BENLEM ÖYKÜSÜNÜN GÖSTERGEBİLİMSEL ÇÖZÜMLENMESİ

Year 2020, Volume: 7 Issue: 1, 1 - 24, 29.04.2020

Melih Çomak , Kamil İşeri , Songül Aslan Karakul

Abstract

Göstergebilim, anlamı kullanmayı amaç edinir ancak anlam değil anlamlama üzerine yoğunlaşır. Her türde metnin anlam koşullarını ve evrenini araştırır. Bu çalışmanın amacı göstergebilim yöntemi kullanılarak metnin anlam evreninin oluşumundaki katmanlı yapıyı söylemsel, anlatısal ve temel yapı düzeyinde kesitlemeli bir biçimde incelemektir. Çalışmada Tahsin Yücel’in “Ben ve Öteki” adlı öykü kitabında yer alan “Benlem” öyküsü Greimas’ın geliştirdiği göstergebilim yaklaşımından yola çıkılarak çözümlenmiştir. Çalışmada öykünün başkahramanı Memedali eyleyeninin bakış açısı temel alınmış; metnin söylemsel, anlatısal ve temel yapısı ortaya konmuştur. Söylemsel yapılarda kesitlemelerin eyleyenleri, zaman ve uzam; anlatısal yapılarda anlatı izlencesi ve eyleyenler çizelgesi ortaya konurken temel yapıda ise derin düzeyde yer alan anlam göstergebilimsel dörtgenden faydalanılarak ortaya konmuştur.

Keywords

Göstergebilim, metin, anlatı

References

• ADAM, Jean M. (1990), Le Texte Narratif Traité d’Analyse Textuelle des Récits, Editions Nathan, Paris. BERTRAND, Denis. (2000), Précis de Sémiotique Littéraire. Editions Nathan Her, Paris. COURTÉS, Joseph. (1976), Introduction à la Sèmiotique Narrative et Discursive Méthodologie et Application. Hachette, Paris. D’ENTREVERNES, Group. (1979), Analyse Sémiotique des Textes, Presses Universitaires de Lyon, Lyon. DESMEDT, Nicole E. (2000), Sémiotique du Récit. Bruxelles: Editions De Boeck Université, Bruxelles. FLOCH, Jean M. (1990), Sémiotique, Marketing et Communication Sous les Signes, les Stratégies, Presses Universitaires de France, Paris. FONTANİLLE, Jacques. (1999), Sémiotique et Littérature Essais de Méthode, Presses Universitaires de France, Paris. GREİMAS, Algirdas J. (1966), Sémantique Structurale Recherce de Méthode, Librairie Larousse, Paris. GREİMAS, Algirdas Julien (1976), “Pour une Théorie des Modalités”, Langage, C.10, S. 43, s.90-107. GREİMAS, Algirdas J., Courtés., J. (1979), Sémiotique Dictionnaire Raisonné de la Théorie du Langage Tome I-II, Classiques Hachette, Paris. GREİMAS, Algirdas J. (1983), Du Sens II Essais Sémiotique, Editions du Seuil, Paris. GUİLLEMETTE, Lucie., LÉVESQUE, Cynthia. (2016), La Narratologie, http://www.signosemio.com/genette/narratologie.asp, (Erişim Tarihi: 14. 05. 2017). GÜNAY, Veli. D. (2004), “Fransız Göstergebiliminde Yeni Açılımlar”. Dilbilim. s. 29-46. GÜNAY, Veli. D. (2013), Metin Bilgisi, Papatya Yayıncılık, İstanbul. HÉBERT, Louis. (2006), “L’Analyse Figurative, Thématique et Axiologique”, http://www.signosemio.com/greimas/analyse-figurative-thematique-axiologique.asp (Erişim Tarihi: 30.01. 2017). HÉBERT, Louis. (2013), “Introduction à L’Analyse des Textes Littéraires: 41 Approches”, http://www.signosemio.com/documents/approches-analyse-litteraire.pdf (Erişim Tarihi: 30.01. 2017). HJELMSLEV, Louis. (1966), Prolégomènes à une Théorie du Langage, Çev. Anne-Marie Leonard, Les Editions de Minuit, Paris. İŞERİ, Kamil. (2000), “Yolcu İle Yılan” Adlı Masalın Göstergebilimsel Çözümlemesi”, Ana Dili Dergisi. S.18, s. 12-27. http://www.ansiklopedim.com/detay/2075/Ceyhan-Nehri.htm (Erişim tarihi: 17.07. 2019). KIRAN, Ayşe. (1999), “Ben ve Ötekiler”, Dilbilim Araştırmaları Dergisi, s.153- 172. KIRAN, Zeynel, KIRAN, Ayşe. (2007), Yazınsal Okuma Süreçleri, Seçkin Yayıncılık, Ankara. KIRAN, Zeynel, KIRAN, Ayşe. (2013), Dilbilime Giriş, Seçkin Yayıncılık, Ankara. SCHMİTT, Michel P, VİALA, Alain. (1982), Savoir-Lire Précis de Lecture Critique, Didier, Paris. SUBAŞI, Münevver., OKUMUŞ, Kübra (2017), “Bir Araştırma Yöntemi Olarak Durum Çalışması”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C. 21, S. 2, s. 419- 426. YILDIRIM, Ali., ŞİMŞEK, Hasan. (2005). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Seçkin Yayıncılık, Ankara. YÜCEL, Tahsin. (1990), “Le Projet Sémiotique ou la Narrativité Généralisée”, Dilbilim. S. 9, s. 17-24. YÜCEL, Tahsin. (1983), Ben ve Öteki, Ada Yayınları, İstanbul. YÜCEL, Tahsin. (2005), “Sanma, Bilme, İnanma”, Dilbilim. S. 13, s. 165-174. YÜCEL, Tahsin. (2015), Yapısalcılık, Can Yayınları, İstanbul.