ESTABLISHED SITUATION IN THE LIGHT OF COURT DECISIONS

Yıl 2018, Cilt: 20 Sayı: 2, 127 - 157, 21.12.2018

Selman Sacit Boz

Öz

The principles of the rule of law and the legality of administration require

that the conduct of administration is lawful. If the administration violates the

law in its disposals, these disposals are made lawful by judicial intervention. 

If the administration finds itself in violation of the law after the

establishment of the conduct, it may eliminate the violation of the law by means

of revocation and removal. The revocation means a full return to the first

moment when the conduct was first established. In other words, revocation

removes all situations from the legal world, which have occured between the

revocation and the time slot during which the actual conduct was established.

The effect of the removal process is for the future. In some cases, however, there

may be individuals who are unaware that the conduct is illegal, and do rely on

the lawfulness of the conduct.

Individuals who play no role in the establishment of an illegal conduct

should be protected from the negative consequences of the conduct being

revoked. One of the safeguards that ensures that the negative consequences of

revocation and removal can be eliminated in accordance with the principle of

legal stability is the established situation.

Anahtar Kelimeler

Established Situation, Acquired Right, Rule of Law, Revocation, Good faith

YARGI KARARLARI IŞIĞINDA MÜESSES DURUM

Öz

Hukuk devleti ve idarenin kanuniliği ilkeleri idarenin işlemlerinin hukuka

uygun olmasını gerektirir. İdare, tasarruflarında hukuk dışına çıkarsa bu tasarruflar

yargı müdahalesi ile hukuka uygun hâle getirilir.

İdare, hukuka aykırı işlem yaptığını işlem tesisinden sonra kendisi farkına

varacak olursa; geri alma ve kaldırma yöntemiyle hukuka aykırılığı ortadan

kaldırabilir. Geri alma, işlemi ilk tesis edildiği ana götürür. Başka bir ifadeyle

geri alma, geri alma işleminden ilk işlemin tesis edildiği zaman dilimi arasındaki

durumları hukuk dünyasından kaldırır. Kaldırma işleminin etkisi ise

geleceğe yöneliktir. Ancak bazı durumlarda idarenin hukuka aykırı işlem tesis

ettiğini bilemeyecek durumda olan ve işlemin hukukiliğine güvenen bireyler

bulunabilir.

İşlemin hukuka aykırılığında bir etkisi bulunmayan bireylerin, işlemin geri

alınması ve kaldırılmasının olumsuz sonuçlarından da korunması gerekir. İşte

geri alma ve kaldırma işlemlerinin olumsuz sonuçlarının hukuki istikrar ilkesi

gereğince bertaraf edilebilmesini sağlayan korumalardan biri de, müesses

durumdur.

Anahtar Kelimeler

Müesses Durum, Kazanılmış Hak, Hukuk Devleti, Geri Alma, İyiniyet

Kaynakça

• Akbulut, Emre: Türk İdare Hukukunda Kanunî İdare İlkesi, İstanbul, 2013.
• Aksoylu, Özge: “Yargıcın Bakış Açısıyla İdare Hukukunda “Kazanılmış Hak” Kavramı”, Yıldızhan Yayla’ya Armağan, Galatasaray Üniversitesi Yayınları, Armağan Serisi 4, İstanbul, 2003, s. 65-82.
• Akyılmaz, Bahtiyar/Sezginer, Murat/Kaya, Cemil: Türk İdare Hukuku, Yenilenmiş 9. Baskı, Ankara, 2018.
• Altındağ, Halil, Yürürlükte Olan Yasalara ve İdari Düzenleyici İşlemlere Güvenden Kaynaklanan Haklı Beklenti Kavramı ve Korunması, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2010.
• Bereket, Zuhal: Hukukun Genel İlkeleri ve Danıştay, Ankara, 1996.
• Bullinger, Martin: “Vertrauensschutz im deutschen Verwaltungsrecht in historisch-kritischer Sicht”, Juristen Zeitung, 01.10.1999, s. 905-913.
• Çağlayan, Ramazan: İdare Hukuku Dersleri, Güncellenmiş 5. Baskı, Ankara, 2017.
• Duran, Lûtfi: “İdari İşlem Niteliğinde Yargı Kararıyla Vergi Davalarının Çözümü (II)”, Amme İdaresi Dergisi, 1988, C. 21, S. 1, s. 3-17.
• Duran, Lûtfi: İdare Hukuku Meseleleri, Gözden Geçirilmiş İlaveli Yayın, İstanbul, 1964.
• Gökyurt, Fatih: İdare Hukukunda Kazanılmış Hak ve Müesses Durum, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2007.
• Gözübüyük, A. Şeref/Tan, Turgut: İdare Hukuku Genel Esaslar, C. 1, Güncelleştirilmiş 8. Bası, Ankara, 2011.
• Günday, Metin: İdare Hukuku, Güncellenmiş ve Gözden Geçirilmiş 10. Baskı, Ankara, 2013.
• Kaplan, Gürsel: “İdari Yargılama Hukukunda Usulü Kazanılmış Hak”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, S. 76, 2008, s. 231-228.
• Ogan, Mehmet Ali: “Kazanılmış Hak Sorunu”, Ankara Barosu Dergisi, 1976, S. 4, s. 636-638.
• Oğurlu, Yücel: İdare Hukukunda Kazanılmış Haklara Saygı ve Haklı Beklentiler Sorunu, Ankara, 2003.
• Onar, Sıddık Sami: İdare Hukukunun Umumî Esasları, C. 1, B. 3, İstanbul, 1966.
• Özay, İl Han: Günışığında Yönetim, İstanbul, 1986.
• Özcan, Nur: Avrupa Toplulukları Adalet Divanı Kararları Işığında Haklı Beklenti İlkesi, Galatasaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2011.
• Özgüven, A. Volkan: Türk Vergi Hukukunda Geriye Yürümezlik İlkesi, Ankara, 2007.
• Sancakdar, Oğuz/Us, Eser/Kasapoğlu Turhan, Mine/Önüt, Lale Burcu/ Seyhan, Serkan: İdare Hukuku Teorik Çalışma Kitabı, Genişletilmiş ve Güncellenmiş 7. Baskı, Ankara, 2018.
• Schønberg, Søren J.: Legitimate Expectations in Administrative Law, New York, 2000.
• Sever, D. Çiğdem: Danıştay Kararları Işığında İdare Hukukunda Kazanılmış Haklar, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 2006.
• Tan, Turgut: İdare Hukuku, Güncelleştirilmiş 4. Bası, Ankara, 2015.