AHİDNAMELER ÇERÇEVESİNDE OSMANLI İMPARATORLUĞU’NUN DIŞ TİCARET POLİTİKASI VE İKTİSADİ FELSEFESİ

Year 2021, Volume: 7 Issue: 1, 121 - 134, 22.03.2021

Gökhan Taşdemir , Mehmet Karagül

Abstract

Çalışmada Osmanlı’nın bir sanayi hamlesi gerçekleştirememesinde etkili olduğu düşünülen dış ticaret politikaları, dış ticaret koşulları ve bu koşulları belirleyen ahidnameler hakim iktisadi felsefe doğrultusunda değerlendirilmiştir. Odak noktası ahidnamelerle yabancılara verilen hakların sermaye birikimi önünde nasıl bir engel oluşturduğu olan bu incelemede, farklı tüccar sınıflarının sahip oldukları ayrıcalıkların yanı sıra ahidnamelerin düzenlendiği dönem koşulları irdelenmiş, dış ticaret politikalarıyla ilgili gerçekçi bir fikir elde edilmeye çalışılmıştır. Ayrıca Osmanlı yönetiminin benimsemiş olduğu iktisadi felsefenin ve temel prensiplerin dış ticaret politikaları üzerinde ne tür bir etki yarattığı tartışılmış, bu doğrultuda İmparatorluğun çağının gerisinde kalmasına neden olan problemlerin kaynakları incelenmiştir.

Keywords

Ahidnameler, Osmanlıda dış ticaret, müste-min, hayriye tüccarı, kapitilasyonlar, Osmanlı diktisadi düşüncesi

References

• Kaynakça Özel, A. (2020, 12 27). Müste'men. TDV İslam Ansiklopedisi: https://islamansiklopedisi.org.tr/mustemen adresinden alındı, Erişim Tarihi: 20 Eylül 2020
• Acartürk, E., & Kılıç, R. (2011). Osmanlı Devleti'nde Kapitülasyonların İktisadi ve Siyasi Perspektiften Analizi. H.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1-21.
• Arı, B. (2003, December). The First Dutch Ambassador in İstanbul: Cornelis Haga and The Dutch Capitulations of 1612. PhD Dissertation. Ankara: Bilkent University.
• Bağış, A. İ. (1983). Osmanlı Ticaretinde Gayri Müslimler-Kapitülasyonlar-Beratlı Tüccarlar, Avrupa ve Hayriye Tüccarları (1750-1839). Ankara: Turhan Kitabevi.
• Beaud, M. (2016). Kapitalizmin Tarihi 1500-2010. İstanbul: Yordam Kitap.
• Ekrem, R. (1934). Osmanlı Muahedeleri ve Kapitülasyonlar 1300-1920 ve Lozan Muahedesi. İstanbul: Muallim Ahmet Alim Kütüphanesi.
• Faroqhi, S. (2004). Celali Seferleri ve Canbulad İsyanı, 1590-1610. S. Faroqhi, B. McGowan, D. Quataert, & Ş. Pamuk içinde, Osmanlı İmparatorluğu'nun Ekonomik ve Sosyal Tarihi Cilt II (s. 548-549). İstanbul: Eren.
• Genç, M. (2000). Osmanlı İmparatorluğunda Devlet ve Ekonomi. İstanbul: Ötüken.
• Kütükoğlu, M. S. (2013). Balta Limanı'na Giden Yol: Osmanlı-İngiliz İktisadi Münasebetleri (1580-1850). Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• Kılınçbay, M. A. (2010). Feodalite ve Klasik Dönem Osmanlı Üretim Tarzı. Ankara: Efil Yayınevi.
• Karagül, M. (2009). İktisat Tarihi Perspektifinde İktisadi Kalkınma ve Din İlişkisi. Selçuk Üniversitesi İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 471-486.
• Kurat, A. N. (1953). Türk İngiliz Münasebetlerinin Başlangıcı ve Gelişmesi (1553-1610). Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Kurdakul, N. (1981). Osmanlı Devleti'nde Ticaret Anlaşmaları ve Kapitülasyonlar. İstanbul: Döler Neşriyat.
• Mantran, R. (1995). XVI.-XVIII. Yüzyıllarda Osmanlı İmparatorluğu. Ankara: İmge.
• Marquez, G. G. (2016). Doğu Avrupa'da Yolculuk. İstanbul: Can Sanat Yayınları.
• Masters, B. (1992). The Sultan's Entrepreneurs: The Avrupa tuccaris and the Hayriye tuccaris in Syria. International Journal of Middle East Studies, 579-597.
• Nebioğlu, O. (1986). Bir İmparatorluğun Çöküşü ve Kapitülasyonlar. Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Pamir, A. (2002). Kapitülasyon Kavramı ve Osmanlı Devleti'ne Etkileri. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 79-119.
• Pamuk, Ş. (1988). 100 Soruda Osmanlı-Türkiye İktisadi Tarihi. İstanbul: K Kitaplığı.
• Timur, T. (2017). Mutlak Morarşi ve Fransız Devrimi. İstanbul: Yordam.
• Toprak, Z. (1993). İktisat Tarihi. M. Kunt, S. Akşin, A. Ödekan, Z. Toprak, & H. Yurdaydın içinde, Türkiye Tarihi 3-Osmanlı Devleti 1600-1908 (s. 191-242). Cem Yayınevi.