İlkokul ve Ortaokullarda Görev Yapan Öğretmenlerin Kaynaştırma Eğitimi Yeterlikleri

Year 2023, Issue: 51, 11 - 18, 30.12.2023

Mecit Aslan , Hamza Gönülal

https://doi.org/10.5152/AUJKKEF.2023.22007

Abstract

Bu araştırmada ilkokul ve ortaokullarda görev yapan öğretmenlerin kaynaştırma eğitimine ilişkin yeterliklerinin belirlenmesi amaçlanmaktadır. Betimsel tarama modeline göre yürütülen çalışmada Van ili merkez ilçelerinde (İpekyolu, Tuşba, Edremit) görev yapan 368 öğretmenden veri toplanmıştır. Araştırmanın veri toplama sürecinde “Öğretmenler İçin Kaynaştırmayla İlgili Mesleki Yeterlik Gelişimi Ölçeği” kullanılmıştır. Verilerin analizinde betimsel istatistikler (aritmetik ortalama ve standart sapma), bağımsız örneklemler için t testi ve tek yönlü varyans analizi (ANOVA) kullanılmıştır. Araştırma sonucunda, öğretmenlerin kaynaştırma eğitimi yeterliklerinin “orta”
düzeyde olduğu, öğretmenlerin en yetersiz olduğu yeterlik alanlarının tanılama ve değerlendirme ile yasal düzenlemeler olduğu belirlenmiştir. Kaynaştırma eğitimine ilişkin öğretmen yeterliklerinin cinsiyete göre değişmediği sonucuna ulaşılmıştır. Branşa göre incelendiğinde, okul öncesi ve sınıf öğretmenlerinin yeterliklerinin diğer branşlardan yüksek olduğu belirlenmiştir. “6–10 yıl” mesleki deneyime sahip öğretmenlerin kaynaştırma eğitimi konusunda daha yeterli oldukları tespit edilmiştir. Ayrıca, daha önce kaynaştırma eğitimi konusunda hizmet öncesi veya hizmet içi eğitim alan öğretmenlerin kendilerini eğitim almayan öğretmenlere göre daha yeterli gördükleri sonucuna ulaşılmıştır.

Keywords

Kaynaştırma eğitimi, öğretmen yeterlikleri, özel eğitim

References

• Abell, S. K. (2007). Research on science teacher knowledge. In S. K. Abell, & N. G. Lederman (Eds.) Handbook of research on science education. Lawrence Erlbaum Associates, Publishers.
• Aküzüm, C., & Altunhan, M. (2017). Okul öncesi öğretmenlerinin sınıf yönetimi becerileri ile kaynaştırma eğitimi yeterliklerinin incelenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 31, 779–802.
• Arslan, S., & Özpınar, İ. (2008). Öğretmen nitelikleri: İlköğretim programlarının beklentileri ve eğitim fakültelerinin kazandırdıkları. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 2(1), 38–63.
• Ateş, R. C. (2018). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının kaynaştırma eğitimine yönelik öz yeterlik inançlarının incelenmesi [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Akdeniz Üniversitesi.
• Babaoğlan, E., & Yılmaz, Ş. (2010). Sınıf öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimindeki yeterlikleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 18(2), 345–354.
• Battal, İ. (2007). Sınıf öğretmenlerinin ve branş öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimine ilişkin yeterliliklerinin değerlendirilmesi [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi.
• Bayar, A. (2015). Kaynaştırma uygulamalarında öğretmen yeterliği ölçeği’nin Türkçeye uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Journal of Kirsehir Education Faculty, 16(3), 71–85.
• Berk, H., Gülveren, H., & Başer, A. (2009). Sınıf öğretmeni adaylarının kaynaştırma eğitimine yönelik tutumlarının incelenmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(2), 160–168.
• Bilen, E. (2007). Sınıf öğretmenlerinin kaynaştırma uygulamalarında karşılaştıkları sorunlarla ilgili görüşleri ve çözüm önerileri [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Boonen, T., Damme, J. V., & Onghena, P. (2014). Teacher effects on student achievement in first grade: Which aspects matter most? International Journal of Research, Policy and Practice, 25(1), 126–152.
• Camadan, F. (2012). Sınıf öğretmenleri ve sınıf öğretmenliği bölümü öğretmen adaylarının kaynaştırma eğitimine ve BEP hazırlamaya ilişkin öz yeterliklerinin belirlenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 11(39), 128–138.
• Dağlıoğlu, H. E. (2010). Üstün yetenekli çocukların eğitiminde öğretmen yeterlikleri ve özellikleri. Milli Eğitim, 186, 72–84.
• Dalğar, G. (2011). Okulöncesi öğretmenlerinin ve okulöncesi öğretmen adaylarının kaynaştırmaya ilişkin görüşlerinin karşılaştırılması [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi.
• Dolapçı, S., & Yıldız-Demirtaş, V. (2016). Öğretmen adaylarının öz-yeterlilik algıları ve kaynaştırma eğitimine bakış açıları. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(13), 141–160.
• Gök, G., & Erbaş, D. (2011). Okulöncesi eğitimi öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimine ilişkin görüşleri ve önerileri. International Journal of Early Childhood Special Education, 3(1), 66–87.
• Güleryüz, B. (2014). Sınıf öğretmenlerinin ve sınıf öğretmeni adaylarının kaynaştırma eğitimine ilişkin görüşlerinin belirlenmesi [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Bülent Ecevit Üniversitesi.
• Gün Şahİn, Z. G., & Gürbüz, R. (2016). Kaynaştırma öğrencilerini eğiten ortaokul öğretmenlerinin yeterlikleri üzerine. Adıyaman Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(1), 138–160. [CrossRef]
• Güner, N. (2011). Kaynaştırma sınıflarında çalışan sınıf öğretmenlerinin sınıf yönetimi bilgi düzeylerinin incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 19(3), 691–708.
• İzci, E. (2005). Sınıf öğretmeni adaylarının “özel eğitim” konusundaki yeterlikleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 4(14), 106–114.
• Karaca, M. A. (2018). Kaynaştırma eğitimi programının öğretmenlerin kaynaştırma uygulamalarındaki mesleki yeterliliklerine etkisi [Yüksek Lisans Tezi]. Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Karacaoğlu, Ö. C. (2008). Öğretmenlerin yeterlilik algıları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. V(I), 70–97.
• Karacığa, S. (2008). Öğretmenlere göre yapılandırmacı ilköğretim programının uygulanmasında karşılaşılan güçlükler [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Yeditepe Üniversitesi.
• Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel Yayın Dağıtım.
• Karasu, T. (2019). Dkab öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimi yeterlilikleri ile duygu, tutum ve kaygı düzeyleri arasındaki ilişki. Bilimname, 38, 501–522.
• Kargın, T. (2004). Kaynaştırma: Tanımı, gelişimi ve ilkeleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 5(2), 1–13.
• Kargın, T., Acarlar, F., & Sucuoğlu, B. (2005). Öğretmen, yönetici ve anne babaların kaynaştırma uygulamalarına ilişkin görüşlerinin belirlenmesi. Özel Eğitim Dergisi, 4(2), 55–76.
• Kırcaali-İftar, G. (1992). Özel eğitimde kaynaştırma. Eğitim ve Bilim, 16(86), 45–50.
• Knight, S. L., & Wiseman, D. L. (2005). Professional development for teachers of diverse students: A summary of the research. Journal of Education for Students Placed at Risk, 10(4), 387–405. [CrossRef]
• McLaughlin, M. W., & Talbert, J. E. (2006). Building school-based teacher learning communities: Professional strategies to improve student achievement. Teachers College Press.
• MEB (2006). Özel eğitim hizmetleri yönetmeliği. Retrieved from http: //mev zuat. meb.g ov.tr /html /2618 4_0.h tml 20.01.2020
• MEB (2017). Milli eğitim istatistikleri örgün eğitim 2017–2018. Retrievedfrom https ://sg b.meb .gov. tr/ww w/ice rik_g orunt ule.p hp?KN O=327 12.01.2020
• Mertoğlu, H., Sarı, Ot, Pusmaz, A., & Balçın, M. D. (2020). Fen bilgisi öğretmen adaylarının kaynaştırma uygulamaları yeterlikleri. Eğitim Bilimleri Dergisi, 51(51), 131–154. [CrossRef]
• Nayır, F., & Kepenekci, Y. K. (2013). Kaynaştırma öğrencilerinin haklarına ilişkin sınıf öğretmenlerinin görüşleri. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 3(2), 69–89.
• Özcan, İ. (2020). Okul öncesi öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimine yönelik duyguları tutumları ve kaygıları ile kaynaştırma uygulamalarındaki öğretmen yeterlilikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Çankırı ili örneği) [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Pamukkale Üniversitesi.
• Rizzo, T. L. (1985). Attributes related to teacher’ attitudes. Perceptual and Motor Skills, 60(3), 739–742. [CrossRef]
• Şahbaz, Ü., & Kalay, G. (2010). Okulöncesi eğitimi öğretmen adaylarının kaynaştırmaya ilişkin görüşlerinin belirlenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19, 116–135.
• Saraç, T., & Çolak, A. (2012). Kaynaştırma uygulamaları sürecinde ilköğretim sınıf öğretmenlerinin karşılaştıkları sorunlara ilişkin görüş ve önerileri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 13–28.
• Sarı, H., & Bozgeyikli, H. (2003). Öğretmen adaylarının özel eğitime yönelik tutumlarının incelenmesi: Karşılaştırmalı bir araştırma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(2), 183–203.
• Seferoğlu, S. S. (2004). Öğretmen yeterlilikleri ve mesleki gelişim. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim, 58, 40–45.
• Şenol, F. B., & Can-Yaşar, M. (2020). Okul öncesi öğretmen adaylarının kaynaştırma uygulamalarına yönelik yeterliklerinin incelenmesi. Çocuk ve Gelişim Dergisi, 3(6), 1–12.
• Sucuoğlu, B., Ünsal, P., & Özokçu, O. (2004). Kaynaştırma sınıfı öğretmenlerinin önleyici sınıf yönetimi becerilerinin incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 5(02), 51–64.
• TED (2009). Öğretmen yeterlilikleri. Retrieved from https ://ww w.ted .org.tr/wp -cont ent/u pload s/201 9/04/ Ogret men_Y eterl ik_Ki tap_O zet_rapor. pdf 22.09.2022
• Temel, Z. F. (2000). Okul öncesi eğitimcilerinin engellilerin kaynaştırılmasına ilişkin görüşleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 148–155.
• Toy, S. N., & Duru, S. (2016). Sınıf öğretmenlerinin öğretmen öz yeterlikleri ile kaynaştırma eğitimine ilişkin yeterlik inançlarının karşılaştırılması. Ege Eğitim Dergisi, 17(1), 146–173. [CrossRef]
• Turhan, C. (2007). Kaynaştırma uygulaması yapılan ilköğretim okuluna devam eden normal gelişim gösteren öğrencilerin kaynaştırma uygulamasına ilişkin görüşleri [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Anadolu Üniversitesi.
• Ünal, F. (2010). Kaynaştırma uygulamasının yapıldığı sınıflardaki, öğretmen, normal gelişim gösteren öğrenci ve engelli öğrenci velilerinin kaynaştırmaya yönelik tutumları [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Çukurova Üniversitesi.
• Üzümcü, M. (2016). Din kültürü ve ahlak bilgisi öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimine ilişkin yeterlikleri, sorunları ve beklentileri üzerine bir araştırma [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi.
• Yaylacı, Z., & Aksoy, B. (2016). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimindeki yeterlilikleri. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 4(6), 19–40.
• Yıkmış, N. (2006). İl millî eğitim yöneticilerinin kaynaştırma uygulamalarına ilişkin görüş ve önerileri [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Abant İzzet Baysal Üniversitesi. Zeybek, Ö. (2015). İlköğretim okullarındaki İngilizce öğretmenlerinin kaynaştırma uygulamalarına ilişkin görüş ve önerileri [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Anadolu Üniversitesi.