Modern Erkeklik Krizi: Incel İdeolojisi, Temelleri ve Eleştirisi

Yıl 2025, Cilt: 25 Sayı: 1, 71 - 96, 31.03.2025

Fikrullah Çakmak

https://doi.org/10.33415/daad.1593060

Öz

Bu makale, modern erkeklik krizi bağlamında şekillenen incel (involuntary celibate) ideolojisini, toplumsal, biyolojik ve teolojik temelleriyle eleştirel bir perspektiften incelemektedir. Incel ideolojisi, bireylerin cinsel ve romantik başarısızlıklarını biyolojik determinizm ve toplumsal cinsiyet hiyerarşisi ile açıklayan, nihilizm ve kadercilik temelli bir dünya görüşü sunar. Bu çalışmada, ideolojinin sosyolojik, psikolojik ve kültürel dinamikleri analiz edilmiş; kadınların nesnelleştirilmesi ve cinsiyetçi hiyerarşi gibi unsurların yanı sıra, bu anlayışın insanın manevi ve ontolojik değerini nasıl ihmal ettiği tartışılmıştır. Makale incel ideolojisini yalnızca bir toplumsal sorun olarak değil, teolojik bir bağlamda da incelemekle benzerlerinden ayrılmaktadır. İnsan doğasının yaratılıştan gelen değerini, özgür iradesini ve ahlaki sorumluluklarını savunan İslami bakış açısıyla, bu ideolojinin temelleri eleştirilmiştir. Sonuç olarak, incel ideolojisinin modernizmin maddeci ve determinist anlayışlarının bir ürünü olduğu; insanı yalnızca biyolojik bir varlık olarak değerlendiren bu perspektife karşı, manevi ve ahlaki boyutları vurgulayan alternatif yaklaşımların geliştirilmesi gerektiği vurgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kelâm, Incel, Determinizm, Şiddet, Kadın

The Crisis of Modern Masculinity: Incel Ideology, Foundations and Criticism

Öz

This article critically examines the ideology of incel (involuntary celibate) in the context of the crisis of modern masculinity, with its social, biological, and theological foundations. The incel ideology presents a nihilistic and fatalistic worldview that explains individuals' sexual and romantic failures in terms of biological determinism and gender hierarchy. This paper analyzes the sociological, psychological, and cultural dynamics of the ideology, discusses the objectification of women and gendered hierarchy, and examines how this understanding neglects the spiritual and ontological values of human beings. The unique value of the article lies in the fact that it explores the ideology of incel not only as a social problem but also in a theological context. The foundations of this ideology are criticized from the Islamic perspective, which defends the inherent value of human nature, free will, and moral responsibility. As a result, it is emphasized that incel ideology is a product of modernism's materialist and determinist understandings and that alternative approaches that emphasize spiritual and moral dimensions should be developed against this perspective that considers human beings as biological beings only.

Anahtar Kelimeler

Theology, Incel, Determinism, Violence, Woman

Kaynakça

• Aiolfi, Irene, Mo. Who are the Involuntary Celibates? A Scientific Literature Review. Bergamo: Unıversıtà Deglı Studı Dı Bergamo, Yüksek Lisans, 2021.
• Allen, Garland E. “The Roots of Biological Determinism”. ed. Stephen Jay Gould. Journal of the History of Biology 17/1 (1984), 141-145.
• Ata, Işıl Kızılırmak - Topçu, Aslıhan D. “Yeni Mecrada Hegemonik Söylem: Erkeklik Krizinin Instagram’da Tezahürü”. Galatasaray Üniversitesi İletişim Dergisi 35 (30 Aralık 2021), 56-82.
• Aytaç, Serpil vd. “Kadına Yönelik Şiddetin Dünü, Bugünü, Yarını: Kestirim Tabanlı Bir Araştırma”. Istanbul Journal of Sociological Studies 54 (20 Aralık 2016), 275-297.
• Barcellona, Marta. “Incel Violence as a New Terrorism Threat: A Brief Investigation between Alt-Right and Manosphere Dimensions”. Sortuz: Oñati Journal of Emergent Socio-Legal Studies 11/2 (07 Mart 2022), 170-186.
• Bengtsson Meuller, Elsa. “The Misogynist Incel in The News: Analysing Representations of Gender-Based Violence in Britain”. The British Journal of Politics and International Relations 26/4 (01 Kasım 2024), 1121-1143. https://doi.org/10.1177/13691481231224275
• Bilik, Mehmet Şafi. “Semavi Dinlerde Kadının Yaratılış İnancı ve Toplumsal Yansımaları”. Dicle İlahiyat Dergisi 27/2 (31 Aralık 2024), 229-243.
• Binol, Ali. “Beşer Kelimesinin Tahlili ve Kur’an’daki Bağlamı”. Bozok Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 13/13 (28 Haziran 2018), 159-183.
• Broyd, Josephine vd. “Incels, Violence and Mental Disorder: A Narrative Review with Recommendations for Best Practice in Risk Assessment and Clinical İntervention”. BJPsych Advances 29/4 (Temmuz 2023), 254-264.
• Bulduklu, Yasin. “Eleştirel Çalişmalarda Nitel Araştirma Yöntemi Olarak Gömülü Teori”. Kritik İletişim Çalışmaları Dergisi 1/1 (18 Mart 2019), 1-14.
• Byrd, W. Carson - Hughey, Matthew W. “Biological Determinism and Racial Essentialism: The Ideological Double Helix of Racial Inequality”. The ANNALS of the American Academy of Political and Social Science 661/1 (01 Eylül 2015), 8-22.
• Can, Seyithan. “A Theological Analysis of Biological Determinism Claims in the Context of Epigenetics and Brain Plasticity”. Darulfunun İlahiyat 0/0 (2019), 2-23.
• Cannito, Maddalena - Ferrero Camoletto, Raffaella. “The Rules of Attraction: An Empirical Critique of Pseudoscientific Theories about Sex in the Manosphere”. Sexes 3/4 (Aralık 2022), 593-607. https://doi.org/10.3390/sexes3040043
• Chang, Winnie. “The Monstrous-Feminine in the Incel Imagination: Investigating the Representation of Women as ‘Femoids’ on /r/Braincels”. Feminist Media Studies. https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/14680777.2020.1804976
• Coston, Bethany - Kimmel, Michael. “White Men as the New Victims: Reverse Discrimination Cases and the Men’s Rights Movement”. Nevada Law Journal 13/2 (01 Ocak 2013). https://scholars.law.unlv.edu/nlj/vol13/iss2/5
• Cüveyni, Ebü’l-Meâlî Rüknüddîn el-. el-ʿAkîdetü’n-Nizâmiyye fi’l-erkâni’l-İslâmiyye. thk. Muhammed Zâhid el- Kevserî. Mısır: el-Mektebetü’l-Ezheriyye li’t-Turâss, 1992.
• Çakır, Özlem vd. “Kadına Yönelik Şiddet ve Türkiye’de Kadına Yönelik Şiddetin Durumu”. Toplum ve Demokrasi Dergisi 2/4 (25 Temmuz 2016), 51-70.
• Çalışkan, Hande - Çevik, Emrah İsmail. “Kadına Yönelik Şiddetin Belirleyicileri: Türkiye Örneği”. Balkan Sosyal Bilimler Dergisi 7/14 (30 Temmuz 2018), 218-233.
• Donaldson, Mike. “What Is Hegemonic Masculinity?” Theory and Society 22/5 (1993), 643-657.
• Dölek, İlbey. “Feminist Kristoloji Bağlamında Yeni Ahit Metinlerindeki Kadınların Konumu ve Rolü”. Antakiyat 2/2 (27 Aralık 2019), 190-208.
• Eşʿârî, Ebu’l-Hasan Alî b. İsmâîl el-. Kitâbu’l-Luma fi’r-Red alâ Ehli’z-Zey ve’l-Bida. thk. Hammûde Gurâbe. Kâhire: Matbaatu Mısr, 1955.
• Fidan, Maksude Kurt. “Hristiyanlıkta Kadın İmgesi: Günahkâr Havva ve Bakire Meryem Düalizmi”. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (ÇÜİFD) 22/2 (30 Aralık 2022), 239-252.
• Ging, Debbie. “Alphas, Betas, and Incels: Theorizing the Masculinities of the Manosphere”. Men and Masculinities 22/4 (01 Ekim 2019), 638-657. https://doi.org/10.1177/1097184X17706401
• Graves, Joseph L. “Great Is Their Sin: Biological Determinism in the Age of Genomics”. The ANNALS of the American Academy of Political and Social Science 661/1 (01 Eylül 2015), 24-50. https://doi.org/10.1177/0002716215586558
• Hasting, Zoe vd. Involuntary Celibates: Background for Practitioners. Organization for the Prevention of Violence, 01 Haziran 2024. https://preventviolence.ca/publication/incels-background-for-practitioners/
• Herrick, C. Judson. “Biological Determinism and Human Freedom”. International Journal of Ethics 37/1 (1926), 36-52.
• Hoffman, Bruce vd. “Assessing The Threat of Incel Violence”. https://research-repository.st- andrews.ac.uk/handle/10023/24162
• https://www.icisleri.gov.tr/, Türkiye Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığı. “Bakanlığımızca Aile İçi ve Kadına Yönelik Şiddetin Önlenmesi Kapsamında 58 İlde 563 Kişi Elektronik Kelepçeyle İzleniyor”. Erişim 12 Kasım 2024. https://www.icisleri.gov.tr/kadina-siddetin-onlenmesi-kapsaminda-553-kisi-elektronik-kelepceyle-izleniyor
• Jennings, Rebecca. “Incels Categorize Women by Personal Style and Attractiveness”. Vox. 28 Nisan 2018. Erişim 20 Kasım 2024. https://www.vox.com/2018/4/28/17290256/incel-chad-stacy-becky
• Kâdılkudât Abdülcebbâr. Şerhu’l-Usûli’l-Hamse (Mu‘tezile’nin Beş İlkesi). çev. İlyas Çelebi. 2 Cilt. İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı, 2013.
• Kimmel, Michael - Wade, Lisa. “Ask a Feminist: Michael Kimmel and Lisa Wade Discuss Toxic Masculinity”. Signs 44/1 (2018), 233-254.
• Latimore, Jasmine - Coyne, John. Glossary. Incels in Australia. Australian Strategic Policy Institute, 2023. JSTOR. http://www.jstor.org/stable/resrep52740.9
• Lemon, Jennifer. “Masculinity in Crisis?” Agenda: Empowering Women for Gender Equity 24 (1995), 61-71. https://doi.org/10.2307/4065897
• Lopes, Filipa Melo. “What Do Incels Want? Explaining Incel Violence Using Beauvoirian Otherness”. Hypatia 38/1 (Şubat 2023), 134-156. https://doi.org/10.1017/hyp.2023.3
• Marwick, Alice E. - Caplan, Robyn. “Drinking Male Tears: Language, The Manosphere, and Networked Harassment”. Feminist Media Studies 18/4 (04 Temmuz 2018), 543-559. https://doi.org/10.1080/14680777.2018.1450568
• Mâturîdî, Ebû Mansûr Muhammed b. Muhammed. Kitābu’t-Tevhîd. thk. Fethullâh Halîf. İskenderiyye: Dâru’l- Câmiâti’l-Mısriyye, 1431.
• Mâturîdî, Ebû Mansûr Muhammed b. Muhammed. Teʾvîlâtu’l-Kurʾân. thk. Mecdî Bâsellûm. 10 Cilt. Beyrût: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 2005.
• Messner, Michael A. “The Limits of ‘The Male Sex Role’: An Analysis of the Men’s Liberation and Men’s Rights Movements’ Discourse”. Gender and Society 12/3 (1998), 255-276.
• Miller, Eleanor M. - Costello, Carrie Yang. “The Limits of Biological Determinism”. American Sociological Review 66/4 (2001), 592-598. https://doi.org/10.2307/3088924
• moonshotteam, moonshot. Incels: A Guide to Symbols and Terminology. Erişim 01 Kasım 2024. https://moonshotteam.com/resource/incels-a-guide-to-symbols-and-terminology/
• ntv, NTV. “Kadınlara Yönelik Şiddet Vakaları Ardından İncel Grupları Konuşuluyor: Incel Ne Demek? Incel Kişilerin Özellikleri Neler?” Erişim 14 Kasım 2024. https://www.ntv.com.tr/galeri/turkiye/kadinlara-yonelik- siddet-vakalari-ardindan-incel-gruplari-konusuluyor-incel-ne-demek-incel-kisilerin-ozellikleri-neler%2C- R-0WI84V0S5a1nELIhQ_Q
• O’Malley, Roberta Liggett vd. “An Exploration of the Involuntary Celibate (Incel) Subculture Online”. Journal of Interpersonal Violence 37/7-8 (01 Nisan 2022), NP4981-NP5008. https://doi.org/10.1177/0886260520959625
• Öztürk, Fatma Esra. “İnternet Alt Kültürü Bağlamında Hegemonik Erkeklik Söyleminin Dijital Dönüşümü: #erkekyerinibilsin Hashtag Örneği”. Global Media Journal Turkish Edition 11/22 (2021), 101-123.
• People, Sociobiology Study Group of Science for the. “Dialogue. The Critique: Sociobiology: Another Biological Determinism”. BioScience 26/3 (1976), 182-186. https://doi.org/10.2307/1297246
• Preston, Kayla vd. “The Black Pill: New Technology and the Male Supremacy of Involuntarily Celibate Men”. Men and Masculinities 24/5 (01 Aralık 2021), 823-841. https://doi.org/10.1177/1097184X211017954
• Regehr, Kaitlyn. “In(Cel)Doctrination: How Technologically Facilitated Misogyny Moves Violence off Screens and on to Streets”. New Media & Society 24/1 (01 Ocak 2022), 138-155. https://doi.org/10.1177/1461444820959019
• Rich, Grant Jewell. Review of Review of Man’s Most Dangerous Myth: The Fallacy of Race, sad. Ashley Montagu. sad. Ashley Montagu. Anthropology & Education Quarterly 30/4 (1999), 496-498.
• Scaptura, Maria N. - Boyle, Kaitlin M. “Masculinity Threat, ‘Incel’ Traits, and Violent Fantasies Among Heterosexual Men in the United States”. Feminist Criminology 15/3 (01 Temmuz 2020), 278-298. https://doi.org/10.1177/1557085119896415
• Segal, Elizabeth A. - Kilty, Keith M. “The Resurgence of Biological Determinism”. Race, Gender & Class 5/3 (1998), 61-75.
• Sisemore, Virginia. “Incel Rhetoric: Origins of Digital Misogyny”. Honors College Theses. https://digitalcommons.murraystate.edu/honorstheses/63
• Sparks, Brandon vd. “Involuntary Celibacy: A Review of Incel Ideology and Experiences with Dating, Rejection, and Associated Mental Health and Emotional Sequelae”. Current Psychiatry Reports 24/12 (01 Aralık 2022), 731-740. https://doi.org/10.1007/s11920-022-01382-9
• Temelli, Ecenur. “‘Incel’ Örneği Üzerinden Çevrim İçi Mizojinist Gruplar ve Şiddet Eylemleri”. International Journal of Social And Humanities Sciences 6/1 (21 Temmuz 2022), 11-30.
• Tirmizî, Ebû Îsâ Muhammed b. ʿÎsâ. Sunenu’t-Tirmizî. thk. Ahmed Muhammed Şâkir, Fuâd Abdulbâkî. 5 Cilt. Mısır: Şirketu Mustafâ’l-Bâbî’l-Halebî, 1395/1975.
• TÜİK, Türkiye İstatistik Kurumu. Toplumsal Cinsiyet İstatistikleri Gender Statistics 2020. Ankara: Türkiye İstatistik Kurumu, 2021.
• Williams, Dj - Arntfield, Michael. “Extreme Sex-Negativity: An Examination of Helplessness, Hopelessness, and Misattribution of Blame Among ‘Incel’ Multiple Homicide Offenders”. Journal of Positive Sexuality 6/1 (01 Nisan 2020), 33-42. https://doi.org/10.51681/1.613
• Yüksel-Kaptanoğlu, İlknur vd. Türkiye’de Kadına Yönelik Aile İçi Şiddet Araştırması. Ankara: T.C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, 2015.
• Zemahşerî, Ebû’l-Kâsım Mahmûd b. Amr. el-Keşşâf an hakâîkı ğavâmidi’t-tenzîl. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kitâbi’l- ʿArabî, 1407.