Almanya’da anayasaya uygun, düzenli bir İslam
din dersi yolunda önemli gelişmeler kaydedilmektedir. Fakat bu gelişim
sürecinde, devlet denetiminde verilen ders modelleri ile İslam’ın Batı
bağlamında yeni bir şekilde yorumlanması, Alman şekilli, liberal bir İslam anlayışının
oluşturulması, bu anlamda “İslam’ın yerlileştirilmesi” ve neticede
“Alman İslamı” oluşturulması gibi tartışmalar söz konusudur. Bu çalışmada,
bahsi geçen iddiaları ders kitapları örnekleminde analiz etmek amaçlanmıştır.
Bu amaçla Almanya’da çoğunlukla İslam bilgisi/kültürü ders modelinde, 5-8.
sınıf düzeyinde okutulmakta olan iki farklı ders kitap serisi (Saphir ve
Ein Blick in den Islam) örneklem olarak seçilmiş ve içerik analizi
tekniğiyle incelenmiştir. Söz konusu tartışmaların kitaplara yansıma durumunu
tespit etmek amacıyla analiz
kategorileri geniş tutulmuş ve “İslam dininin tasviri” ile “hassas dinî
kavram ve konuların sunumu” şeklinde iki analiz kategorisi belirlenmiştir.
Böylece kitaplarda nasıl bir İslam anlayışının ortaya konduğu tespit edilmiş ve
bu çerçevede Alman İslamı ve İslam’ın yerlileştirilmesinden bahsetmenin imkânı
tartışılmıştır. Çalışmanın sonunda, ders kitaplarında İslam’ın nasıl takdim
edildiği çeşitli alt kategorilerle ortaya konmuştur. Bu bağlamda Saphir ders kitaplarında
İslam’ın barış dini olduğu yönündeki vurguların dikkat çektiği, Ein Blick in
den Islam ders kitaplarında ise tek bir vurgunun temayüz etmediği görülmüştür.
Fakat elde edilen bulgulardan hareketle ders kitaplarında Alman İslamının inşa
edildiği şeklinde net bir sonuca ulaşmak zordur. Hassas dinî kavram ve
konuların sunumu kategorisine ilişkin olarak da her iki yayında da cihat ve
kısas gibi İslam dininin bazı meselelerinden kaçınıldığı tespit edilmiştir.
Bunun yanı sıra Saphir ders kitaplarında benimsenen ayet tercüme usulü ile anayasa
ve demokrasi değerleriyle önemli ölçüde örtüşen bir İslam anlayışının takdim
edildiği görülmüştür. Saphir ders kitaplarında Kur’an’ın ve İslam’ın
yerlileştirilmesine işaret eden bu içeriğe karşılık Ein Blick in den Islam ders
kitaplarında bu kapsamda bir içerik tespit edilmemiştir.
Almanya’da İslam din dersleri Almanya’da İslam bilgisi/kültürü ders kitapları Almanya’da İslam Alman İslamı
In Germany, significant progress has been made
on the way of setting regular Islamic religious courses. In the course of this
development, however, there are debates regarding the claim that in state-controlled
course models, Islam will be interpreted in the Western context and
consequently “German Islam” will be
created. In order to handle this controversial issue,
two different series of textbook publications (Sapphire and Ein Blick in den Islam) (5-8th grade) which are mostly used in Islamic
knowledge/culture course model in Germany were examined with content analysis
technique. At the end of the study, in terms of Islamic descriptions both books
-but with a persistent emphasis at Saphir textbooks- emphasize that although
Islam is often associated with violence, it is a religion of peace. In the
context of the “Localizing Islam” concept it is observed that sensetive
concepts of Islam such as “jihad” and “Retaliation” (Qisas) were avoided in both series of publications and at Saphir
textbooks those concepts were often presented with modern juristic expressions.
Islamic religious courses in Germany Textbooks of Islamic Religion Culture/Information courses in Germany “German Islam” Muslims in Germany
Primary Language | Turkish |
---|---|
Subjects | Studies on Education |
Journal Section | Articles |
Authors | |
Publication Date | June 25, 2019 |
Published in Issue | Year 2019 Volume: 17 Issue: 37 |