Mustafa bin Muhammed Ankaravî’nin İki Münâcâtı

Year 2022, Issue: 55, 113 - 132, 15.06.2022

Faruk Sonmez

https://doi.org/10.21054/deuifd.1069237

Abstract

Türklerin İslamiyet’i kabulünden sonra, Türk edebiyatına yeni türler girmeye başlamıştır. Türk şairleri, Cenâb-ı Allah, Hz. Muhammed ve Kur’ân-ı Kerim başta olmak üzere İslam kültürü ile ilgili çok sayıda eser meydana getirmişlerdir. Bu eserler içerisinde yukûnu Yüce Allah’ın konu edildiği birçok tür meydana getirilmiştir. Bu türlerin başında; kulun acizliğini, günâhkarlığını bilip Allah’tan af ve inayet dilemesini konu edinen münâcâtlar gelir. Çoğu divan ve mesnevilerin başında birer şiir olarak bulunan bu türün, nadir de olsa müstakil halde yazılmış olanları da mevcuttur. Çalışmaya konu olan iki münâcât, şairin Hulvü’n- Nâsıhîn adlı mensur eserinin başında ve sonunda bulunmaktadır.
Bu çalışmada, Mustafa bin Muhammed Ankaravî’nin hayatı, şahsiyeti ve eserleri hakkında bilgi verilmiştir. Konunun esasını oluşturan; Ankara Millî Kütüphane 06 Mil Yz A 8091 numarada kayıtlı yazmanın 3b ile 101b-102a varakları arasında kayıtlı olan iki münâcât çeşitli hususiyetler bakımından incelenmiştir.

Keywords

Türk İslam Edebiyatı, Allah, Mustafa bin Muhammed Ankaravî, Münâcât, Şiir

References

• Akçay, Yusuf. Mustafa Bin Muhammed’in İhlâs Sûresi Tefsiri (Giriş-İnceleme-Metin-Ekler Dizini-Sözlük-Tıpkıbasım). Kütahya: Dumlupınar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2005.
• Bılıkçı, Beyza. Ankaralı Mustafa bin Muhammed ve Hulvü’n- Nâsıhîn Dil İncelemesi-Metin-Sözlük 1b-42b, İstanbul: İstanbul Kültür Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi 2009.
• Bursalı Mehmed Tahir. Osmanlı Müellifleri (Haz. M. A. Yekta Saraç). Ankara: Türkiye Bilimler Akademisi Yayınevi, 2016.
• Canım, Rıdvan. Divan Edebiyatında Türler. Ankara: Grafiker Yayınları, 2012.
• Coşan, M. Esad. “XV. Asır Türk Yazarlarından Muslihu’ddin, Hamid-oğulları ve Hızır Bey”, Vakıflar Dergisi 13 (1981).
• Devellioğlu, Ferit. Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lügat. Ankara: Aydın Kitapevi, 2007.
• Gürbüz, Nadide. Mustafa İbn-i Muhammed Ankaravî Yasin Sûresi Tefsiri, Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 1986.
• Halil İbrahim Şener, Türk Edebiyatında Manzûm Esmâü’l-Hüsnâlar. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 1985.
• Kanar, Mehmet. Farsça Türkçe Sözlük. İstanbul: Say Yayınları, 2015.
• Koçin, Abdulhakim. Türk Edebiyatında Münâcât. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2011.
• Köprülü, Mehmed Fuad. Türk Edebiyatı Tarihi. İstanbul: Ötüken Yayınevi, 1980.
• Kurnaz, Cemal. Münâcât Antolojisi. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 1992.
• Macit, Muhsin. “Münâcât”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 31/563-565. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2006.
• Mustafa bin Muhammed Ankaravî, Hulvü’n-Nâsıhîn. Ankara Millî Kütüphane 06 Mil Yz A 8091.
• Özcan, Ali. Tebareke Tefsiri (Metin-Gramer Notları-Sözlük), Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 1987.
• Öztuna, Yılmaz, Büyük Türkiye Tarihi. İstanbul: Ötüken Yayınevi, 1977.
• Pekocay, Necla. İslami Türk Edebiyatı. İstanbul: Kitabevi Yayınları, 2002.
• Pekolcay, Necla. vd., İslâmî Türk Edebiyatı Giriş/ İslâmî Türk Edebiyatında Nev’iler. İstanbul: Dergah Yayınları, 1981.
• Sarıkaya, Meliha Yıldıran. “Halk Dilinde Bir Duâ Mecmûası: Bilâl Nûrî Münâcâtı”. İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 27, (2012).
• Şemseddin Sâmi, Kamûs-i Türkî. İstanbul: Yeditepe Yayınevi, 2019.