Arap Baharı Bağlamı’nda Sosyal Medya-Birey Etkileşimi ve Toplumsal Dönüşüm

Yıl 2012, Cilt: 1 Sayı: 3, 87 - 98, 13.08.2014

Ali Murat Kırık

Öz

Teknolojik gelişmelere bağlı olarak kitle iletişim araçları, günden güne bireyleri
etkileme gücünü arttırmakta ve tabiri caizse dünyayı yeni baştan biçimlendirmektedir. Radyo ile televizyonun yanında özellikle güçlü bir potansiyele sahip olan internet teknolojisi sınırları ortadan kaldırmış ve McLuhan’ın “global köy” kavramının
günümüze uyarlanmasını sağlamıştır. Gerek yurtta ve gerekse de dünyada yaşanan
siyasi, ekonomik, sosyal… vb. gelişmeler internet üzerinden rahatlıkla takip edilebilmektedir. İnternetin bir uzantısı olan sosyal medya ise bireylerin ilgisini kısa bir süre
içerisinde çekmeyi başarmış ve tüm dünyada yaygın olarak kullanılan, milyonlarca
üye sayısına sahip Facebook, Twitter, Myspace gibi ağların popüler bir hal almasını
sağlamıştır. Başta Ürdün, Cezayir, Tunus, Mısır, Libya, Suriye, Bahreyn, ve Yemen
gibi ülkelerde görülen Arap Baharı ise tüm dünyaya kitle iletişim araçları ve sosyal
paylaşım siteleri aracılığıyla yayılmıştır. Halkın gösterdiği tepkiler ve direniş kimi
zaman sansüre uğramış ve radyo, televizyon üzerinden rahatlıkla aktarılamamıştır.
Fakat internet daha özgürlükçü bir ortam sunduğu için kullanıcılar sosyal paylaşım ağları üzerinden Arap Baharı’na yönelik tüm gelişmelerden haberdar olabilmiş,
yorum yapabilmiş ve görsel paylaşabilmiştir. Arap coğrafyasında yaşanan bu değişimlerin sosyal medyada yer bulması büyük bir devrim niteliği arz etmektedir. Bu
çalışmada sosyal medyada yaşanan halk hareketleri ve Arap Baharı’nın köklü değişimlere vermiş olduğu destek irdelenecek, Arap Baharı’nın sosyo-psikolojik yapısı üzerinde durulacak ve dönüşümün topluma etkisi güncel örneklerle açıklanacaktır.
Çalışmanın genelinde ise Arap Baharı’nın yarattığı toplumsal dönüşüm, sosyal paylaşım ağları göz önüne alınarak eleştirel bir perspektiften geçirilecektir.

Anahtar Kelimeler

Arap Baharı, Sosyal Medya, Bireysellik, Sosyal Dönüşüm, Etkileşim, Özgürlük

Arab Spring Bağlamı’nda Social Media-Individual Interaction and Social Transformation

Öz

Depending on the technological developments, the mass media increases the power of influences of individuals and so to speak, it shapes the world anew. Beside
radio and television, internet technology which has particularly a strong potential
has eliminated the boundaries and it has led to the adaptation of the concept of
McLuhan’s “global village” to present. Developments, which are both at home and
around the world, such as the political, economic, social can be followed easily over
the internet. Social media which is an extension of the internet has achieved to draw
attention of individuals in a short time and it has provided to networks such as Facebook, Twitter and Myspace that are widely used all over the world and has millions
of members to become popular. The Arab Spring seen in countries such as Jordan,
Algeria, Tunisia, Egypt, Libya, Syria, Bahrain, and Yemen has been spreaded all over
the world through the mass media and social sharing network. The responses and
resistance of the people has sometimes been subject to censorship and it hasn’t been
easily presented over radio and television. However, users are able to be aware of all
developments on the Arab Spring over the social sharing networks, are able to make
interpretation and are able to share videos because internet offers a more liberal environment. This change in the Arabian Geography to take place in social media and it
makes a great revolution. In this work, it has been examined the popular movements
in social media and the support given by the Arab Spring to radical changes. Also,
it has been focused on the socio-psychological structure of the Arab Spring and the
effect of the conversion to the society has been explained with examples. Throughout
the study, social transformation created by the Arab Spring will be a critical perspective considering the social sharing networks.

Anahtar Kelimeler

Arab Spring, Social Media, Individuality, Social Transformation, Interaction, Freedom

Kaynakça

• AKAR, Erkan (2010), Sosyal Medya Pazarlaması (Sosyal Webde Pazarlama Stratejileri), 1.Baskı, Efil Yayınevi, Ankara.
• AKILLI, Erman (2012), “Türk Dış Politikası Zemininde Arap Baharı”, Ortadoğu Analiz, Cilt: 3 - Sayı 37, ss.39–45.
• AYHAN, Veysel (2011), “Arap Baharı’nın ABD-Türkiye İlişkilerine Etkisi”, Ortadoğu Analiz, Cilt 3, Sayı 36, ss.17–22.
• BABACAN, Mehmet Emin v.d. (2011), “Sosyal Medya ve Arap Baharı”, Akademik İncelemeler Der- gisi, Cilt 6, Sayı 2, ss.63–91.
• BIÇAKÇI, İlker (2001), İletişim Dünyamız (İnsan Odaklı Toplumsal Bir Bakış), 1.Baskı, Media Cat Yayınları, İstanbul.
• DOĞAN, Gürkan ve DURGUN, Bülent (2012), “Arap Baharı ve Libya: Tarihsel Süreç ve Demokratik- leşme Kavramı Çerçevesinde Bir Değerlendirme”, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı:15, ss.61–90.
• DUMAN, Sabit (2005), “Ortadoğu Krizleri ve Türkiye”, Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Ens- titüsü Atatürk Yolu Dergisi, Sayı 35–36, ss. 313–332.
• GERAY, Haluk (2003), İletişim ve Teknoloji Uluslararası Birikim Düzeninde Yeni Medya Politikaları, 1.Baskı, Ütopya Yayınları, Ankara.
• GÜÇDEMİR, Yeşim (2010), Sanal Ortamda İletişim (Bir Halkla İlişkiler Perspektifi), 1.Baskı, Derin Yayınları, İstanbul.
• GÜNGÖRMÜŞ, Gamze Kona (2004), “Orta Doğu’da Güvenlik Algılaması ve Dâhili Risk Faktörleri- nin Etkisi”, Akdeniz İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 4, Sayı 8, ss.113–138.
• HOWARD, Philip N. v.d. (2011), What Was the Role of Social Media During the Arab Spring, Project on Information Technology and Political Islam, Washington.
• KALIN, İbrahim (2012), “Türk Dış Politikası ve Kamu Diplomasisi”, Editörler: ÖZKAN A., ve ÖZ- TÜRK T.E., Kamu Diplomasisi, 1.Baskı, Tasam Yayınları, İstanbul, ss.145-161.
• KİBAROĞLU, Mustafa (2011), “Arap Baharı ve Türkiye”, Adam Akademi, Sayı 2, ss.26–36.
• ÖZALP, Osman Nuri (2012), “Arap Baharının Orta Asya Cumhuriyetlerini Etkileme Potansiyeli”, Sos- yal ve Beşeri Bilimler Dergisi, Cilt 4, Sayı 2, ss.251–259.
• SALEM, Fadi v.d. (2012), “Social Media in the Arab World: Influencing Societal and Cultural Chan- ge?”, Arab Social Media Report, Vol 2, No 1, ss.1–24.
• TONTA, Yaşar (2009), “Dijital Yerliler, Sosyal Ağlar ve Kütüphanelerin Geleceği”, Türk Kütüphaneci- liği, Cilt 23, Sayı 4, ss.742–768. İnternet Kaynakları
• ERKMEN, Serdar, “Suriye’de Beşar Esad Rejiminin Sonu ve Gerçekçilik Üzerine 7 Not”, http://www. orsam.org.tr/tr/yazigoster.aspx?ID=3372, 29.03.2012.
• PESEN, M.Mekin,“Sosyal Medyanın Arap Baharı’ndaki Rolü Bilimsel Olarak Kanıtlandı”
• http://www.e-siber.com/sosyal-medya/sosyal-medyanin-arap-baharindaki-rolu-bilimsel-ola rak- kanitlandi, 11.09.2012
• SABAH Gazetesi, “Kaddafi Yakalandı”, http://www.sabah.com.tr/Dunya/2011/10/20/kad ddafi- yakalandi, 12.09.2012.
• UCDP, “Timeline Arab Spring”, http://www.pcr.uu.se/digitalAssets/87/87711_chronologic_ timeli- ne_arabian_ spring.pdf, 08.09.2012.