“Bel Ağrısı” ile İlgili Türkçe İnternet Kaynaklı Hasta Eğitim Materyallerinin Okunabilirliklerinin Değerlendirilmesi

Yıl 2022, Cilt: 36 Sayı: 2, 135 - 150, 30.08.2022

Erkan Özduran

https://doi.org/10.18614/deutip.1174522

Cited By: 2

Öz

Amaç: Sağlık ile ilişkili bilgilere ulaşmak için internet kullanımı günden güne artmaktadır. Ancak bu bilgilerin güvenilirliği ve anlaşılırlığı üzerinde endişeler bulunmaktadır. Çalışmamızda bel ağrısı ile ilgili internet kaynaklı Hasta Eğitim Materyallerinin (HEM) okunabilirliğini, güvenilirliğini ve kalitesini araştırmayı amaçladık.
Gereç ve Yöntem: 26 Şubat 2022’de Google arama motorunda “Bel ağrısı” terimi aratılarak çalışma için uygun ilk 100 internet sitesi tespit edildi. İnternet-sitelerinin okunabilirlikleri Ateşman okunabilirlik formülüyle değerlendirildi. İnternet-sitelerinin güvenilirlikleri “Journal of the American Medical Association (JAMA) Benchmark” kriter skoru ile, kalite değerlendirmesi DISCERN skoru ve “Health on the Net Foundation code of conduct (HONcode)” varlığı ve popüleritesi ise ALEXA ile değerlendirildi.
Bulgular: Çalışmamızda metin bölümleri incelendiğinde ortalama Ateşman okunabilirlik skorunun 61,09±7,31 (orta güçlükte) olduğu tespit edilmiştir. JAMA skorları ortalama değeri 1,46±0,91 (düşük güvenilir) ve internet sitelerinin %12’si yüksek güvenilir tespit edilmiştir. Ortalama DISCERN skoru 34,08±11,74 (kötü kalite) tespit edilmiştir. %17 internet sitesinde HONcode varlığı tespit edilmiştir. İnternet sitelerin kaynakları ile güvenilirlik ve kalite skorları arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık tespit edilmemiştir (p>0,05).
Sonuç: Bel ağrısı ile ilişkili Türkçe internet kaynaklı HEM’nin okunabilirlik düzeyinin orta güçlükte olduğu, düşük güvenilirlik ve kötü kalite içerdiği saptandı. İnternet siteleri hazırlanırken internet kaynaklı HEM’nin halkın eğitim düzeyine uygun okunabilirlik derecesine ve güvenilir içeriğe sahip olması gerektiğini düşünmekteyiz.

Anahtar Kelimeler

Bel ağrısı, internet verileri, okunabilirlik, sağlık okuryazarlığı

Kaynakça

• 1. Henschke N, Maher CG, Refshauge KM, Herbert, R. D., Cumming, R. G., Bleasel, J., et al. Characteristics of patients with acute low back pain presenting to primary care in Australia. Clin J Pain. 2009;25(1):5-11.
• 2. Itz CJ, Geurts JW, van Kleef M, Nelemans P. Clinical course of non-specific low back pain: a systematic review of prospective cohort studies set in primary care. Eur J Pain. 2013;17(1):5-15.
• 3. Hartvigsen J, Hancock MJ, Kongsted A, Louw, Q., Ferreira, M. L., Genevay, S., et al. What low back pain is and why we need to pay attention. Lancet. 2018;391(10137):2356-2367.
• 4. Wenger HC, Cifu AS. Treatment of Low Back Pain. JAMA. 2017;318(8):743-744.
• 5. Wang SW, Capo JT, Orillaza N. Readability and comprehensibility of patient education material in hand-related web sites. J Hand Surg Am. 2009;34(7):1308-1315
• 6. Guo WJ, Wang WK, Xu D, Qiao Z, Shi YL, Luo P. Evaluating the Quality, Content, and Readability of Online Resources for Failed Back Spinal Surgery. Spine (Phila Pa 1976). 2019;44(7):494-502.
• 7. Han A, Carayannopoulos AG. Readability of Patient Education Materials in Physical Medicine and Rehabilitation (PM&R): A Comparative Cross-Sectional Study. PM R. 2020;12(4):368-373.
• 8. Guo WJ, Wang WK, Xu D, Qiao Z, Shi YL, Luo P. Evaluating the Quality, Content, and Readability of Online Resources for Failed Back Spinal Surgery. Spine (Phila Pa 1976). 2019;44(7):494-502.
• 9. Hendrick PA, Ahmed OH, Bankier SS, Chan, T. J., Crawford, S. A., Ryder, C. R. et al. Acute low back pain information online: an evaluation of quality, content accuracy and readability of related websites. Man Ther. 2012;17(4):318-324.
• 10. Járomi M, Szilágyi B, Velényi A, Leidecker, E., Raposa, B. L., Hock, M. et al. Assessment of health-related quality of life and patient's knowledge in chronic non-specific low back pain. BMC Public Health. 2021;21(Suppl 1):1479.
• 11. Johnson, 2022. Worldwide desktop market share of leading search engines from January 2010 to January 2022 Available at https://www.statista.com/statistics/216573/worldwide-market-share-of-search-engines/ (accessed 01 March 2022).
• 12. Basavakumar, D., Flegg, M., Eccles, J., Ghezzi, P. Accuracy, completeness and accessibility of online information on fibromyalgia. Rheumatology international, 2019;39(4),735–742.
• 13. Arif, N., Ghezzi, P. Quality of online information on breast cancer treatment options. Breast (Edinburgh, Scotland), 2018;37, 6–12.
• 14. Eysenbach, G., Köhler, C. How do consumers search for and appraise health information on the world wide web? Qualitative study using focus groups, usability tests, and in-depth interviews. BMJ (Clinical research ed.), 2002;324(7337), 573–577.
• 15. Zeldman J. Taking Your Talent to the Web: A Guide for the Transitioning Designer. Indianapolis: New Riders; 2001.
• 16. Charnock D, Shepperd S, Needham G, Gann R. DISCERN: an instrument for judging the quality of written consumer health information on treatment choices. J Epidemiol Community Health. 1999;53(2):105-111.
• 17. Silberg, W. M., Lundberg, G. D., Musacchio, R. A. Assessing, controlling, and assuring the quality of medical information on the Internet: Caveant lector et viewor--Let the reader and viewer beware. JAMA, 1997;277(15), 1244–1245.
• 18. Weil, A. G., Bojanowski, M. W., Jamart, J., Gustin, T., Lévêque, M. Evaluation of the quality of information on the Internet available to patients undergoing cervical spine surgery. World neurosurgery, 2014;82(1-2), e31–e39.
• 19. Boyer, C., Selby, M., Appel, R. D. The Health On the Net Code of Conduct for medical and health web sites. Studies in health technology and informatics, 1998;52 Pt 2, 1163–1166.
• 20. Boyer, C., Baujard, V., Geissbuhler, A. Evolution of health web certification through the HONcode experience. Studies in health technology and informatics, 2011;169, 53–57.