Kronik Böbrek Yetmezliği Olan Hastalarda Antihipertansif İlaç Tedavisine Uyum Oranları ve Etkileyen Faktörlerin Araştırılması

Year 2019, Volume: 46 Issue: 4, 685 - 696, 15.12.2019

Burkay Yakar , Mustafa Demir

https://doi.org/10.5798/dicletip.661259

Cited By: 2

Abstract

Giriş ve Amaç: Hipertansiyon kronik böbrek hastalığının en önemli nedenlerinden birisi olmasının yanında son dönem böbrek yetmezliğine ilerlemesine de neden olabilmektedir. Etkin antihipertansif tedavinin Kronik böbrek hastalığının son dönem böbrek yetmezliğine ilerleyişi yavaşlattığı bilinmektedir. Günümüzde hipertansiyonun neden olduğu komplikasyonları önlemede ki en önemli etkenlerin başında antihipertansif tedaviye uyum gelmektedir. Araştırmamızda antihipertansif tedavinin daha fazla önem arz ettiği kronik böbrek hastalarının tedaviye uyum durumları ve etkileyen faktörlerin araştırılması amaçlanmıştır.
Yöntemler: Tanımlayıcı ve kesitsel tipteki araştırmamızın evrenini kronik böbrek yetmezliği ve hipertansiyon nedeni ile takip edilen 150 hasta oluşturmuştur. Katılımcıların antihipertansif tedaviye uyumunu değerlendirmek için Türkçe Modifiye Morisky Ölçeği (TMMÖ) kullanılmıştır. Çalışmadan elde edilen kategorik veriler SPSS 22.0 paket program kullanılarak Ki-kare testi ile değerlendirilmiştir.
Bulgular: Çalışmamıza dahil edilen 150 katılımcının yaş ortalaması 61,07±14,38 saptandı. Katılımcıların sistolik kan basıncı ortalaması 141,35±21,02 diyastolik kan basıncı ortalaması 84,34±12,15 mmHg idi. Katılımcıların tedaviye uyum oranı %70,6 HT bilgi düzeyi yeterli olanların oranı ise %73,3 idi. Eğitim düzeyi düşük olanlarda, HT bilgi düzeyi düşük olanlarda ve 65 yaş üzeri katılımcılarda antihipertansif tedaviye uyum oranı daha düşük bulundu.
Sonuç: Antihipertansif tedaviye uyum oranı özellikle eğitim düzeyi ve HT bilgi ve farkındalığının düşük olduğu grupta yetersiz olduğundan hasta eğitimi ile hem ilaç uyumunun arttırılabileceği böylelikle hastaları HT’un komplikayonlarından koruyabileceğimiz kanaatindeyiz.

Keywords

Hipertansiyon, Kronik böbrek yetmezliği

References

• 1. Mancia G, Fagard R, Narkiewicz K, et al. Task Force for the Management of Arterial Hypertension of the European Society of Hypertension and the European Society of Cardiology. 2013 ESH/ESC Practice Guidelines for the Management of Arterial Hypertension. Blood Press 2014; 23: 3-16.
• 2. Yoon SS, Fryar CD, Carroll MD. Hypertension Prevalence and Control Among Adults: United States, 2011–2014.NCHS Data Brief 2015; 220: 1-7.
• 3. Türkiye Kalp ve Damar Hastalıkları Önleme ve Kontrol Programı. Eylem Planı 2015-2020. Ankara T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu. Anıl Reklam Matbaa Ltd. Şti, 2015:p.16.
• 4. Man Ş, Güven GS. Güncel klavuzlar eşliğinde hipertansiyon tedavisi. Hacettepe Tıp Dergisi 2011; 42: 53-64. 5. Altun B, Arici M, Nergizoğlu G, et al. Turkish Society of Hypertension and Renal Diseases: Prevalence, awareness, treatment and cont-rol of hypertension in Turkey (the PatenT study) in 2003. J Hypertens 2005; 23: 1817–23.
• 6. Arici M, Turgan C, Altun B, et al. Hypertension in-cidence in Turkey (HinT): a population-based study. J Hypertens 2010; 28: 240–4. https://dx.doi.org/10.1097/HJH.0b013e328332c36b
• 7. Teke N, Arslan S. Kırsal Alanda Yaşayan Hipertansiyonlu Bireylerin İlaç Tedavisine Uyum Özyetkililik Düzeyleri ve Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi 2018; 11: 120-8.
• 8. Chobanian AV, Bakris GL, Black HR, et al. The Seventh Report of the Joint National Committee on Prevention, Detection, Evaluation, and Treatment of High Blood Pressure: the JNC 7 report. JAMA 2003; 289: 2534-73. (PubMed)
• 9. Cheng JW, Kalis MM, Feifer S. Patient-reported adherence to guidelines of the sixth joint national committee on prevention, detection, evaluation, and treatment of high blood pressure. Pharmacotherapy 2001; 21: 828-41. (PubMed)
• 10. Ünalan PC, Çifçili S, Uzuner A, et al. Hastaların Hipertansiyon ve Antihipertansifler Konusundaki Algı ve inanışları. Türk Aile Hek Derg 2005; 9: 153-8.
• 11. Hacıhasanoğlu R. Factors affecting compliance in hypertansion. TAF preventive Medicine Bulletin 2009; 2: 167-72.
• 12. Okan, A. Bolu valiliği yaşlı merkezine kayıtlı 65 yaş ve üstü kişilerin hipertansiyon farkındalığı ve evde bakım uygulamaları. Yüksek Lisans Tezi Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Bolu. 2010
• 13. Arıcı M, Altun M, Erdem Y, et al. Türk Hipertansiyon ve Böbrek Hastalıkları Derneği. Patent çalışması. 2003. Erişim adresi: http://www.turkhipertansiyon.org/pdf/Turk_Hipertansiyon_Prevalans_Calismasi_Ozeti-1.pdf
• 14. Uzun Ş, Kara B, Yokuşoğlu M, et al. Hipertansiyonlu bireylerin tedavi ve yaşam biçimi değişimine uyumlarının değerlendirilmesi. Anadolu Kardiyol Derg 2009; 9(2): 102-9. (PubMed)
• 15. Kamran A, Sadeghieh AS, Ahari S, et al. Determinants of patient’s adherence to hypertension medications: application of health belief model among rural patients. Ann Med Health Sci Res 2014; 4(6) : 922-7. (PubMed)
• 16. Koçoğlu D, Gedik S. Kırsal alanda yaşayan hipertansif bireylerin hastalık yönetimlerinin değerlendirilmesi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi 2016; 4: 207-18.
• 17. Mills KT, Xu Y, Zhang W, et al. A systematic analysis of worldwide population-based data on the global burden of chronic kidney disease in 2010. Kidney Int. 2015; 88(5): 950–7. (PubMed)
• 18. Muntner P, Anderson A, Charleston J, et al. Hypertension awareness, treatment, and control in adults with CKD: results from the Chronic Renal Insufciency Cohort (CRIC) Study. Am J Kidney Dis. 2010; 55(3): 441–51. (PubMed)
• 19. Allen AS, Forman JP, Orav EJ, et al. Primary care management of chronic kidney disease. J Gen Intern Med. 2011; 26(4): 386‐92. (PubMed)
• 20. Lv J, Ehteshami P, Sarnak MJ, et al. Effects of intensive blood pressure lowering on the progression of chronic kidney disease: a systematic review and meta‐analysis. CMAJ. 2013; 185(11): 949-57. (PubMed)
• 21. Vural B, Acar ÖT, Topsever P, Filiz TM. Modifiye Morisky ölçeğinin geçerlilik güvenilirlik çalışması. The Journal of Turkish Family Physician 1999; 3: 17-20.
• 22. Mert H, Özçakar N, Kuruoğlu E. Multidisipliner bir özel çalışma modülü araştırması: Hipertansiyon hastalarının tedaviye uyumlarının incelenmesi. Turk Aile Hek Derg 2011; 15(1): 7-12.
• 23. Esirgen L. Hipertansif bireylerin tedaviye uyum ve yaşam değişikliği başarısını değerlendirme ölçeğinin geliştirilmesi. İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Halk Sağlığı. Uzmanlık tezi. İstanbul. 2018
• 24. Kaya E.P. Hipertansiyon tanılı hastaların ilaç uyumunun değerlendirilmesi. Ankara Atatürk eğitim Araştırma Hastanesi Aile Hekimliği Kliniği. Uzmanlık Tezi. Ankara.2016
• 25. Uchmanowicz B, Jankowska EA, Uchmanowicz I, et al. Self-Reported Medication Adherence Measured With Morisky Medication Adherence Scales and Its Determinants in Hypertensive Patients Aged _60 Years: A Systematic Review and Meta-Analysis. Front Pharmacol. 2019; 10:168. (PubMed)
• 26. Sahin NS. Hipertansiyon yönetiminde hasta uyumu ve hastaların sağlık anlayışlarına yönelik bir girişimin uyum üzerine etkisi. Uzmanlık Tezi. 2015.
• 27. Ross S, Walker A, MacLeod MJ. Patient compliance in hypertension: Role of illness perceptions and treatment beliefs. J Hum Hypertens. 2004; 18(9): 607-13. (PubMed)
• 28. Enlund H, Jokisalo E, Wallenius S, et al. Patient-perceived problems, compliance, and the outcome of hypertension treatment. Pharm World Sci. 2001; 23: 60. https://doi.org/10.1023/A:1011204216548
• 29. Tekinemre IG. Hipertansif hastalarda tedavi uyumu, tedavi uyumunu etkileyen faktörlerin incelenmesi ve yaşam kalitelerinin değerlendirilmesi. İnönü üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği. Uzmanlık tezi, Malatya, 2019.
• 30. Hashmi SK, Afridi MB, Abbas K, et al. Factors associated with adherence to anti-hypertensive treatment in Pakistan. PloS One. 2007; 2(3): e280. (PubMed)
• 31. Akgül C. Hipertansiyon hastalarında antihipertansif uyumun değerlendirilmesi. İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi. Uzmanlık tezi, İstanbul, 2008.
• 32. Lulebo A. Mutombo M, Mapatano PM, et all. Predictors of non-adherence to antihypertensive medication in Kinshasa, Democratic Republic of Congo: a cross-sectional study. BMC research notes. 2015; 8: 526-34.
• 33. Ramli A, Ahmad NS, Paraidathathu T. Medication adherence among hypertensive patients of primary health clinics in Malaysia. Patient preference and adherence. 2012; 6: 613-24.
• 34. Kim Y, Kong KA. Do hypertensive individuals who are aware of their disease follow lifestyle recommendations better than those who are not aware? PloS one. 2015; 10: 1-13.
• 35. Balasubramanian A, Nair SS, Rakesh PS, Leelamoni K. Adherence to treatment among hypertensives of rural Kerala, India. J Family Med Prim Care. 2018; 7: 64-9.