ECOLOGICAL FOOTPRINT AWARENESS: A STUDY ON YOUTH IN TURKEY

Year 2025, Volume: 6 Issue: 1, 1 - 9, 27.03.2025

Hilal Mola , Şeyma Şahin Kutlu , Serpil Sumer Adin

https://doi.org/10.62425/dssh.1615885

Abstract

The ecological footprint, which significantly touches on the concept of sustainability and provides an important step for future generations, forms the basis for many studies day by day.This study aimed to determine the ecological footprint awareness of young people. For this purpose, the Ecological Footprint Awareness Scale developed by Çelik Coşkun and Sarıkaya (2014) was used in the study. The sample of the study consists of 437 young individuals. The findings obtained from the study provid In addition, the findings obtained from the study reveal that the awareness levels of young people are low in the food sub-dimension and high in the energy sub-dimension. In addition, another finding obtained from the study is that demographic factors do not have a significant effect on ecological footprint awareness.e evidence that a significant portion of young people have ecological footprint awareness. The findings of the study emphasize the need for policy makers to increase the ecological footprint awareness levels of young people in order to ensure sustainability. Raising awareness on this issue is very important, as increasing young people's ecological footprint awareness can pave the way for not only individual behavioral changes but also social and political changes.

Keywords

Ecological Footprint, Mann-Whitney U test, Environmental Awareness, Sustainability

Ekolojik Ayak İzi Farkındalığı: Türkiye’de Gençler Üzerine Bir Araştırma

Abstract

Sürdürülebilirlik kavramına önemli ölçüde değinen ve gelecek nesiller için önemli bir adım atılmasını sağlayan ekolojik ayak izi gün geçtikçe bir çok çalışmaya temel oluşturmaktadır. Bu çalışmada gençlerin ekolojik ayak izi farkındalıklarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla çalışmada Çelik Coşkun ve Sarıkaya (2014) tarafından geliştirilen Ekolojik Ayak İzi Farkındalık Ölçeği kullanılmıştır. Çalışmanın örneklemini 437 genç birey oluşturmaktadır. Çalışmadan elde edilen bulgular, gençlerin önemli bir kısmında ekolojik ayak izi farkındalığının olduğuna ilişkin kanıt sağlar. Bunun yanı sıra çalışmadan elde edilen bulgular, gençlerin gıda alt boyutunda farkındalık düzeylerinin düşük, enerji alt boyutunda ise farkındalık düzeylerinin yüksek olduğunu ortaya koymaktadır. Ayrıca demografik faktörlerin ekolojik ayak izi farkındalığı üzerinde anlamlı bir etkisinin olmadığı hususu çalışmadan elde edilen bir diğer bulgu olarak ifade edilebilir. Çalışmadan elde edilen bulgular, politika yapıcılara sürdürülebilirliğin sağlanması için gençlerin ekolojik ayak izi farkındalık düzeylerinin artırılması gerekliliğine vurgu yapmaktadır. Gençlerin ekolojik ayak izi farkındalığının artırılması, sadece bireysel davranış değişiklikleri değil, aynı zamanda toplumsal ve politik değişimlere de zemin hazırlayabileceği için bu konuda farkındalık yaratmak oldukça önem arz etmektedir.

Keywords

Ekolojik Ayak İzi, Mann-Whitmey U testi, Çevresel Farkındalık, Sürdürülebilirlik

References

• Akıllı, H., Kemahlı, F., Okudan, K., & Polat, F. (2008). Ekolojik ayak izinin kavramsal içeriği ve Akdeniz Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi’nde bireysel ekolojik ayak izi hesaplaması. Akdeniz İİBF Dergisi, 8(15), 1-25.
• Aslan, İ. (2020). Sınıf öğretmenlerinin ekolojik ayak izi farkındalık düzeylerinin değerlendirilmesi ve sınıf içi uygulamalarının belirlenmesi [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dicle Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü]. YÖK Tez Merkezi.
• Baykan, B. G. (2019). İklim değişikliği ile mücadelede gençliğin sorumluluğu, iklim değişikliği alanında ortak çabaların desteklenmesi projesi, iklim değişikliği eğitim modülleri serisi 17. Ankara.
• Birand, A. (2016). Okul öncesi öğretmen adaylarının ekolojik ayak izi farkındalıkları ve çevre dostu davranışları [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yakın Doğu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Okul Öncesi Öğretmenliği Anabilim Dalı]. YÖK Tez Merkezi.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2019). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri (27. baskı). Pegem Akademi.
• Çam, H., & Menteşe, F. G. (2024). Sağlık çalışanlarının ekolojik ayak izi azaltılması konusundaki eğilimlerinin incelenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15(2), 483-497.
• Çıkrık S. & Yel M. (2019). Biyoloji Öğretmen Adaylarının Ekolojik Ayak İzi Farkındalığı Düzeylerinin Belirlenmesi. Turkish Studies-Social Sciences, 14(6), 2999-3008.
• Çelik Coşkun, I., & Sarikaya, R. (2014). Sınıf öğretmeni adaylarının ekolojik ayak izi farkındalık düzeylerinin belirlenmesi. Journal of Turkish Studies, 9(5).
• Deniz-Çakıroğlu, A. (2023). Genç tüketicilerin ekolojik zekasının ekolojik ayak izi farkındalıkları üzerindeki etkisi: İstanbul ilinde bir uygulama. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 12(3), 2100-2127.
• Küçükbaş Duman F. & Atabek Yiğit E. (2022). Spor Bilimleri Fakültesi Öğrencilerinin Ekolojik Ayak İzi Farkındalıkları. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 27(4), 265-280.
• Eraslan, Ş., & Seçme, D. (2021). Mimarlık fakültesi öğrencilerinin ekolojik ayak izi farkındalık düzeyi. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 25(3), 481-491.
• Eren, Ö., Parlakay, O. P., Hilal, M., & Bozhüyük, B. (2017). Ziraat fakültesi akademisyenlerinin ekolojik ayak izinin belirlenmesi: Mustafa Kemal Üniversitesi örneği. Journal of Agricultural Faculty of Gaziosmanpaşa University (JAFAG), 34(2), 138-145.
• Ertekin, P. (2012). İlköğretim eğitimi anabilim dalı (fen bilgisi öğretmenliği) sürdürülebilir kaynak kullanımına yönelik çevre eğitimi uygulamalarının ilköğretim öğrencilerinin karbon ayak izi konusunda bilinçlenmeleri üzerine etkisi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü]. YÖK Tez Merkezi.
• Engin, K., Demiriz, S., & Koçyiğit, B. S. (2023). Okul öncesi öğretmenlerinin ekolojik ayak izi farkındalıkları, çevre dostu davranışları ve çevre dostu etkinlikler uygulama durumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 57, 91-108.
• Ewing, B., Moore, D., Goldfinger, S., Oursler, A., Reed, A., & Wackernagel, M. (2010). The ecological footprint atlas 2010. Global Footprint Network. https://www.footprintnetwork.org/content/images/uploads/Ecological_Footprint_Atlas_2010.pdf
• Gurbuz I. B., Nesirov E. & Ozkan G. (2021). Investigation Environmental Awareness of Citizens of Azerbaijan: A survey on Ecological Footprint. Environment Development and Sustainability, 23(1), 10378-10396.
• Günal, N., Işıldar, G. Y., & Atik, A. D. (2018). Üniversite öğrencilerinin ekolojik ayak izi azaltılması konusundaki eğilimlerinin incelenmesi. TÜBAV Bilim Dergisi, 11(4), 34-46.
• Güngör, H., & Kalburan, F. N. C. (2022). Okul öncesi eğitim kurumu çalışanlarının ekolojik ayak izi farkındalık düzeylerinin belirlenmesi. International Journal of New Trends in Arts, Sports & Science Education (IJTASE), 11(1), 17-26.
• Hacımuhittinoğulları H. A., Karaman Ş., C., Yıldırım S. & Öztürk S. (2024). Kuşaklara Göre Kadınların Ekolojik Ayak İzi Farkındalıklarının Belirlenmesi. Göbeklitepe Sağlık Bilimleri Dergisi, 7(15), 22-31.
• Irshad, H., & Hussain, A. (2017). Analysis of ecological efficiency and its influencing factors in developing countries. Pakistan Institute of Development Economics, Department of Environmental Economics, Working Paper No. 11.
• Kapçak S. (2023). Gelişmekte Olan Ülkelerde Mutluluk ve Ekonomik Büyümenin Ekolojik Ayak İzi Üzerindeki Etkisi. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 10(2), 136-146
• Kavaz, D., & Öztoprak, H. (2019). Sürdürülebilir kalkınma farkındalığı ve çevresel duyarlılık üzerine bir durum çalışması: Uluslararası Kıbrıs Üniversitesi. Folklor/Edebiyat, 25, 97-1, 148-166.
• Kitzes, J., Peller, A., Goldfinger, S., & Wackernagel, M. (2007). Current methods for calculating national ecological footprint accounts. Science for Environment and Sustainable Society, 4(1), 1-9.
• Kılavuz, E., & Nalbant, E. (2024). Ev hanımları için ekolojik ayak izi farkındalığının belirlenmesi: Kayseri’de bir uygulama. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(2), 305-318.
• Lıvıng Planet Raport (2006). https://wwfeu.awsassets.panda.org/downloads/living_planet_report.pdf
• Mann- Whitney U Testi, Ankara Üniversitesi Tıp FakültesiBiyoistatistik Anabilim Dalı, https://acikders.ankara.edu.tr/pluginfile.php/30763/mod_resource/content/0/10_Mann%20Whitney%20U%20Testi.pdf. Erişim Tarihi:30.01.2025
• Oktay, E., Demir, Y., & Yazıcıoğlu, E. (2023). Üniversite gençliğinin ekolojik ayak izi farkındalığının araştırılması: TRA1 bölgesi örneği. Turkish Research Journal of Academic Social Science, 6(2), 199-210.Özbek, S. (2023).
• Ekonomik Büyüme, Küreselleşme ve Ekolojik Ayak İzi İlişkisi: ASEAN-5 Ülkeleri Üzerine Ekonometrik Bir Analiz. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 14(37), 123-138.
• Özgen, U., & Aksoy, A. D. (2017). Tüketicilerin ekolojik ayak izi farkındalık düzeyleri (Ankara ili örneği). Third Sector Social Economic Review, 52(3), 46-65.
• Özsoy, E., Dinç, A. (2016). Sürdürülebilir kalkınma ve ekolojik ayak izi. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 53(619), 35-55.
• Solarin, S. A. (2019). Convergence in CO2 emissions, carbon footprint and ecological footprint: Evidence from OECD countries. Environmental Science and Pollution Research, 26, 6167-6181.
• Solarin, S. A., & Bello, M. O. (2018). Persistence of policy shocks to an environmental degradation index: The case of ecological footprint in 128 developed and developing countries. Ecological Indicators, 89, 35-44.
• Temizkan, R., & Ceyhanlı, K. (2020). Turizm lisans öğrencilerinin ekolojik ayak izi farkındalıkları. Turizm Akademik Dergisi, 7(2), 203-223.
• TÜİK. (2024). https://data.tuik.gov.tr
• Wackernagel, M. & Rees W. (1996). Our Ecological Footgical: Reducing Human Impact On The Earth. New Society Publishers, Philadelphia.
• WWF (World Wide Fund for Nature). (2012). Türkiye’nin ekolojik ayak izi raporu. http://awsassets.wwftr.panda.org/downloads/turkiyenin_ekolojik_ayak_izi_raporu.pdf
• Yalçın, K., & Köybaşı-Şemin, F. (2024). Sürdürülebilir gelişme ve sürdürülebilir eğitime ilişkin öğrenci görüşleri. GEFAD, 44(1), 171-207.
• Yıldız, T. K., Ulusoy, H., & Sarıçoban, S. (2023). Sağlık bilimleri fakültesi öğrencilerinin ekolojik ayak izi farkındalıkları ve çevre okuryazarlığı düzeylerinin belirlenmesi. Journal of Health Sciences Institute, 8(3), 476-483.
• Yurtkuran, S. (2020). N11 Ülkelerinde Ekolojik Ayak İzi Yakınsaması: Fourier Durağanlık Testinden Yeni Kanıtlar. Uluslararası Ekonomi ve Yenilik Dergisi, 6(2), 191-210.