BİLİM TARİHİ ÇALIŞMALARININ TOPLUMSAL MANEVİYATA KATKILARI: PROF. DR. FUAT SEZGİN ÖRNEĞİ

Year 2019, Volume: 9 Issue: 3, 17 - 30, 31.12.2019

Recep Yaparel , İlker Yenen , Cihad Kısa

Abstract

“2019 Prof. Dr. Fuat SEZGİN Yılı” ilan edilmesiyle birlikte ülkemizde birçok üniversite ve kurum tarafından Prof. Dr. Fuat SEZGİN’i anma ve İslam’da Bilim ve Teknik temalı ulusal ve uluslararası düzeyde çeşitli etkinlikler düzenlenmiştir.
Yapılan etkinlikleri genel olarak incelediğimizde, ele alınan konuların “İslam’da Bilimler Tarihi,” “Prof. Dr. Fuat SEZGİN’in ilmi kişiliği ve eserleri”, “İslam Medeniyetinin Geri Kalmışlığının Nedenleri”, “İslam’ın Terakkiye Mani Olmadığı” vb etrafında toplandığını söyleyebiliriz. Oysa dünya bilim tarihine bir göz attığımızda zamanın ruhu (zeitgeist), toplumsal ihtiyaç ve şartlar meydana çıkmadan bilimsel sıçrayışlar gerçekleşmemektedir. Bu durumda bilimsel gelişmeler için onların hangi ortamlarda filizlendiği ve hazırlayan sebepler, insanın yeni şeyler “keşfetme arzusu”, toplumun dinamik ve özellikleri de önem arz etmektedir. Ancak tarihî dönüm noktalarındaki olayların kahramanları ve bilimsel keşiflerin aktörleri insanların dikkatlerini daha çok celbetmektedir.
Bu makalede, Prof. Dr. Fuat Sezgin’in, gerçekleştirmiş olduğu ilmi çalışmalarla Müslüman toplumun “aşağılık” duygusundan kurutulmasına ve toplumsal maneviyatın güçlenmesine dair ne gibi katkılarının olduğu üzerinde durulacaktır. Özellikle kutsal kitap Kuran’ın “insana”(Mümine)/Müslüman topluma yüklemiş olduğu misyonu hatırlatmada; insanın “fiziksel-sosyal-kültürel-aşkın ekoloji”lerle ilişkisini aktif hale getirmede; Batı Bilim tarihçiliği karşısında Doğu bilim adamlarının günümüzde hak ettiği itibarın kazanılmasında ve “bilimsel karakter inşasında” toplumsal maneviyatın dirilişine Sayın Sezgin çeşitli katkılar sağlamıştır. Yöntem olarak Prof. Dr. Fuat SEZGİN’in eserleri ve konuyla ilgili yazılan akademik çalışmalar taranmıştır. Ayrıca Prof. Dr. Fuad SEZGİN tecrübesinden hareketle bazı tespitler yapılarak Müslüman toplumun maneviyatını güçlendirme yönünde, “milli insan modeli”mizin geliştirilmesinde çeşitli önerilerde bulunulacaktır. Zira mesele “insan yetiştirme”, mirasa sahip çıkma ve ufuk meselesidir.

Keywords

Prof. Dr. Fuad SEZGİN, Bilim Tarihi, Toplumsal Maneviyat, Sosyal Karakter, Yetersizlik Duygusu

References

• Prof. Dr. Fuat Sezgin ve İslâmî İlimler, (2019), I. Ulusal Genç Akademisyenler Sempozyumu, Edt.: Feyza Betül Köse, SAMER, Kahramanmaraş. Çubukçu, İ. A. (1989), Türk-İslam Düşünürleri, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara.
• Sezgin, F. (2008), İslam’da Bilim ve Teknik Cilt 1 (Arap-İslam Bilimleri Tarihine Giriş), Tüba, İBŞB & Kültür ve Turizm Bakanlığı, İstanbul.
• Bayraktar, M. (2004), İslam Düşüncesi: Etkilenmesi ve Etkisi, İSLAMİYAT Dergisi, 7 (2), ss.21-42.
• İkbal, M. (2018), İslam’da Dinî Düşüncenin Yeniden Yapılandırılması, Çev.: Celal Soydan, Hece Yayınları, Ankara.
• Sezgin, F. (2004), Kültür Dünyasının İlimler Tarihindeki Yeri , İSLAMİYAT Dergisi, 7 (2), ss.: 9-19.
• Korkut, Ş. (2002), Fuat Sezgin Ankara İlahiyattaydı, İslamiyat Dergisi, (V), Sayı: 4, Bülten-5, ss. 11-13.
• 2019. http://www.scienceinislam.com/. Sezgin, F. (2009). Müslümanların İlimler Tarihindeki Yeri, ss.: 138-152; Küllerinden Diriliş (Kur’an, İnsan, Bilim ve Evrene Dair) İçinde, Yaz.: Sadık Kılıç, Fecr Yayınları, Ankara.
• Şen, Zafer, (2013), Dünya İslam Bilim Tarihi Uzmanı ve Otoritesi Prof. Dr. Fuat Sezgin’in Keşifleri, http://www.zafersen.com/fuat-sezginin_kesifleri.pdf, 26.11.2019.
• Güldütuna, Ş. (2019), Fuat Sezgin Hoca ile 38 yıl, 1. Uluslararası Prof. Dr. Fuat Sezgin İslam Bilim Tarihi Sempozyumu, 13-15 Haziran 2019, İstanbul.
• W. M. Watt, (1989), Müslüman Aydın (Gazali Hakkında Bir Araştırma), Çev.: Hanifi Özcan, DEÜ Yayınları, İzmir.
• Kuhn T. S. (1970), The Structure of Scientific Revolutions, The University of Chicago Press, ABD.
• Faruki, İ. R. (2012), Bilginin İslamileştirilmesi, Çev.: F. Koru, Risale Yayınları,
• Dere, A. (2018), Mehmet Fuat Sezgin Hoca’nın Ankara İlahiyat Yılları: Sezgin ve Fakültenin Müşterek Tarihinden Bir Kesit, AÜİFD, 59: 2, ss. 221-250.
• Piaget, J. Inhelder, B. (1958). The Growth Of Logical Thinking From Childhood to Adolescence, Routledge, Oxon.
• Klein, M. (1928). The early stages of the Oedipus conflict. Reprinted in Love, Guilt and Reparation and Other Works 1921-1945: The Writings of Melanie Klein (Vol. 1), London.
• Eigen, M. (1982). Creativity, Instinctual Fantasy and Ideal Images. Psychoanalytic Review. 69: 317-339.