ve Toplumsal Entegrasyon

Year 2024, Volume: 33 Issue: 2, 73 - 104, 26.04.2024

Mehmet Akif Özer , Serpil Yıldırım

Abstract

Kentleşme ve göç, günümüzde gelişmekte olan ülkeler için temel sosyal meselelerden biridir. Tarih boyunca kentler, toplumsal gelişimin merkezleri olmuş ve sürekli bir göç dalgasına maruz kalmışlardır. Kentler; ekonomik cazibeleri ve insanlara daha iyi yaşam şartları sunma potansiyelleri sebebiyle göç hareketlerinin artmasına ve yoğun göç olaylarının yaşanmasına neden olmuşlardır. Bu kapsamda göç olgusu, başlangıçta ekonomik ve toplumsal kalkınma ihtiyacıyla ortaya çıkmış olsa da günümüzde kökeni ve dinamikleri bakımından farklılık göstererek çeşitlenmiş ve niteliği değişmiştir. Endüstri devrimi sonrası öncelikle ekonomik nedenlere dayalı olan göç hareketleri, günümüzde artık siyasi ve temel insan haklarıyla ilgili sebeplerle de meydana gelmektedir. Bu durum, göçlerin niteliğini değiştirmekte ve göç olgusunu yönetme yaklaşımlarını etkilemektedir. Daha önce iç göçe odaklanan göç politikaları, son zamanlarda uluslararası etkileşimi olan çok taraflı bir göç politikası ve yönetimi gerektirmektedir. Bu süreçte göçler, gerçekleştiği kentsel alanların kullanımını ve kentlerin yeniden şekillenmesini, gelişimini ve dönüşümünü etkileyen bir döngü olarak görülmektedir. Bu bağlamda, kentlerin sağlıklı bir dönüşüm süreci geçirebilmesi için, göçmenlerin kente uyum sağlaması, entegrasyonu ve kentle bütünleşmeleri hayati önem taşımaktadır. Bu çalışmada, günümüzde sıkça yaşanan göç hareketlerinin kentleşme süreciyle ilişkisi ele alınmakta, göçmenlerin kente entegre olma ve kentle bütünleşme süreçleri incelenmektedir.

Keywords

Göç, Kent, Entegrasyon, Uyum.

Ethical Statement

Çalışma etik beyan gerektirecek bir araştırma içermemektedir.

References

• Acartürk, C. (2016). “Göçün Ruh Sağlığına Etkisi”, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, (25), 137-150.
• Akıncı, B., A. Nergis ve E. Gedik (2015). “Uyum Süreci Üzerine Bir Değerlendirme: Göç ve Toplumsal Kabul”. Göç Araştırmaları Dergisi, 1(2), 58-83.
• Akkaya, Y. (2002). Göç, Yoksulluk ve Kentsel Şiddet. Yoksulluk Şiddet ve İnsan Hakları. (Ed. Y. Özdek). Ankara: TODAİE, Yayın No:311.
• Alarçin, K. (2019). Uluslararası Göç Hareketlerinde Türkiye’nin Konumu; Uluslararası Göç ve İç Göçün Karşılaşması, Kentsel Gerilim: Şanlıurfa ve Gaziantep Örneği. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Araz, E. (2019). Kamu Politikası Bağlamında Türkiye’nin Uluslararası Göç Politikaları. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
• Atasü Topçuoğlu, R. (2016). “Göç Yazınındaki Düzenli ve Düzensiz Göç Kavramları: İnsan Hakları Temelinde Bir Kavramsal Sorgulama”. İnsan Hakları Yıllığı, 34, 1-20.
• Barın, H. (2019). Türkiye'deki Suriyelilerin Entegrasyonunda Sivil Toplum Kuruluşlarının Rolü: Ankara Örneği. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Bhagat, R. B. ve S. Mohanty (2009). “Emerging Pattern Of Urbanization And The Contribution Of Migration In Urban Growth In India”. Asian Population Studies, 5(1), 5-20. DOI: 10.1080/17441730902790024.
• Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği-UNHCR (2020). Mülteci ve Göçmen? https://www.unhcr. org/cy/wp-content/uploads/sites/41/2018/02/Refugee_or_Migrant_ TR.pdf (12.05.2020).
• Castles, S. (2018). “Social Transformation and Human Mobility: Reflections on the Past, Present and Future of Migration”. Journal of Intercultural Studies, 39(2), 238-251. DOI: 10.1080/07256868.2018.1444351.
• Castles, S. (2010). “Understanding Global Migration: A Social Transformation Perspective”. Journal of Ethnic and Migration Studies, 36(10), 1565-1586. DOI: 10.1080/1369183X.2010.489381.
• Chaudhuri, S. (2015). “Urban poor, economic opportunities and sustainable development through traditional knowledge and practices”. Global Bioethics, 26(2), 86-93. DOI:10.1080/11287462.2015.1037141.
• Çağlar, T. (2018). “Göç Çalışmaları İçin Kavramsal Bir Çerçeve”. Toros Üniversitesi İİSBF Sosyal Bilimler Dergisi, 5(8), 26-49.
• Çakır, S. (2011). “Türkiye’de Göç, Kentleşme/Gecekondu Sorunu ve Üretilen Politikalar”. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, (23), 209-222.
• Çevre ve Şehircilik Bakanlığı (2017). Şehircilik Şûrası Komisyon Raporları. https://webdosya.csb.gov.tr/db/ sehirciliksurasi/editordosya/Sura2017komisyon%20raporu (1).pdf (24.05.2020).
• Duman, D. (2019). “Türkiye’de Göçmenlere Yönelik Entegrasyon Politikalarının Eksikliğinin Değerlendirilmesi”. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 8(2), 44-67.
• Ersanilli E. ve R. Koopmans (2010). “Rewarding Integration? Citizenship Regulations and the Socio-Cultural Integration of Immigrants in the Netherlands, France and Germany”. Journal of Ethnic and Migration Studies,36(5), 773-791. DOI: 10.1080/13691831003764318.
• Es, M. ve H. Ateş (2004). “Kent Yönetimi, Kentlileşme ve Göç: Sorunlar ve Çözüm Önerileri”. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, 0(48), 205-248.
• Göç İdaresi Başkanlığı (2022a). Genel Bilgi, https://www.goc.gov.tr/genel-bilgi54 (12.03.2024).
• Göç İdaresi Başkanlığı (2022b). Geçici Koruma, https://www.goc.gov.tr/gecici-korumamiz-altindaki-suriyeliler (29.03.2024).
• Göç İdaresi Başkanlığı (2024). https://www.goc.gov.tr/duzensiz-goc-hakkinda (17.03.2024).
• Haug, S. (2008). “Migration Networks and Migration Decision-Making”, Journal of Ethnic and Migration Studies, 34(4), 585-605. DOI: 10.1080/13691830801961605.
• Heper, M. (2018). Türkiye’de Devlet Geleneği (6. Baskı). Ankara: Doğu Batı.
• Ho, C. (2006). “Migration as Feminisation? Chinese Women's Experiences of Work and Family in Australia”. Journal of Ethnic and Migration Studies, 32(3), 497-514. DOI: 10.1080/13691830600555053.
• Kayan, A. (2018). Çağdaş Gelişmeler Kapsamında Kent Yönetimi Tartışmaları. Kamu Yönetimi Tartışmaları. (Ed. M. A. Özer ve U. Ayhan). Ankara: Gazi Kitabevi.
• Keleş, R. (2005). “Kent ve Kültür Üzerine”. Mülkiye Dergisi, 29(246), 9-18.
• Keleş, R. (2010). “Türkiye’de Kentleşme Kime Ne Kazandırıyor?”. İdealkent, 1(1), 28-31.
• Kim, H. R. ve İ. Oh (2011). “Migration and Multicultural Contention in East Asia”. Journal of Ethnic and Migration Studies, 37(10), 1563-1581. DOI:10.1080/1369183X.2011.613332.
• King, R. ve R. Skeldon (2010). “Mind the Gap!’ Integrating Approaches to Internal and International Migration”. Journal of Ethnic and Migration Studies, 36(10), 1619-1646. DOI: 10.1080/1369183X.2010.489380.
• Koçak, A ve A. D. Kaygısız (2023). “Cumhuriyet’ten Bugüne Türkiye’nin Göç Politikaları: Göç Yönetimindeki Ulusal ve Uluslararası Aktörler”. Uygulamalı Sosyal Bilimler ve Güzel Sanatlar Dergisi (SOSGÜZ), C: 5, S: 13 ss: 253-273. Liu, Z. (2019). “Supporting Or Dragging? Effects Of Neighbourhood Social Ties On Social Integration Of Rural-To-Urban Migrants in China”. Housing Studies, 34(9), 1404-1421.
• Martıkainen, T. (2010). “Din, Göçmenler ve Entegrasyon”. M.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1(38), 263-276.
• Niray, N. (2002). “Tarihsel Süreç İçinde Kentleşme Olgusu ve Muğla Örneği”. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (9), 1-27.
• Örselli, E. ve V. Babahanoğlu (2016). “Türkiye’nin Göç Yönetimi ve Göç Politikalarının Gelişimi: Bir Kamu Politikası Analizi”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(43), 2063-2072.
• Özcan, N. Şenses (2015). “Düzensiz Göç Üzerine Bir İnceleme: Küresel Dinamikler, Ulus-Devletler, Göçmenler”. İdeal Kent, Sayı 15, Ocak, ss. 22-39.
• Özer, D. (2008). “Göç Olgusu ve Kentsel Yaşama Uyumda Yerel Yönetimlerin Rolü”. Yerel Siyaset Dergisi, (33), 8-14.
• Ruhs, M. (2010).” Migrant Rights, Immigration Policy and Human Development”. Journal of Human Development and Capabilities, 11(2), 259-279. DOI:10.1080/19452821003677343.
• Sağlam, S. (2006). “Türkiye'de İç Göç Olgusu ve Kentleşme”. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları (HÜTAD), (5), 33-44.
• Shier, M.L., S. Engstrom ve J. R. Graham (2011). “International Migration and Social Work: A Review of the Literature”. Journal of Immigrant & Refugee Studies, 9(1), 38-56. Şahnagil, S. ve T. Güler (2019). “Kentlilik Bilincinin Oluşumu ve Kente Entegrasyon Sürecinde Hemşeri Derneklerinin Etkisi”. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 17(4), 91-105.
• Şenses, F. (2002). Küreselleşmenin Öteki Yüzü Yoksulluk (2. Baskı). İstanbul: İletişim Yayınları.
• T. C. Kalkınma Bakanlığı (2018). On Birinci Kalkınma Planı (2019-2023) Dış Göç Politikası Özel İhtisas Komisyonu Raporu. Ankara: Kalkınma Bakanlığı, Yayın No: KB: 3019- ÖİK: 800. http://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2020/04/DisGocPolitikas%C4%B1OzelIhtisas KomisyonuRaporu.pdf (15.05.2020).
• Taner, A. (2005). Globalleşme Sürecinde Kentler. Küreselleşme ve Yerelleşme. (Ed. K. Görmez). Ankara: Odak Yayınevi.
• Tekelioğlu, M., A. Doğan ve F. Çelebi (2015). Türkiye’de Göç Politikalarının Gelişimi ve Mevcut Durum. Disiplinlerarası Göç ve Göç Politikaları Sempozyumu. (Ed. K. Canatan, M. Birinci, İ. Çağlar, Y. Kryvenko, S. Öksüz ve F. Altun). İstanbul: Sabahattin Zaim Üniversitesi, Yayın No: 12.
• Turut, H. Ve M. Özgür (2018). “Bir Kente Göçün Hikâyesi: Süreçler, Bütünleşme ve Aidiyet”. Coğrafi Bilimler Dergisi, 16(1), 153-180.
• Türk Dil Kurumu-TDK (2020). Türk Dil Kurumu Sözlükleri, https://sozluk.gov.tr/ (12.05.2020).
• Ulu, A. ve İ. Karakoç (2004). “Kentsel Değişimin Kent Kimliğine Etkisi”. Planlama, 3(29), 59-66.
• Uluslararası Göç Örgütü (2013). Göç Terimleri Sözlüğü, 2. Baskı, https://publications.iom.int/system/ files/pdf/iml31_turkish_2ndedition.pdf (10.10.2022).
• Uluslararası Göç Örgütü (2020). Göç ve Entegrasyon, https://turkey.iom.int/tr/göç-ve-entegrasyon (15.05.2020).
• Uluslararası Göç Örgütü (2020). Uluslararası Göç Hukuku Göç terimleri sözlüğü, 2. Baskı. (Ed. R. Perruchoud ve J. Redpath – Cros). https://docplayer.biz.tr/2566157-Goc-terimleri-sozlugu.html (15.05.2020).
• Ünver, O. C. (2008). Otuzbeş Yıllık Göç ve Bürokrasi Tanıklıklarım. Ankara: Phoenix.
• Xie, S., X. Leng ve V. M. Ritakallio (2016). “The Urban Integration Of Migrant Workers in China: An Assimilation–Integration Pattern”. China Journal of Social Work, 9(3), 257-277. DOI: 10.1080/17525098.2017.1254718.
• Vertovec, S. (2007). “Introduction: New Directions in The Anthropology Of Migration And Multiculturalism”. Ethnic and Racial Studies, 30(6), 961-978. DOI: 10.1080/01419870701599416.
• Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu (2013). T.C. Resmî Gazete (28615, 11 Nisan 2013).
• Yağcı, H. (2017). Zorunlu Göç Yaşamış 12-18 Yaş Çocuklarının Göç Yaşamamış Çocuklara Göre Sosyal Anksiyete Açısından Değerlendirilmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Yaylı, H. ve F. Ökde (2019). “Türkiye’de Kentsel Yaşam Kalitesi ile Uluslararası Göç İlişkisi”. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (43), 299-320.
• Yunsong, C. ve Z. Yi (2016). “The Inequality Effect of Urbanization and Social Integration”. Social Sciences in China, 37(4), 117-135. DOI: 10.1080/02529203.2016.1241497.
• Yücel Batmaz, N. (2016). “Kentsel Yoksullukla Mücadelede Belediyelerin Rolü “Keçiören Belediyesi Örneği””. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(1), 37-50.