Resuloğlu Erken Tunç Çağı Toplumunun Sosyoekonomik Yapısına İlişkin Gözlemler

Yıl 2022, Cilt: 2 Sayı: 29, 17 - 52, 31.10.2022

Aslı Ünar

https://doi.org/10.51493/egearkeoloji.1086655

Cited By: 1

Öz

2003 yılından bu yana Resuloğlu yerleşimleri ve mezarlığında gerçekleştirilen kazılar, Delice ile Kızılırmak’ın birleştiği bir bölgede ziraatçı ve hayvan yetiştirici, aynı zamanda çevredeki topluluklar ile iletişim içerisindeki bir toplumun sosyal yaşamı hakkında önemli sonuçlar vermektedir. Bölgede varlığı bilinen Hattili toplulukların sosyal yaşam biçimleri ile ekonomik ve politik organizasyonlarının anlaşılmasında, özellikle seçkin sınıf (!) dışındaki toplumsal kesimin günlük yaşamı, geçim kaynakları ve stratejilerine ilişkin bilgilerimiz sınırlıdır. Resuloğlu’nda gerçekleştirilen kazılar bu bilgilerin arttırılmasına katkı sağlamaktadır. 2010 yılından itibaren araştırılan Güneydoğu Höyüğü’nde, Erken Tunç Çağı III’e tarihlenen oldukça sağlam korunmuş yapılar ile silolar, tahıl depolama vasıtasıyla, bir topluluktaki ekonomik stratejilerin işletilmesi ve bunun toplumsal yapıdaki değişim ve dönüşümlere etkisinin anlaşılması noktasında oldukça değerli ve özgün bilgiler sunmaktadır. Erken Tunç Çağı için kapsamlı sonuçlar ortaya koyan Resuloğlu kazıları vasıtasıyla depolamanın, yeni sosyal ve politik uygulamaların geliştirilmesi ve toplumsal değişim ve dönüşüm süreçlerine etkisi tartışılmıştır. Resuloğlu topluluğunun sosyo-ekonomik yapısı; sosyal ve çevresel dinamikler, yerleşim modelleri, sosyo-kültürel yapı, üretim ve uzmanlaşma ve tahıl depolamanın ışığında ekonomik stratejiler gibi konular üzerinden incelenmiş ve sosyo-ekonomik değişimin kanıtları bu unsurlar üzerinden değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Resuloğlu, Sosyo-Ekonomik Organizasyon, Tahıl Depolama, Kurban Ekonomisi, Erken Tunç Çağı

Observations on The Socio-Economic Structure of Resuloglu’s Early Bronze Age Community

Öz

The excavations carried out in Resuloglu settements and cemetery since 2003, give important results about the social life of a society in communication with the agriculturalist, animal breeder and also surrounding communities in a region where Delice and Kızılırmak meet. In understanding the social life styles and economic and political organizations of the Hattian communities known to exist in the region, our knowledge of the daily life, livelihoods and strategies of the social segment, especially except the elite class (!), is limited. The excavations carried out in Resuloglu contribute to increasing this information. The well-preserved structures and silos dating to the Early Bronze Age III in the Southeast Mound, which has been surveyed since 2010, provide very valuable and original information on the operation of economic strategies in a community through grain storage and according to comprehending its effect on the changes and transformations in the social structure. The effects of storage on the development of new social and political practices and social change and transformation processes have been discussed through the Resuloglu excavations, which have revealed comprehensive results for the Early Bronze Age. The socio-economic structure of the Resuloglu community have been examined in the light of social and environmental dynamics, settlement models, socio-cultural structure, production and specialization, and gain storage within economic strategies, and the evidences of socio-economic change have been evaluated through these elements.

Anahtar Kelimeler

Resuloğlu, Socio-economic Organization, Grain Storage, Sacrificial Economy, Early Bronze Age

Kaynakça

• Abbasov 2005: R. Abbasov, “Taşkın Gözlemlenen Akarsuların Hidrolojisi (Kura Nehri Örneği)”, Ege Coğrafya Dergisi, 14.1-2, 17-28.
• Akkermans 1993: P. M. M. G. Akkermans, Villages in the Steppe-Late Neolithic Settlement and Subsistence in the Balikh Valley, Northern Syria, Michigan.
• Alkım vd. 1988: U. B. Alkım, H. Alkım, Ö. Bilgi, İkiztepe I, Birinci ve İkinci Dönem Kazıları (1974-1975), Ankara.
• Arbuckle 2014: B. S. Arbuckle, “The Rise of Cattle Cultures in Bronze Age Anatolia”, Journal of Eastern Mediterranean Archaeology and Heritage Studies 2.4, 277-297.
• Arık 1937: R. O. Arık, “Alaca Höyük Hafriyatının İlk Neticeleri”, Belleten I.1, 222-270. Arıkan 2018: B. Arıkan, “Çorum Delice Vadisi Arkeoloji, Jeoarkeoloji ve Tarih Öncesi Madencilik Yüzey Araştırması 2016 İlk Sonuçları”, Anadolu/Anatolia 44, 25-36.
• Arıkan ve Yıldırım 2018: B. Arıkan, T. Yıldırım, “Paleoclimate, Geology, Geomorphology, and Middle Holocene Settlement Systems in the Delice Valley of North-Central Anatolia”, Journal of Field Archaeology 43.8, 570-590. Arsebük 1981: G. Arsebük, “Altınova’da (Elazığ) Başlangıcından İlk Tunç Çağı’nın Sonuna Kadar Kültür Silsilesi ve Sosyal Tabakalanma Sorunu”, IX. Türk Tarih Kongresi I, 67-72.
• Atamtürk ve Duyar 2010: D. Atamtürk, İ. Duyar, “Resuloğlu (Uğurludağ, Çorum) İskeletlerinin Antropolojik Analizi”, Arkeometri Sonuçları Toplantısı 25, 311-328.
• Atıcı 2005: L. Atıcı, “Centralized or Decentralized: The Mode of Pastoral Economy at Early Bronze Age Kaman Kalehöyük”, Anatolian Archaeological Studies XIV, 119-127.
• Bachhuber 2011: C. Bachhuber, “Negotiating Metal and the Metal Form in the Royal Tombs of Alacahöyük in North-Central Anatolia”, In: T. C. Wilkinson, S. Sherratt, J. Bennet (Eds.) Interweaving Worlds: Systemic İnteractions in Eurasia, 7th to 1st Millennia BC, Oxford, 158-174.
• Bates ve Lees 1977: D. G. Bates, S. H. Lees, “The Role of Exchange in Productive Specialization”, American Anthropologist 79.4, 824–841.
• Beckman 1988, G. Beckman, “Herding and Herdsmen in Hittite Culture”, E. Neu, C. Rüster (Eds.), Documentum Asiae Minoris Antiquae, Festschrift für Heinrich Otten, Wiesbaden, 33-44.
• Bilgi 2014: Ö. Bilgi, “Haluk Perk Müzesi Gümüşhacıköy Koleksiyonu”, Haluk Perk Müzesi Koleksiyonundaki Anadolu İlk Tunç Çağ Toplu Buluntusu, (Yay. H. Perk), İstanbul, 22-35.
• Birch-Chapman vd. 2017: S. Birch-Chapman, E. L. Jenkins, F. Coward, M. Maltby, “Estimating Population Size, Density and Dynamics of Pre-Pottery Neolithic Villages in the Central and Southern Levant: An Analysis of Beidha, Southern Jordan”, Levant 49, 1-23.
• Broshi ve Gophna 1986: M. Broshi, R. Gophna, “Middle Bronze Age II Palestine: Its Settlements and Population”, Bulletin of the American Schools of Oriental Research 261, 73-90.
• Bryce 2003: T. Bryce, Hitit Dünyasında Yaşam ve Toplum, (Çev. Müfit Günay), Ankara.
• Bostock ve Riley 1893: J. Bostock, H. T. Riley (Çev.), The Natural History of Pliny, Book: XXXVI, (36.12), London.
• Chamberlain 2006: A. T. Chamberlain, Demography in Archaeology, Cambridge.
• Childe 2006: V. G. Childe, Kendini Yaratan İnsan; İnsanın Çağlar Boyunca Gelişimi, (Çev. Filiz Ofluoglu), İstanbul.
• Çevik 2007: Ö. Çevik, “The Emergence of Different Social Systems in Early Bronze Age Anatolia: Urbanisation Versus Centralisation”, Anatolian Studies 57, 131-140.
• D’Anna ve Paolo 2010: M. B. D’Anna, G. Paolo, “Continuity and changes in the elite food management during the 4th millennium BC. Arslantepe periods VII and VI A: a comparison”, In M. Frangipane (ed.), Economic Centralisation in Formative States. The Archaeological Reconstruction of the Economic System in 4th Millennium Arslantepe, Roma: Sapienza Università di Roma, 193-204.
• Danti 2000: M. D. Danti, Early Bronze Age Settlement and Land Use in The Tell Es-Sweyhat Region, Syria, (Unpublished Phd. Thesis), University of Pennsylvania, Philadelphia.
• Dardeniz 2020: G. Dardeniz, “Why did the use of antimony-bearing alloys in Bronze Age Anatolia fall dormant after the Early Bronze Age?: A Case from Resuloğlu (Çorum, Turkey), PLoS ONE 15.7, e0234563. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0234563
• Dardeniz vd. 2018: G. Dardeniz, B. Arıkan, T. Yıldırım, E. Çiftçi. “The Ancient Metallurgy of The Delice Valley”, Heritage Turkey, Vol. 8, 41.
• Dardeniz vd. 2021: G. Dardeniz, T. Yıldırım, C. Yıldırım, E. Çiftçi, “Blue, green, and white faience bead production techniques in the Early Bronze Age Central Anatolian site of Resuloğlu (Turkey)”, Archaeometry 63.2, 327–342.
• Dardeniz ve Yıldırım 2018: “Resuloğlu Erken Tunç Çağı Frit (?) ve Maden Buluntuları Üzerinde Arkeometrik Çalışmalar”, Arkeometri Sonuçları Toplantısı 33, 349-357.
• Dardeniz ve Yıldırım 2020: G. Dardeniz ve T. Yıldırım, “Resuloğlu (Çorum, Turkey) Updated: Preliminary Results of pXRF Analysis of Metal Artefacts from the Early Bronze Age Cemetery”, In: F. Kulakoğlu, C. Michel, G. Öztürk (eds), Integrative Approaches to the Archaeology and History of Kültepe-Kaneš, Subartu XLV, Kültepe International Meetings 3 (Kültepe, 4–7 August 2017), Brepols: Belgium, 141-161.
• Dardeniz G (2020) Why did the use of antimony-bearing alloys in Bronze Age Anatolia fall dormant after the Early Bronze Age?: A Case from Resuloğlu (Çorum, Turkey). PLoS ONE 15(7): e0234563. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0234563
• Dardeniz ve Yıldırım 2022: “Metal consumption of a middle-range society in the late 3rd millennium BC Anatolia: A new socioeconomic approach” PLoS ONE 17.6, (1-38) e0269189. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0269189.
• Dedeoğlu 2010: F. Dedeoğlu, Neolitik Çağdan Erken Tunç Çağ Sonuna Kadar Yukarı Menderes Havzası: Kültürel, Sosyal ve Ekonomik Süreç, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Dedeoğlu 2014: F. Dedeoğlu, Yukarı Menderes Havzası Bölgesel Yerleşim Analizi: Erken Tunç Çağda Sosyoekonomik Örgütlenmedeki Değişim ve Dönüşüm Süreçleri, Ö. Çevik, B. Erdoğu (Eds.), Yerleşim Sistemleri ve Mekan Analizi, Tematik Arkeoloji Serisi 1, İstanbul: Ege Yayınları, 19-42.
• Duru 2008: R. Duru, MÖ. 8000’den MÖ. 2000’e Burdur-Antalya Bölgesi’nin Altıbin Yılı, İstanbul.
• Duyar ve Atamtürk 2011: İ. Duyar, D. Atamtürk, “Erken Tunç Çağı’nda Orta Anadolu’da Ölü Gömme Âdeti, Sağlık Yapısı ve Yaşam Biçimi: Resuloğlu Örneği”, 1. Çorum Kazı ve Araştırmalar Sempozyumu, Çorum, 29-42. Düring 2014: B. S. Düring, “Buildings That Warp Objects and Objects That Warp Buildings”, K. Rebay-Salisbury, A. Brysbaert, L. Foxhall (Eds.), Knowledge Networks and Craft Traditions in the Ancient World: Material Crossovers, London.
• Ehrenreich vd. 1995: R. M. Ehrenreich, C. L. Crumley, J. E. Levy (ed). “Heterarchy and the Analysis of Complex Societies, Archeological Papers of the American Anthropological Association 6.1, 1-5.
• Erdentuğ 1980: A. Erdentuğ, “Çeşitli İnsan Topluluklarında Aile Tipleri”, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Antropoloji Dergisi 12, 165-212.
• Erdoğu vd. 2003: B. Erdoğu, M. Özbaşaran, R. Erdoğu, J. Chapman, “Prehistoric Salt Exploitation in Tuz Gölü, Central Anatolia: Preliminary İnvestigation”, Anatolia Antiqua XI, 11-19.
• Erdoğu ve Fazlıoğlu 2006: B. Erdoğu, İ. Fazlıoğlu, “The Central Anatolian Salt Project: A Preliminary Report on The 2004 and 2005 Surveys”, Anatolia Antiqua XIV, 189-203.
• Erdoğu vd. 2007: B. Erdoğu, N. Kayacan, İ. Fazlıoğlu, N. Yücel, “Material Engagement, Resources and New Discoveries in Central Anatolian Neolithic”, Colloquium Anatolicum VI, 85-96.
• Fairbairn ve Omura 2005: A. Fairbairn, S. Omura, “Archaeological İdentification and Significance of ÉSAG (Agricultural Storage Pits) at Kaman Kalehöyük, Central Anatolia”, Anatolian Studies 55, 15-23.
• Fairbairn ve Wright 2017: A. Fairbairn, N. J. Wright “Grinding, Burning and Trading at Kültepe: Archaeobotanical Evidence for Economic Differences between Settlements in Anatolia's Middle Bronze Age”, In: F. Kulakoğlu, G. Barjamoviç, (Eds.), Movement, Resources, Interaction: Proceedings of the 2nd Kültepe International Meeting, Kültepe, 26-30 July 2015, Studies Dedicated to Klaas Veenhof, Subartu XXXIX, Turnhout, 9-27.
• Feinman 2000: G. M. Feinman, G. K. Lightfoot, S. Upham, “Political Hierarchies and Organizational Strategies in the Puebloan Southwest”, American Antiquity 65.3, 449-470.
• Flannery 1976: K. V. Flannery (Ed.), “The Village and Its Catchment Area”, The Early Mesoamerican Village, New York, 91-95.
• Frangipane 2019a: M. Frangipane, “Arslantepe. The Rise and Development of A Political centre: From Temple to Palace to A Fortified Citadel Arslantepe/Siyasi Merkezin Yükselişi ve Düşüşü: Tapınaktan Saraya Saraydan Surla Çevrili Bir Kente”, I.Uluslararası Arslantepe Arkeoloji Sempozyumu (4-6 Ekim 2018 / 4-6 October 2018 Malatya) Bildirileri/I. International Archaeology Symposium Proceedings, Malatya, 71-104.
• Frangipane 2019b: M. Frangipane, “The secularization of power: A precocious birth and collapse of a palatial system at Arslantepe (Malatya, Turkey) in the 4th millennium BC”. In D. Wicke (Ed.), Der Palastimantiken und islamischen Orient, Colloquien der Deutschen Orient-Gesellschaft 9. Wiesbaden: Harrassowitz Verlag, 57-75.
• Frangipane 2022: M. Frangipane, “Archaeological Evidence of the Political Economy in Pre-State and Early State Societies in the Near East. Mesopotamia and Anatolia, Some Remarks and Comparisons”. In. M. Frangipane, M. Poettinger, B. Schefold (Eds.), Ancient Economies in Comparative Perspective: Material Life, Institutions and Economic Thought, 91-110.
• Frankfort 1950: H. Frankfort, “Town Planning in Ancient Mesopotamia”, Town Planning Review 21, 99-115. Göl vd. 2018: C. Göl, A. Günlü, S. Ediş, A. Küçükdöngül, “Çorum-Osmancık-Emine Deresi ve Yan Dere Havzaları 1990-2014 Yılları Havza Islah Çalışmalarının Arazi Kullanım Türü/Arazi Örtüsüne Etkileri”, Türkiye Ormancılık Dergisi 19.2, 149-155.
• Güner vd. 2012: C. Güner, İ. Duyar, D. Atamtürk, V. Aliyev, “Resuloğlu İnsan İskeletlerinin Kimyasal Analizi”, Arkeometri Sonuçları Toplantısı 27, 347-361.
• Hammer ve Arbuckle 2007: E. M. Hammer, B. S. Arbuckle, “10,000 Years of Pastoralism in Anatolia: A Review of Evidence for Variability in Pastoral Lifeways”, Nomadic Peoples, 21.2, 214-267.
• Hatipoğlu 2018: M. Hatipoğlu, “Çubuk Agat Taşı”nın (Agat (SiO2) Türü) Süstaşı Özellikleri ve Çok Amaçlı Kullanımları”, Bütün Yönleriyle Çubuk ve Çevresi II. Uluslararası Sempozyumu, Ankara, 376-408.
• Hillman 1973: G. Hillman, “Agricultural Productivity and Past Population Potential at Asvan”, Anatolian Studies 23, 225-240.
• Hole 1991: F. Hole, “Middle Khabur Settlement And Agriculture in The Ninevite 5 Period”, Bulletin of the Canadian Society for Mesopotamian Studies Bulletin 21, 17-29.
• Hopkins 1996: H. L. Hopkins, “The Rise of Social Complexity in East Central Anatolia in the Early Bronze Age”, In: G. Bunnens (Ed.), Cultural İnteraction in The Ancient Near East, Louvain, 17-26.
• Kerner 2001: S. Kerner, Das Chalcholithicum in der Südlichen Levante, Die Entwitcklung handwerkhlicher Spezialisierung und ihre Beziehung zu gesellschaftlicher Komplexität, Orient-Archäologie 8, Rahden/Westf.
• Kerner 2010: S. Kerner, “Craft Specialisation and its Relation with Social Organisation in the Late 6th to Early 4th Millennium BCE of the Southern Levant”, Paléorient, 36.1, 179-198.
• Kısa 2014: A. Kısa, Resuloğlu Mezarlığı Eski Tunç Çağı Seramiği, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Kolağasıoğlu 1973: D. Kolağasıoğlu, Cumhuriyetin 50. Yılında Çorum 1973 İl Yıllığı, Ankara.
• Kontani vd. 2014: R. Kontani, H. Sudo, Y. Yamaguchi, Y. S. Hayakawa, T. Odaka, “An Archaeological Survey in The Vicinity of Kültepe, Kayseri Province, Turkey”, In: L. Atıcı, F. Kulakoğlu, G. Barjamovic, A. Fairbairn (Eds.), Current Research at Kültepe-Kanesh: An Interdisciplinary and Integrative Approach to Trade Networks, Internationalism, and Identity, Boston, 95-106.
• Korfmann 1983: M. Korfmann, Demircihüyük: Die Ergebnisse der Ausgrabungen 1975-1978, Band I: Architektur, Stratigraphie und Befunde, Mainz.
• Korkmaz 2003: Ş. Korkmaz, Çorum’un İdari, Sosyal ve Ekonomik Yapısı (Tanzimat-II. Meşrutiyet), (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. Koşay 1938: H. Z. Koşay, Türk Tarih Kurumu Tarafından Yapılan Alaca Höyük Kazısı 1936’daki Çalışmalara ve Keşiflere ait İlk Rapor, Ankara.
• Koşay 1951: H. Z. Koşay, Alaca-höyük: Anadolu'nun Etnografya ve Folklorına Dair Malzeme/Das Dorf Alaca-Höyük, Materialien zur Ethnographie und Volkskunde von Anatolien, Ankara.
• Koşay ve Akok 1950: H. Z. Koşay, M. Akok, Amasya Mahmatlar Köyü Definesi”, Belleten, XIV.55, 481-485.
• Kuijpers 2017: M. H. G. Kuijpers, “The Bronze Age, a World of Specialists? Metalworking from the Perspective of Skill and Material Specialization”, European Journal of Archaeology, 21.4, 550-571.
• Kurtz 2011: D. V. Kurtz, “The Evolution of Social Organization”, Social Evolution & History 10.2, 1-48.
• Massa 2014: M. Massa, “Early Bronze Age Burial Customs on the Central Anatolian Plateau: a view from Demircihöyük-Sarıket”, Anatolian Studies 64, 73-93.
• Matthews 2007: R. Matthews, “An Area for Cultural Contact: Paphlagonia (North-Central Turkey) through Prehistory”, Anatolian Studies 57, 25-34.
• Meissner 1912: B. Meissner, “Woher haben die Assyrer Silber bezogen?”, Orientalistische Literatürzeitung, 15.4, 145-150.
• Müller-Karpe 1994: A. Müller-Karpe, Altanatolisches Metallhandwerk, Neumünster.
• Nissen ve Adams 1972: H. J. Nissen, R. Adams, The Uruk Countryside: The Natural Setting of Urban Societies, Chicago.
• ODTÜ 1965: Yassıhöyük Bir Köy İncelemesi, Ankara.
• Ökse 2016: T. Ökse, “Yukarı Dicle Havzası Tunç ve Demir Çağları Kırsal Yerleşimlerinde Nüfus Hesabı Üzerine Bir Uygulama”, TÜBA-AR 19, 47-67.
• Öz 2014: E. Öz, Kültepe Metinleri Işığında Eski Anadolu’da Tarım ve Hayvancılık, Ankara.
• Özgüç 1948: T. Özgüç, Ön Tarih’te Anadolu’da Ölü Gömme Adetleri, Ankara.
• Özgüç 1963: T. Özgüç: “Yeni Araştırmaların Işığında Eski Anadolu Arkeolojisi”, Anadolu/Anatolia VII, 23-49.
• Özgüç 1978: T. Özgüç, Maşat Höyük Kazıları ve Çevresindeki Araştırmalar, Ankara.
• Özgüç ve Akok 1958: T. Özgüç, M. Akok, Horoztepe: Eski Tunç Devri Mezarlığı ve İskân Yeri/An Early Bronze Age Settlement and Cemetery, Ankara.
• Özkan 2011: S. Özkan, “Eski Anadolu’da Kuvars Taşı İşlemeciliği”, A. Öztan, Ş. Dönmez (Ed.), Karadeniz'den Fırat'a Bilgi Üretimleri, Önder Bilgi'ye Armağan Yazılar, Ankara, 263-276.
• Öztürk 1999: A. Öztürk, “Kuraklığın Kışlık Buğdayın Gelişmesi ve Verimine Etkisi”, Turkish Journal of Agriculture and Forestry 23, 531-540.
• Öztürk 2019: G. Öztürk, Yeni Kazılar Işığında MÖ. 3. Binyıl’ın Sonunda ve MÖ. 2. Binyıl’ın Başında Kültepe Mühür ve Mühür Baskıları, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Paulette 2015: T. Paulette, Grain Storage and The Moral Economy in Mesopotamia, (Unpublished Phd. Thesis), The University of Chicago, Chicago.
• Polanyi 2010: K. Polanyi, Büyük Dönüşüm, Çağımızın Siyasal ve Ekonomik Kökenleri, (Çev. A. Buğra), İstanbul.
• Reeves 2003: L. C. Reeves, Aegean and Anatolian Bronze Age Metal Vessels: a Social Perspective, Volume I: Text, (Unpublished Phd. Thesis), Institute of Archaeology, University of London, London.
• Renette 2009: S. Renette, “A Reassessment of the Round Buildings in the Hamrin Valley (Central Iraq) during the Early 3rd Millennium BC”, Paléorient, 35.2, 79-98.
• Restelli ve Frangipane 2022: F. Bolossi Restelli ve M. Frangipane, “Malatya, Arslantepe’de, Son Kalkolitik Dönem’de Kamusal Alan ve Özel Alan/Lo spazio pubblico e lo spazio privato nel Tardo Calcolitico ad Arslantepe”, Lo spazio pubblico, lo spazio privato/Kamusal Alan, Özel Alan, XI Convegno sul Contributo italiano a scavi, ricerche e studi nelle missioni archeologiche in Turchia/XI. Türkiye’deki Arkeolojik Çalışmalara Eğitim, Araştırma ve Kazı’da İtalya Katkısı Sempozyumu (Kasım-Aralık 2020, Malatya) Bildirileri, İstanbul: İstanbul İtalyan Kültür Merkezi Yayınları, 13-30.
• Reynolds 1974: P. J. Reynolds, “Experimental Iron Age Storage Pits: an İnterim Report”, Proceedings of the Prehistoric Society 40, 118-131.
• Schachner 2012: A. Schachner, “Orta Anadolu’da Coğrafya ve Ekonomi: Hititlerin Bıçak Sırtındaki İmparatorluğu”, Colloquium Anatolicum XI, 25-54.
• Schachner 2014: A. Schachner “Hitit Baskenti Hattusa’nın Yakin Cevresiyle İlişkisi”, 4. Çorum Kazı ve Araştırmalar Sempozyumu, Çorum, 11-44.
• Schacht 1981: R. M. Schacht, “Estimating Past Population Trends”, Annual Review of Anthropology 10, 119-140.
• Seeher 2000: J. Seeher, “Getreidelagerung in Unterirdischen Großspeichern: Zur Methode und ihrer Anwendung im 2. Jahrtausend V. Chr. Am Beispiel Der Befunde in Hattusa”, Studi Micenei ed Egeo-Anatolici XLII.2, 261-301.
• Seeher 2015: J. Seeher, “Hitit Krallarının Ambarları: Devlet Hazinesi ve Güç Kaynağı olarak Tahıl Depolama”, Colloquium Anatolicum 14, 180-195.
• Service 1975: E. R. Service, Origins of the State and Civilization: The Process of Cultural Evolution, New York.
• Sıklósı 2004: Z. Sıklósı, “Prestige Goods in The Neolithic of The Carpathian Basin Material Manifestations of Social Differentiation”, Acta Archaeologica Academiae Scientiarum Hungaricae 55.1-2, 1-62.
• Sipahi ve Yıldırım 1998: T. Sipahi, T. Yıldırım, “1996 Yılı Çorum Bölgesi Yüzey Araştırmaları”, Araştırma Sonuçları Toplantısı XV.2, 19-40.
• Sipahi ve Yıldırım 2004: T. Sipahi, T. Yıldırım, “2002 Yılı Çorum ve Çankırı İlleri Yüzey Araştırması”, Araştırma Sonuçları Toplantısı 21.2, 305-314.
• Souvatzi 2017: S. Souvatzi, “Kinship and Social Archaeology”, Cross-Cultural Research, Vol. 51.2, 172–195.
• Sönmez 2014: İ. Sönmez, “Bozkır Formasyonunda Globerit-Halit Birlikteliği (Pliyosen, Çankırı-Çorum Havzası, Orta Anadolu, Türkiye)”, Maden Tetkik ve Arama Dergisi 149, 153-175.
• Süel 1989: M. Süel, “Balıbağı/1988 Kurtarma Kazısı”, Türk Arkeoloji Dergisi 28, 145-164.
• Tainter 1988: J. A. Tainter, The Collapse of Complex Societies, (New Studies in Archaeology), Cambridge.
• Temizer 1954: R. Temizer, “Kayapınar Höyüğü Buluntuları”, Belleten XVIII.70, 317-330.
• Tezcan 1960: B. Tezcan, “Yeni Horoztepe Buluntuları”, Anadolu/Anatolia V, 13-28.
• Toker ve Öztürk 1992: A. Toker ve J. Öztürk, Museum of Anatolian Civilizations - Metal Vessels, Ankara.
• Tütüncüler 2006: Ö. Tütüncüler, “Çorum-Resuloğlu Eski Tunç Çağı Mezarlığı’nda Kumaş Kullanımına İlişkin Yeni Bulgular”, Anadolu/Anatolia 30, 137-148.
• Ünar 2020: A. Ünar, Orta Anadolu’da Erken Tunç Çağı’nda Tahıl Depolamanın Işığında Ekonomik ve Siyasi Örgütlenme, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Ş. Ünar ve A. Ünar 2021: Ş. Ünar, A. Ünar, “Orta-Kuzey Anadolu Erken Tunç Çağı Ölü Gömme Geleneklerine Yeni Bir Bakış”, L. G. Gökçek, E. Yıldırım, O. Pekşen (Ed.), Anadolu'nun Eski Çağlarında İnanç Olgusu ve Yönetim Anlayışı, İstanbul, 37-97.
• Vita-Finzi 1978: C. Vita-Finzi, Archaeological Sites in their Setting, London.
• Voigt 1977: M. M. Voigt, “The Subsistence Economy of a Sixth Millennium Village in the Ushnu-Solduz Valley”, L. D. Levine, T. C. Young (Eds.), Mountains and Lowlands: Essays in the Archaeology of Greater Mesopotamia, Malibu, 307-346.
• Watson 1979: P. J. Watson, Archaeological Ethnography in Western Iran, Arizona.
• Wengrow 2011: D. Wengrow, “Archival, and Sacrificial, Economies in Bronze Age Eurasia: an Interactionist Approach to the Hoarding of Metals”, In: T. C. Wilkinson, S. Sherratt, J. Bennet (Eds.), Interweaving Worlds: Systemic İnteractions in Eurasia, 7th to 1st Millennia BC, Oxford, 135-144.
• Wesson 1999: C. B. Wesson, “Chiefly Power and Food Storage in Southeastern North America”, Food Technology in its Social Context: Production, Processing and Storage, World Archaeology 31.1, 145-164.
• Westenholz 1997: J. G. Westenholz, Legends of the Kings of Akkade, Eisenbrauns.
• White 1995: J. C. White, “Incorporating Heterarchy into Theory on Socio‐political Development: The Case from Southeast Asia”, Archeological Papers of the American Anthropological Association 6.1, 101-123.
• Wilkinson 1994: T. J. Wilkinson, “The Structure and Dynamics of Dry-Farming States in Upper Mesopotamia”, Current Anthropology 35.5, 483-520.
• Wossink 2009: A. Wossink, Challenging Climate Change: Competition and cooperation among pastoralists and agriculturalists in northern Mesopotamia (c. 3000-1600 BC), Leiden.
• Wright 1994: H. T. Wright, “Prestate Political Formations”, In: G. Stein, M. Rothman (Eds.), Chiefdoms and Early States in the Near East: The Organizational Dyanamics of Complexity, Monographs in World Archaelology 18, Madison, 67-84.
• Yakar 1985: J. Yakar, “Regional and Local Schools of Metalwork in Early Bronze Age Anatolia: Part II”, Anatolian Studies 35, 25-38.
• Yalçın vd. 2018: Ü. Yalçın, G. Yalçın, H. Ekmen, Ö. İpek, “Derekutuğun Eski Maden İşletmeleri ve Madenci Yerleşmesi 2016 Çalışmaları”, Kazı Sonuçları Toplantısı 39.3, 573-596.
• Ü. Yalçın ve G. Yalçın 2019: Ü. Yalçın, G. Yalçın, “Derekutuğun Tarihöncesi Madenci Çıraları”, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi 47.2, 116-129.
• Yener 1995: K. A. Yener, “Early Bronze Age Tin Processing at Göltepe and Kestel, Turkey”, In: J. M. Sasson, J. Baines, G. Beckman, K. S. Rubinson, (Eds.), Civilizations of the Ancient Near East III, New York, 1519-1521.
• Yener vd. 2015: K. A. Yener, F. Kulakoğlu, E. Yazgan, R. Kontani, Y. S. Hayakawa, J. W. Lehner, G. Dardeniz, G. Öztürk, M. Johnson, E. Kaptan, A. Hacar, “New Tin Mines and Production Sites Near Kültepe in Turkey: A Third-Millennium BC Highland Production Model”, Antiquity 89.345, 596-612.
• Yıldırım 2006: T. Yıldırım, “An Early Bronze Age Cemetery at Resuloğlu, Near Uğurludağ, Çorum, A Preliminary Report of the Archaeological Work Carried Out Between Years 2003-2005”, Anatolia Antiqua XIV, 1-14.
• Yıldırım 2011a: T. Yıldırım, “Resuloğlu Kazısı ve Anadolu Arkeolojisine Katkıları”, 1. Çorum Kazı ve Araştırmalar Sempozyumu, Çorum, 11-28.
• Yıldırım 2011b, T. Yıldırım, “Resuloğlu Mezarlığında Ele Geçen Bir Grup Sap Delikli Balta”, A. Öztan, Ş. Dönmez (Ed.), Karadeniz'den Fırat'a Bilgi Üretimleri, Önder Bilgi'ye Armağan Yazılar, Ankara, 457- 470.
• Yıldırım 2012a: T. Yıldırım, “Resuloğlu 2011 Yılı Çalışmaları”, 2. Çorum Kazı ve Araştırmalar Sempozyumu, Çorum, 33-44.
• Yıldırım 2012b: T. Yıldırım, “Hitit Öncesi Anadolu’nun Yerli Halkı Hattiler”, Aktüel Arkeoloji 26, İstanbul, 54-61.
• Yıldırım 2013: T. Yıldırım, “Resuloğlu 2012 Yılı Çalışmaları”, 3. Çorum Kazı ve Araştırmalar Sempozyumu, Çorum, 11-18.
• Yıldırım 2017: T. Yıldırım, “2017 Yılı Resuloğlu Kazıları”, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih- Coğrafya Fakültesi Arkeoloji Bölümü 2017 Yılı Kazı ve Yüzey Araştırmaları, Anadolu/Anatolia 43, 220-221.
• Yıldırım ve Ediz 2005: T. Yıldırım, İ. Ediz, “2003 Yılı Resuloğlu Mezarlık Kazısı”, Kazı Sonuçları Toplantısı 26.2, 193-202.
• Yıldırım ve Ediz 2006: T. Yıldırım, İ. Ediz, “2004 Yılı Resuloğlu Mezarlık Kazısı”, Kazı Sonuçları Toplantısı 27.2, 57-64.
• Yıldırım ve Ediz 2007: T. Yıldırım, İ. Ediz, “2005 Yılı Resuloğlu Eski Tunç Çağı Mezarlık Kazısı”, Kazı Sonuçları Toplantısı 28.2, 211-222.
• Yıldırım ve Ediz 2008: T. Yıldırım, İ. Ediz, “2006 Yılı Resuloğlu Eski Tunç Çağı Mezarlık Kazısı”, Kazı Sonuçları Toplantısı 29.2, 443-454.
• Yıldırım ve İpek 2010: T. Yıldırım ve Ö. İpek, “2008 Yılı Resuloğlu Eski Tunç Çağı Mezarlık Kazısı”, Kazı Sonuçları Toplantısı 31.3, 21-36.
• Yıldırım ve İpek 2011: T. Yıldırım ve Ö. İpek, “2009 Yılı Resuloğlu Eski Tunç Çağı Mezarlık Kazısı”, Kazı Sonuçları Toplantısı 32.3, 348-358.
• Yıldırım ve Sipahi 2011: T. Yıldırım, T. Sipahi, “2009 Yılı Çankırı ve Çorum Yüzey Araştırması”, 28. Araştırma Sonuçları Toplantısı 28, 39-54.
• Yıldırım ve Kısa 2015: T. Yıldırım, A. Kısa, “Çorum/Resuloğlu 2014 Yılı Kazıları”, 5. Çorum Kazı ve Araştırmalar Sempozyumu, Çorum, 97-104.
• Yıldırım vd. 2018: T. Yıldırım, B. Arıkan, A. Ünar, “Resuloğlu 2016 Yılı Çalışmaları”, Kazı Sonuçları Toplantısı 39.3, 355-364.
• Yiğit 2000: T. Yiğit, Akkadlar Devrinde Anadolu'nun Siyasal Yapısı”, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 40.3-4, 13-28.
• Young 1972: T. C. Young, “Population Densities and Early Mesopotamian Urbanism", P. J. Ucko, R. Tringham, G. W. Dimbleby (Eds.), Man, Settlement and Urbanism, London, 827-842.
• Zimmermann 2006: T. Zimmermann, “Kalınkaya-A Chalcolitic-Early Bronze Age Settlement and Cemetery in Northern Central Anatolia First Preliminary Report: The Burial Evidence”, Anadolu Medeniyetleri Müzesi 2005 Yıllığı XIX, 271-311.
• Zimmermann 2008: T. Zimmermann, “Ceremonial Maceheads in Bronze Age Asia Minor and their Cultural Significance”, Anatolia/Anadolu Ek Dizi 2, III ve IV. Arkeolojik Araştırmalar Sempozyumu, Ankara, 341-353.
• Zimmermann ve Yıldırım 2007: T. Zimmermann, T. Yıldırım, “Land or Plenty? - New archaemoetric insights into Central Anatolian Early Bronze Age metal consumption in funeral contexts”, Antiquity 81.314, 1-7.
• Zimmermann vd. 2009: T. Zimmermann, T. Yıldırım, L. Özen, A. Zararsız, “All that glitters is not gold, nor all that sparkles silver" - Fresh Archaeometrical Data for Central Anatolian Early Bronze Age Metalwork”, Antiquity 8.321: http://www.antiquity.ac.uk/projgall/zimmerman314.
• Zimmermann ve Geniş 2011: T. Zimmermann, E. Geniş, “Pastoralist Pride: A Footnote on Symbols, Cattle and Community in Third-Millennium BC Northern Central Anatolia”, Antiquity, 85.328, http://www.antiquity.ac.uk/projgall/zimmermann328/.
• Zouck 1974: N. P. Zouck, Turned and Hand-Carved Alabaster from Gordion, (Unpublished Phd. Thesis), University of Pennsylvania, Philadelphia.