Çevre Sorunları ve Liberalizm

Year 2020, , 462 - 478, 30.12.2020

Abdulgaffar Çiftçi

https://doi.org/10.35342/econder.665074

Abstract

Çevre sorunları 20.yüzyılın başlangıcı ile birlikte uluslararası gündemde kendisine yer bulmaya başlamıştır. Çevre sorunlarını ortadan kaldırmak için genelde iki farklı yola başvurulmaktadır. Bunlar da piyasa ve devlet müdahalesidir. Liberal görüş, çevre sorunlarını genelde piyasa yoluyla çözmeyi düşünmüş, devletin bu sorunlara müdahale etmesinin doğru olmayacağını öngörmüştür. Fakat sadece piyasa mekanizmasının çevre sorunlarının oluşturduğu olumsuz dışsallığı ortadan kaldırmaya yetmeyeceği, liberal yaklaşıma eleştiri getirenlerin savunduğu bir görüş olmuştur. Buna göre piyasa ekonomisi şartlarında giderilemeyen bazı maliyetlerin devlet müdahalesiyle de giderilmesi gerekecektir. Ekolojik problemlerin çözümü için liberalleşmenin daha da arttırılması önerisini konu edinen anlayışlar “serbest piyasa çevreciliği” olarak ifade edilmektedir. Liberal düşüncede ele alınan ‘doğa durumu’nda çeşitli çevresel değerler, özel mülkiyete konu değildir.

Keywords

Çevre, Sorun, Liberalizm, Piyasa, Devlet, Müdahale

Environmental Issues and Liberalism

Abstract

Environmental problems started to find their place in the international agenda with the beginning of the 20th century. Generally, two different ways are used to eliminate environmental problems. These are market and state intervention. Liberal opinion generally considered to solve environmental problems through the market, and predicted that it would not be right for the state to intervene in these problems. However, it was an opinion that only the market mechanism was not enough to eliminate the negative externality caused by environmental problems, and those who criticized the liberal approach. Accordingly, some costs that cannot be eliminated under the conditions of the market economy will have to be eliminated by government intervention. Understanding on the proposal to further increase liberalization for the solution of ecological problems is expressed as “free market environmentalism”. Various environmental values are not subject to private ownership in the 'state of nature' considered in liberal thinking.

Keywords

Environment, Problem, Liberalism, Market, Government, Intervention

References

• Ardoğan, R. (2012). Tüketim, Nüfus Ve Çevre Sorunları: Orantısız Denklem, Tarih Kültür Ve Sanat Araştırmaları Dergisi, 1(4), 81-106.
• Aydınlı, H.- Çiftçi, S. (2012). İnsan-Çevre İlişkisi Ve Türkiye’de 1980 Sonrası Sağ Siyasetin Çevreye İlişkin Yaklaşımı, Ekev Akademi Dergisi, 16 (51), 15-30.
• Baysal, T. (2018). Çevrecilik Hareketlerinin Sınıfsal Boyutu Ve Kamu Yönetimini Etkileme Potansiyeli, Birey ve Toplum Dergisi, 8(16), 257-276.
• Bell, D. (2004). Creating Green Citizens? Political Liberalism And Environmental Education, Journal Of Philosophy Of Education, 38(1), 37-53.
• Bıçkı, D. (2001). Batı Düşüncesi, Liberal Kapitalizm Ve Çevre, Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, (2), 33-42.
• Coglianese, C. (t.y). Çevre Politikası İçin Liberal Tarafsızlığın İfade Ettikleri, http://www.liberal.org.tr/upresimler/Cary%20Coglianese.pdf adresinden erişildi. (Erişim Tarihi:05.06.2020).
• Çımrın, F. (2014). Kapitalizm, Çevre Ve Çok Uluslu Şirketler, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 13(50), 175-187.
• Göktolga, O. (2015). Postmodern Siyasetin Bir Yansıması: İsviçre Yeşil Liberal Partisi, Hikmet Yurdu Düşünce-Yorum Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 8(16), 129-151.
• Gül, S. ve Kahraman, F. (2012). Yeni Yoksulluğun Çevresel Risklerini Neo-Liberal Küreselleşme Üzerinden Okumak, 7. Karaburun Bilim Kongresi, 1-11.
• Gülcan, D. (2018). Ekolojik Kriz Karşısında Devletin Rolü Üzerine İdeolojik Bir Tartışma, Uluslararası İlişkiler Dergisi, 15(59), 49-63.
• Gülmez, S. ve Top, B. (2018). Realist Dış Politikanın Liberalizm İle İmtihanı, İzmir Katip Çelebi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1(1), 72-85.
• Güzel, B. - S. Buz (2019). Yeşil Yoksulluk, Çevresel Adalet ve Sosyal Hizmet, Toplum ve Sosyal Hizmet Dergisi, 30(3), 1052-1069.
• Hayward, T. (2001). Constitutional Environmental Rights And Liberal Democracy, Sustaining Liberal Democracy Ecological Challenges And Opportunities (Ed. Barry J. ve Wissenburg, M.), New York: Palgrave.
• Lipietz, A. (2017). Korkular ve Umutlar: Liberal Üretkenlik Modelinin Krizi ve Yeşil Alternatif, Yeşil Ekonomi (Ed. Aşıcı, A. Ve ŞAHİN, U.), İstanbul: Yeni İnsan Yayınevi.
• Kargı, V. ve Yüksel, C. (2010). Çevresel Dışşallıklarda Kamu Ekonomisi Çözümleri, Maliye Dergisi, (159), 183-202.
• Katıtaş, G. ve Kanlı, İ. (2018). Küresel Emisyon İkilemi: Türkiye Değerlendirmesi, Uluslararası Afro-Avrasya Araştırmaları Dergisi, (5), 58-85.
• Parlakay, O. ve Yavuz, A. (2016). Negatif Dışsallıkların Çevreye Olumsuz Etkilerinin Önlenmesinde Kullanılan Çözüm Yolları, Akademik Bakış Dergisi, (57), 210-220.
• Sipahi, E. (2012). Yeni Liberalizmin Yeni Yaşam Alanları Olarak Güvenlikli Siteler: Konya Örneği, İdealkent, (7), 110-135.
• Smith, F. (2004). The Progressive Era’s Derailment Of Classical – Liberal Evolution, The Freeman: Ideas On Liberty, 26-30.
• Şahin, Y. (2017). Çevre Sorunları Ve Liberalizm, Yeşil Ve Siyaset (Ed. H. OLGUN- O. İMGA), İstanbul: Liberte Yayınları.
• Üste, B. (2014). Neoliberal Politikaların Çevre Konusuna Etkileri Açısından Bir Değerlendirme, BEU. SBE. Derg., 3(1), 155-176.
• Üste, B. (2015). Doğanın Siyaset Paradigması: Yeşil Siyaset, Sosyal ve Beşeri Bilimleri Dergisi, 7(2), 38-54.
• Vıncent, A. (1998). Liberalism And The Environment, Environmental Values, 7(4), 443-459.
• Wissenburg, M. (t.y). Liberalism, Political Theory And The Ecological Challenge, 20-34. https://doi.org/10.1017/CBO9780511617805.003 adresinden erişildi. (Erişim Tarihi:01.06.2020).