Ebeveynlerin Prematüre Bebeğe Sahip Olmaya İlişkin Deneyim ve Gereksinimleri

Yıl 2020, Cilt: 36 Sayı: 3, 133 - 144, 28.12.2020

Zeynep Balacan , Zekiye Karaçam , Gizem Öztürk

Öz

Amaç: Araştırmanın amacı, prematüre bebeği olan ebeveynlerin deneyim ve gereksinimlerini belirlemektir.
Yöntem: Araştırma fenomenoloji deseni ile niteliksel olarak Kasım 2016 ve Kasım 2017 tarihleri arasında, Adnan Menderes Üniversitesi Uygulama ve Araştırma Hastanesi Yenidoğan Yoğun Bakım Ünitesinde prematüre bebeği yatan 13 ebeveyn ile yapılmıştır. Veriler, ebeveynlerin tanıtıcı özelliklerini sorgulayan yapılandırılmış, deneyim ve gereksinimlerini sorgulayan yarı yapılandırılmış görüşme formu ile görüşme yapılarak ve ses kaydı alınarak toplanmıştır. Verilerin analizi içerik analiz yöntemi ile yapılmış, ebeveynlerin deneyimleri 5 tema ve 11 alt temada, gereksinimleri ise 1 tema ve 7 alt temada toplanmıştır.
Bulgular: Ebeveynlerin gebelik sırasında olumlu ebeveynlik (n=6), duygusal stres (n=7) ve fiziksel sağlık problemleri (n=4) deneyimleri, erken doğumu öğrendiklerinde ise olumsuz (n=11), karışık (n=2) ve olumlu (n=2) duygular yaşadıkları belirlenmiştir. Ebeveynlerin bebeklerini ilk kez görüldüklerinde olumlu (n=5) ve karışık (n=8) duygular ile olumsuz deneyim (n=6) ve ebeveynlik davranışı (n=2); bebeklerini ilk kez kucaklarına aldıklarında da yine olumsuz (n=5), karışık (n=5) ve olumlu (n=10) duygular ile negatif (n=6) ve pozitif (n=2) ebeveynlik davranışlara sahip oldukları saptanmıştır. Ebeveynler gebelik sırasında emosyonel (n=2), sosyal (n=3) ve ekonomik (n=1) desteğe, erken doğum durumunu öğrendiklerinde de emosyonel (n=6), ekonomik (n=2), sosyal (n=7) ve fiziksel (n=2) desteğe gereksinim duyduklarını belirtmişlerdir. Ebeveynler bebeklerini ilk gördüklerinde ve kucaklarına aldıklarında cesaretlendirilme (n=4), eş ve bebeğinin yanında olma (n=6) ve bilgilendirilmeye (n=4), yine prematüre bir bebeğin annesi/babası olarak da eş ve bebeğinin yanında olma (n=5) ve bilgilendirilmeye (n=5) ihtiyaç duyduklarını bildirmişlerdir.
Sonuç: Bu araştırmada prematüre bebeği olan ebeveynlerin olumsuz, karışık ve olumlu duygular, duygusal stres ve fiziksel sağlık problemler ile negatif ve pozitif ebeveynlik davranışları deneyimledikleri; emosyonel, sosyal, ekonomik ve fiziksel desteğe, cesaretlendirilmeye, eş ve bebeğinin yanında olmaya ve bilgilendirilmeye gereksinim duydukları sonuçlarına ulaşılmıştır. Ebeveynlerin deneyimlerinin paylaşılması ve bildirdikleri gereksinimlerinin karşılanması ile anne-bebek ve aile sağlığının gelişimine katkı sağlanabilir.

Anahtar Kelimeler

Ebeveyn, prematüre, doğum, gereksinim

Kaynakça

• Abdelmoktader, A. M., & AbdElhamed, K. A. (2012). Egyptian mothers’ preferences regarding how physicians break bad news about their child’s disability: A structured verbal questionnaire. BMC Medical Ethics, 13(14), 1-5. doi: 10.1186/1472-6939-13-14. Aksayan, S., & Emiroğlu, N. (2002). Araştırmanın Tasarımı. Erefe İ (Ed.), Hemşirelikte Araştırma: İlke Süreç ve Yöntemleri (ss. 65-124). İstanbul: Nobel tıp Kitapevi. Ayvaz, E., & Açıkgöz, A. (2018). Nitel bir çalışma: Yenidoğan yoğun bakım ünitesinde tedavi gören bebeklerin ailelerinin görüş ve beklentilerinin belirlenmesi. Osmangazi Tıp Dergisi. Doi: 10.20515/otd.426794. Butler, M., Fullerton, J. T., & Aman, C. (2018). Competence for basic midwifery practice: updating the ICM Essential Competencies. Midwifery, 66:168-175. doi: 10.1016/j.midw.2018.08.011. Çakmak, E., & Karaçam, Z. (2018). The correlation between mothers' participation in infant care in the NICU and their anxiety and problem-solving skill levels in caregiving. The Journal of Maternal-Fetal & Neonatal Medicine, 31(1), 21-31. doi: 10.1080/14767058.2016.1271412. Çalışır, H., Şeker, S., Güler, F., Anaç Taşçıoğlu, G., & Türkmen, M. (2008). Yenidoğan yoğun bakım ünitesinde bebeği yatan ebeveynlerin gereksinimleri ve kaygı düzeyleri. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 12(1), 31-43. http://eskidergi.cumhuriyet.edu.tr/makale/1727.pdf. Çırlak, A., & Erdemir, F. (2013). Yenidoğan yoğun bakım ünitelerinde yatan bebeklerin ebeveynlerinin rahatlık düzeyi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 16(2), 73-81. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/29638 Demirel, G., Tezel, B., Özbaş, S., Oğuz, S. S., Erdeve, Ö., Uras, N., & Dilmen, U. (2013). Rapiddecrease of neonatalmortality in Turkey. Matern Child Health Journal, 17, 1215–1221. doi: 10.1007/s10995-012-1115-7. Erdeve, Ö., Atasay, B., Arsan, S., & Türmen, T. (2008). Effects of the hospitalization experience in the neonatal intensive care unit on the family and premature infant. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 51: 104-109. http://www.cshd.org.tr/uploads/pdf_CSH_297.pdf Erdoğan, S. (2014). Nitel Araştırmalar. Erdoğan S, Nahcivan N, Esin N (Ed.), Hemşirelikte Araştırma. Nobel Tıp Kitapevleri: İstanbul, 133-164. Guillaume, S., Michelin, N., Amrani, E., Benier, B., Durrmeyer, X., Lescure, S., Bony, C., Danan, C., Baund, O., Jerreau, P. H., Zana-Taieb, E., & Caeymaex, L. (2013). Parents’ expectations of staff in the early bonding process with their premature babies in the intensive care setting: a qualitative multicenter study with 60 parents. Biomed Central Pregnancy and Childbirth, 13(18), 1-9. doi: 10.1186/1471-2431-13-18. 1336130426 Gund, A., Sjöqvist, A., Wigert, H., Hentz, E., Lindecrantz, K., & Bry, K. (2013). A randomized controlled study about the use of e-Health in the home health care of premature infants. BMC Medical Informatics and Decision Making, 13(22), 1-11. https://bmcmedinformdecismak.biomedcentral.com/track/pdf/10.1186/1472-6947-13-22 Güler, A., Halıcıoğlu, M. B., & Taşkığın, S. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları. Güleşen, A., & Yıldız, D. (2013). Erken postpartum dönemde anne bebek bağlanmasının kanıta dayalı uygulamalar ile incelenmesi. TAF Preventive Medicine Bulletin, 12(2):177-182. DOI: 10.5455/pmb1- Hotun Şahin, N., & Oskay, Ü. (2008). Prematüre bebekleri yenidoğan yoğun bakım ünitesinde yatan ebeveynlerde ortaya çıkan stresörler. Çocuk Dergisi, 8(2), 108-113. https://www.journalagent.com/cocuk/pdfs/CD_8_2_108_113.pdf International Confederation of Midwives. (2019). Essential competencies for basic midwifery practice 2018 Update. https://www.internationalmidwives.org/assets/files/general-files/2019/02/icm-competencies_english_final_jan-2019-update_final-web_v1.0.pdf Konukbay, D., & Arslan, F. (2011). Yenidoğan yoğun bakım ünitesinde yatan yenidoğan ailelerinin yaşadıkları güçlüklerin belirlenmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 14(2), 16-22. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/29526 Korkmaz, A., Aydın, Ş., Çamurdan, A. D., Okumuş, N., Onat, F. N., Özbaş, S., Polat, E., Şenel, S., Tezel, B., Tezer, H., & Köse, M. R. (2013). Türkiye’de bebek ölüm nedenlerinin ve ulusal kayıt sisteminin değerlendirilmesi. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 56(3), 105-121. http://www.cshd.org.tr/uploads/pdf_CSH_500.pdf Pazarcıkcı, F., & Efe, E., (2017). Preterm Bebeklerin taburculuk sonrası evde bakımının sağlanmasında hemşirenin rolü. MAKÜ Sag. Bil. Enst. Derg. 5(1): 45-52. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/359510 Sağlık Meslek Mensupları İle Sağlık Hizmetlerinde Çalışan Diğer Meslek Mensuplarının İş ve Görev Tanımlarına Dair Yönetmelik (2014). Resmî Gazete, 22 Mayıs 2014 Perşembe, Sayı: 29007. http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2014/05/2014 0522-14.htm. Sidebotham, P., Frederick, J., Covington, T., & Mitchell, E. A. (2014). Child death in high-income countries 1: Learning from child death review in the USA, England, Australia, and New Zealand. Lancet, 384, 894–903. doi: 10.1016/S0140-6736(13)61089-2. Sola, C., & Diken, H. (2008). Gelişimsel gerilik riski altındaki prematüre ve düşük doğum ağırlıklı çocuğa sahip annelerin gereksinimlerinin belirlenmesi. Özel Eğitim Dergisi; 9(2), 21-36. DOI: 10.1501/Ozlegt_0000000124 Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİKa) https://www.bik.gov.tr/turkiyenin-dogum-istatistikleri-aciklandi/ Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİKb) https://www.bik.gov.tr/turkiyenin-2018-olum-istatistikleri-aciklandi/ Türkoğlu, N., Yalçınöz Baysal, H., & Küçükoğlu, S. (2014). Sağlıklı ve hasta bebeğe sahip annelerin doğum sonu depresyon düzeylerinin karşılaştırılması. Cumhuriyet Hemşirelik Dergisi, 3(1), 1-8. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/48795 Tong A, Sainsbury P, Craig J. Consolidated criteria for reporting qualitative research (COREQ): a 32-item checklist for interviews and focus groups. International Journal for Quality in Health Care; Volume 19, Number 6: pp. 349 –357. https://doi.org/10.1093/intqhc/mzm042 Yayan E H, Özdemir M, Düken M E, Dağ Y S. Yenidoğan Yoğun Bakım Ünitesinde Bebeği Yatan Ebeveynlerin Stres Düzeylerinin Belirlenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 2019; 8(1): 82-89. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/682088 Yıldırım A, Şimşek H. Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2016, 430.