THE IMPACT OF DEFENSE INDUSTRY PRACTICES AND EXPENDITURES ON DEFENSE PERFORMANCE: THE CASE OF TURKEY

Yıl 2023, Sayı: 12, 62 - 77, 29.12.2023

Ali Topbay , Ercan Taşkın

https://doi.org/10.58627/dpuiibf.1323497

Öz

Defense, which has been the basic requirement of states in every period of
history, is to equip their armed forces with various systems and equipment in
order to ensure the independence and security of the country. There are two
main ways in which states can have defense power, which is one of the
conditions of sovereignty. First, states need to provide the sector with the
necessary high resources and support the sector in order to meet their own
defense needs and to create a defense industry with advanced technology. The
second is that states that do not have the necessary support and investments in
the field of defense industry but want to have a defense power are trying to
increase their power in the field of defense by importing systems and
equipment from countries that provide development in the field of defense
industry. In line with this situation, the countries that support the national
defense industry with their practices and expenditures will provide competitive
advantage in the field of defense as their export potential will increase over
time. Turkey's practices in the field of defense industry will be evaluated within
the development process and the effect of defense expenditures between 2012-
2022 on the performance of the sector will be analyzed.

Anahtar Kelimeler

Defense Industry, Policy and Strategy, Export, Imports.

SAVUNMA SANAYİ UYGULAMALARININ VE HARCAMALARININ SAVUNMA PERFORMANSINA ETKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ

Öz

Tarihin her döneminde devletlerin temel gereksinimi olan savunma, ülke
bağımsızlığının ve güvenliğinin sağlanması amacıyla silahlı kuvvetlerinin
çeşitli sistem ve teçhizatlar ile donatılmasıdır. Devletlerin egemenlik
şartlarından birisi olan savunma gücüne sahip olabilmesinin iki temel yolu
bulunmaktadır. Birincisi, devletlerin kendi savunma ihtiyaçlarını
karşılayabilme ve ileri teknolojiye sahip savunma sanayini oluşturabilmeleri
için sektöre gerekli yüksek kaynakları sağlamaları ve sektörü desteklemeleri
gerekmektedir. İkincisi ise, savunma sanayi alanına gerekli destek ve
yatırımları olmayan ama savunma gücüne sahip olmak isteyen devletlerin
yapmış olduğu, savunma sanayi alanında gelişimini sağlayan ülkelerden sistem
ve teçhizatlar ithal ederek savunma alanında güçlerini yükseltmeye
çalışmalarıdır. Bu durum doğrultusunda ulusal savunma sanayini, uygulama ve
harcamaları ile destekleyen ülkelerin zamanla ihracat potansiyeli yükseleceği
için savunma alanında rekabet avantajı sağlayacaklardır. Türkiye’nin savunma
sanayi alanındaki uygulamalarını gelişim süreci içerisinde değerlendirilip,
2012-2022 yılları arasındaki gerçekleştirdiği savunma harcamaların sektör
performansına etkisi analiz edilecektir.

Anahtar Kelimeler

Savunma Sanayi, Politika ve Strateji, İhracat, İthalat

Kaynakça

• Akalın, T. Z. (2009). Türk Savunma Sanayi Tarihi. Ankara: Milsoft.
• Akgül, A. (1986). Savunma Sanayi İşletmelerinin Yapısı ve Türk Savunma Sanayi. Ankara: Başbakanlık Basımevi.
• Alınak, M. O. (2001). Savunma Sanayi ve Tedarik Hakkında Düşünceler. Ankara: Generkurmay Basımevi.
• Asiloğulları, M. (2020). Türkiye'de Savunma Harcamalarının Enflasyon Üzerine Etkisi (1960-2017). Savunma Bilimleri Dergisi 19(1), 125-157.
• Aslan, M. H. (1998). Hizmet Ekonomisi (1 Bakı). İstanbul: Alfa Yayınevi.
• Aydoğan, A. (2020). Atatürk Dönemi Türk Havacılık Faaliyetleri ve Havacılık Faaliyetlerinin Gelişim Süreci. Uluslararası Tarih Araştıma Dergisi, 4(2), 69-81.
• Beenstock, M. (1993). International Patterns of Military Spending. Economic Development and Cultural Change 41(3), 633-649.
• Canbay, Ş., & Mercan, D. (2017). Savunma Harcamalarının Ekonomik Büyüme ve Cari İşlemler Dengesine Etkisi: Türkiye Örneği. Journal Of Emerging Economies and Policy, 2(2), 86-104.
• Dervişoğlu, F. (2014). İstikbalini Göklerde Arayan Ülke ve Türk Havacılık Sahasında Alman Menfaatleri Işığında Bir Ortaklık: Tomtaş. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 3(3), 68-82.
• DPT. (2006). Dokuzuncu Kalkınma Planı Savunma Sanayi Özel İhtisas Komisyonu Raporu. Ankara: Devlet Planlama Teşkilatı, Yayın:2755-ÖİK:699.
• Durgun, Ö., & Timur, M. C. (2017). Savunma Harcamaları ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye analizi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 54, 126-137.
• Erdem, E. (2016). Sanayi Devriminin Ardından Osmanlı Sanayileşme Hamleleri: Sanayi Politikalarının Dinamikleri ve Zaafiyetleri. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakultesi Dergisi, 0(48), 17-44.
• Eren, H., & Kılıç, A. (2013). Örgütlerde Yenilikçilik Ortamı: Özellikli Bir Sektör Olarak Savunma Sanayiinde Durum. Atatürk Üniversitsi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 27(3), 221-244.
• Ermiş, U., & Canbolat, İ. (2022). Truman Doktrininden SaGeB'e Türk Dış Politikası Ekseninde Modern Türk Savunma Sanayiinin Kuruluşu. International Journal of Social Inquiry, 15(2), 557-574.
• Gölpek, F., Köse, Z., & Doğan, C. (2020). Savunma Harcamaları İle Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin Analizi: G8 Örneği. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi 12(22), 139-150.
• Gür, O. (1998). TSK'nın Savunma Sanayi Yoluyla Ülke Gelişimine Katkısı. İstanbul: Harp Akademileri Komutanlığı Yayınları.
• Kakaşçı, U., & Orhan, B. (2018). Türkiye Savunma Sanayii İhracatının Geliştirilmesine Yönelik Öneriler. Sürdürülebilir Havacılık Araştırma Dergisi, 3(2), 78-87.
• Karakuş, A. (2006). Türk Savunma Sanayinin Gelişimi, Türkiye'nin Savunma Harcamalarının Boyutları ve Bazı NATO Ülkeleri İle Karşılaştırılmalı Ekonometrik Analizi. (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi), Kara Harp Okulu Savunma Bilimleri Enstitüsü Harekat Araştırması Anabilim Dalı, Ankara.
• Kaya, S. S. (2013). Türkiye'de Savunma Harcamalarının İktisadi Etkileri Üzerine Nedensellik Analizi (1970-2010). Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15(2), 17-38.
• Kennedy, G. (2021, 17 Ocak). Defence Economics. 17.01.2023 tarihinde Encylopedia Britannica: https://www.britannica.com/topic/defense-economics adresinden alındı
• Özgen, C. (2016). Türkiye'nin Savunma Sanayi Politikasının Analizi: Türk Savunma Sanayi Politikası ve Stratejisi Esasları Dokümanı Örneği. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 8(15), 15-191.
• Pınar, L. (2018). Türkiye'nin Savunma Sanayi Alanındaki Gelişimin Türk Dış Politikasına Olan Etkisi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 7(4), 2344-2357.
• SASAD. (2023, 27 Şubat). Savunma ve Havacılık Sanayi İmalatcılar Derneği. 2021 Performans Raporu: https://www.sasad.org.tr/savunma-ve-havacilik-sanayii-performans-raporu-2021, adresinden alındı
• Saygılı, Z. (2022). Savunma Sanayi ve Savunma Harcamalarının Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi: Türkiye Örneği (2002-2019). (Yayınlanmış Doktora Tezi), Altınbaş Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, İstanbul.
• Sertel, S. (2022). Kıbrıs Barış Harekatı Öncesinde Türk Donanma Filosunun Modernleştirilmesi (1968-1974). Belgi Dergisi, 23, 253-279.
• Sezgin Ş., Ş., & Sezgin S., S. (2018). Dünya'da ve Türkiye'de Savunma Sanayi: Genel Bir Bakış. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi (ASEAD), 12(1), 1-19.
• SIPRI. (2023a, 8 Mart). Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü. SIPRI Arms Transfers Database: https://www.sipri.org/databases/armstransfers adresinden alındı
• SIPRI. (2023b, 8 Mart). Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü. SIPRI Military Expenditure Database: https://milex.sipri.org/sipri adresinden alındı
• SSB. (2012, 21 Şubat). Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayi Başkanlığı. Stratejik Plan 2012-2016: https://www.ssb.gov.tr/WebSite/contentlist.aspx?PageID=43&LangID=1 adresinden alındı
• SSB. (2016, 22 Şubat). Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayi Başkanlığı. Stratejik Plan 2017-2021: https://www.ssb.gov.tr/WebSite/contentlist.aspx?PageID=43&LangID=1 adresinden alındı
• SSB. (2017, 26 Şubat). Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayi Başkanlığı. 2017-2021 Uluslararaası İşbirliği ve İhracat Stratejik Planı: https://www.ssb.gov.tr/Images/Uploads/MyContents/V_20170616143212049888.pdf adresinden alındı
• SSB. (2018, 27 Şubat). Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayi Başkanlığı. 2018-2022 Savunma Sanayi Sektörel Strateji Dökümanı: https://www.ssb.gov.tr/Images/Uploads/MyContents/F_20190402102925477924.pdf adresinden alındı
• SSB. (2019, 28 Şubat). Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayi Başkanlığı. Stratejik Plan, 2019-2023: https://www.ssb.gov.tr/WebSite/contentlist.aspx?PageID=43&LangID=1 adresinden alındı
• SSB. (2023a, 27 Şubat). Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayi Başkanlığı. Mevcut Durum: https://www.ssb.gov.tr/WebSite/contentlist.aspx?PageID=48&LangID=1 adresinden alındı
• SSM. (2000). Savunma Sanayinin Dünü Bugünü ve Yarını. Ankara: Savunma Sanayi Müsteşarlığı.
• Şimşek, G. (1997). Savunma Sanayii Politikası ve Stratejisi. Savunma Sanayiindeki Teknolojik Gelişmeler Sempozyumu Bildiriler Kitabı. Ankara: Kara Harp Okulu Öğretim Başkanlığı, Teknik Bilimler Bölümü.
• Şimşek, M. (1989). Üçüncü Dünya Ülkelerinde ve Türkiye'de Savunma Sanayi. Ankara: SAGEB.
• TSKGV. (2023a, 23 Şubat). Türk Silahlı Kuvvetleri Güçlendirme Vakfı. Hakkımızda: https://www.tskgv.org.tr/tr/hakkimizda/tskgv-hakkinda adresinden alındı
• TSKGV. (2023b, 23 Şubat). Türk Silahlı Kuvvetleri Güçlendirme Vakfı. Ortaklıklarımız: https://www.tskgv.org.tr/tr/ortakliklarimiz/bagli-ortakliklarimiz adresinden alındı
• TSKGV. (2023c, 23 Şubat). Türk Silahlı Kuvvetleri Güçlendirme Vakfı. İştiraklerimiz: https://www.tskgv.org.tr/tr/ortakliklarimiz/istiraklerimiz adresinden alındı
• Uzun, A. D. (2007). Savunma Sanayi ve Yeni Yapılanlar. Malatya: (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi). İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü .
• Yalçınkaya, A. (2014). Havacılıkta Kümelenme Anlayışı ve Eskişehir Havacılık Kümelenmesi Örneği. İşletme Bilimleri Dergisi, 2(1), 91-110.
• Zekey, A. H. (1999). Savunma Sanayi Yatırımlarının Ekonomi Üzerine Etkileri. Kara Harp Okulu Bilim Dergisi, 9(2), 27-49.
• Ziylan, A. (2000a). Sanayileşme Deneyimlerinden Ders Almak. ASELSAN Dergisi (59), 32-34.
• Ziylan, A. (2004). Ulusal Teknoloji Yeteneği ve Savunma Sanayii. Ankara: Savunma Sanayiciler Derneği Yayını