TRABZON’UN SINEMADA SUNUMU: KOMEDI FILMLERINE YÖNELIK BIR ANALIZ

Year 2022, Volume: 12 Issue: 1, 29 - 63, 31.07.2022

Şule Yüksel Özmen

https://doi.org/10.53495/e-kiad.1126683

Abstract

Kişilerin hoşça vakit geçirmesinde etkili bir sanat dalı olan sinema, toplumların sosyolojik yapılarını ve kültürlerini kitlelere aktarmada önemli bir kaynaktır. Bu çalışmada Trabzon odaklı çekilen komedi filmlerinin yöresel kültürü ve insan tipolojisinin nasıl anlattığı üzerinde durulmuştur. Trabzon kültürünü ve insanını yansıtan unsurlar belirlenmiştir Trabzon şehrinin kültürel dinamikleri, toplumsal cinsiyet algısı, Trabzon halkının kişilik özellikleri, dili, el sanatları, yemekleri, kıyafetleri, spora ve folklara bakışı gibi unsurlar incelenmiştir. Çalışmada öncelikle anlatı analiziyle filmlerdeki bu özellikler ortaya konmuş. Ardından içerik analizi yapılarak hangi unsurun hangi filmde ne şekilde anlatımının yapıldığı ele alınmıştır. 2007 sonrasında çekilen Amerikalılar Karadeniz’de 2 (Tibet, 2007), Bizum Hoca (Acar & Okumuş, 2014), Emicem Hospital (Eraydın, 2016), Off Karadeniz (Dolay, 2010), Oflu Hoca’nın Şifresi (Kılıç, Oflu Hoca'nın Şifresi, 2014), Seni Seven Ölsün (Tabak, 2016), Sümela’nın Şifresi: Temel (Kılıç, 2011), Tepenin Uşakları (Eraydın, 2013) komedi filmleri ele alınmıştır. Bu kapsamda Trabzon’a ilişkin stereotip özelliklerin yeniden üretildiği görülmüştür. Küfürbaz ve asabi kişilik yapısı, kadınların çalışıp erkeklerin kahvehanede oturması gibi gündelik yaşam pratiklerine ilişkin göndermeler, dini anlayış, yemek kültürü, silaha, Trabzonspor ve hamsiye atfedilen özel değer birer değerden öteye geçmiş kalıp yargı olarak kendini göstermiştir.

Keywords

Trabzon, Komedi Filmi, kalıpyargı

References

• Aksoy-Sheridan, R. A. (2007). Temel Fıkraların'da Ötekileştirme Boyutu. Milli Folklor Dergisi. 4-97.
• Aksoylu, K. (2016). “Karadeniz Deyince”. Karardı Karadeniz. (Ed. Uğur Biryol). İstanbul. İletişim Yayınları. 43.
• Alptekin, M. Y., - Koç, Ö. (2016). Siyasal Ve Kültürel Yönleriyle Trabzon’da Muhafazakârlık. Karen. 158-159.
• Aşut, A. (2010). “Trabzon'un Kültürel Yaşamından Kesitler”. Trabzon'u Anlamak. (Ed. Güven Bakırezer – Yücel Demirer). İstanbul. İletişim Yayınları. 305.
• Çetinor, B. (1986). Doğu Karadeniz ve Evleri. İstanbul. İlgi. 20.
• Coşgun, Ş. (2004). Kültürlerarası İletişim Sürecinde Kalıp Düşüncelerin ve Önyargıların Rolü: "Antalya'da Yaşayan Güneydoğulular ile Antalya Yerlileri Arasındaki Kalıp Düşünceler ve Önyargılar". Ankara.
• Durucu, N. (2015). Trabzon Kuyumculuğu-Jewellery Of Trabzon. Uluslararası Karadeniz Havzası Halk Bilimi Araştırmaları Dergisi. 112-183.
• Düzenli, T. Vd. (2018). Peyzaj Mimarlığında Heykel Kullanımı: Trabzon Kenti Örneği. Tarih, Kültür Ve Sanat Araştırmaları Dergisi. 557.
• Güleç Külekçi, E. S. (2015). Türk Müzik Eğitiminde Çok Yönlü Bir Kişilik İlhan Baran. Uluslararası Karadeniz Havzası Halk Bilimi Araştırmaları Dergisi. 99.
• Emiroğlu, K. (2010). “Trabzon Ne Yetiştirirsin”. Trabzon'u Anlamak. (Ed. Güven Bakırezer – Yücel Demirer). İstanbul. İletişim Yayınları. 98.
• Eroğlu, A. (2010). “Trabzonspor Tarihi Üzerine Bir Deneme”. Trabzon'u Anlamak. (Ed. Güven Bakırezer – Yücel Demirer). İstanbul. İletişim Yayınları. 337.
• Güçlü, M. (2004). Trabzon Yöresi Düğün Törenlerinde Horon. Milli Folklor Dergisi. 123-124.
• Güneş, S. S. (2016). Globalmediajournal. Globalmediajournal: http://globalmediajournaltr.yeditepe.edu.tr/Sites/Default/Files/Selda%20saral%20%26%20deniz%20ya%C4%9eız%20baylan.Pdf Adresinden Alındı
• Gür, Ş. Ö. (2010). “Trabzon'da Kentsel Kimlik ve Dönüşüm”. Trabzon'u Anlamak. (Ed. Güven Bakırezer – Yücel Demirer). İstanbul. İletişim Yayınları. 319 – 321.
• Ökten, A. (2016, 3 12). “Biz Trabzon’da Böyle Diyoruz”. Erişim Tarihi: 19 Şubat 2019. http://www.aysenurokten.com/2016/03/12/Biz-Trabzonda-Boyle-Diyoruz/
• Ötken, N., - Kızmaz, İ. (2012). Bir Halk Oyununun Popülerleşmesi Endüstrinin Yeni Ürünü Kolbastı. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 486-488.
• Özkan, M. (2012). “Karadeniz Halkları, Asimilasyon ve Reasimilasyon”. Karardı Karadeniz. (Ed. Uğur Biryol). İstanbul. İletişim Yayınları. 170.
• Pelikoğlu, M. C. (2009). Trabzon Yöresi Halk Müziği ve Kolbastı. Sanat Dergisi. 37-44.
• Posta. (2018). “Trabzon Tonya'da Mezar Taşlarına Silah Figürü İşleniyor”. Erişim Tarihi: 3 Ocak 2019. https://www.posta.com.tr/trabzon-tonya-da-mezar-taslarina-silah-figuru-isleniyor-haber-fotograf-1386194-8 Sevinç, Z. (2014). 2000 Sonrası Yeni Türk Sineması Üzerine Yapısal Bir İnceleme. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 40.
• Teksoy, E. (2015). Kemal Sunal'ın Şaban Tiplemesindeki Charlie Chaplin Ve Şarlo Tiplemesinin Etkileri. İstanbul. İstanbul Kültür Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi.
• Turan, F. (2017). “Coğrafi İşaretle Tescillenen 'Sürmene Bıçağı' İçin Müze Kurulması İsteniyor”. Hürriyet. Erişim Tarihi: 10 Şubat 2019 http://www.hurriyet.com.tr/Cografi-İsaretle-Tescillenen-Surmene-Bicagi-İ-40661857 Adresinden Alındı
• Uzun, E. (2016). Doğu Karadeniz Tulum Çalgısının Tarihsel Serüveni Hakkında Bazı Tespitler. Uluslararası Karadeniz Havzası Halkbilimi Araştırmaları Dergisi. 61-65