Öğretmenlik Mesleğine İlişkin Sözlü Tarih Araştırması

Yıl 2022, Cilt: 11 Sayı: 32, 399 - 429, 15.08.2022

Ümit Polat , Esra Erol

Öz

Türkiye’de öğretmenlerle ilgili araştırmalarda genellikle, öğretmenlerin yetiştirilmesi, eğitim tarihi, teşkilat tarihi vb. konular ele alınmıştır. Öğretmenlerin meslek
yaşamlarında karşılaştıkları problemlere fazla değinilmemiştir. Buna yönelik, emekli
öğretmenlerin yetişme biçimleri, mesleği seçme nedenleri, öğretmenlik mesleği ile
ilgili yaşadıkları sorunlar, öğretmenlik yaptıkları yıllarda eğitim ve öğretmen yetiştirme politikaları üzerine düşünceleri, özlük hakları ile ilgili sorunları, ekonomik durumları, çalışma koşulları, öğrenci ve velilerle ile olan ilişkileri onların kendi tanıklıklarından hareketle bu sorunlara cevap aramak amaçlanmıştır. Araştırmanın çalışma
grubunu Niğde ilinden yaşayan 51 emekli öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmada
kullanılacak inceleme yöntemi betimsel tarama modelidir.
Yöntemi “sözlü tarih “ olan bu araştırmanın verileri toplanırken ve analiz edilirken
planlı ve sabırlı bir süreç takip edilmiştir. Verilerin toplanmasında görüşme tekniği
kullanılmıştır. Görüşmeler sözlü tarih yöntemine uygun olarak yapılmıştır. Bu araştırmada, sözlü tarih görüşmelerine ilişkin izlenen süreç ve verilerin analizine yönelik
çalışmalar üç ana başlık altında betimlenmiştir. Bu çalışmada elde edilen sonuçlar
şöyle ifade edilebilir: Niğde ilinde yaşayan emekli öğretmenlerin öğretmenlik mesleğine ilişkin deneyimleri aktarılmıştır.
Bu çalışmada elde edilen sonuçlar şöyle ifade edilebilir: Niğde ilinde yaşayan emekli
öğretmenlerin öğretmenlik mesleğine ilişkin deneyimleri aktarılmıştır. Bu deneyimler öğretmenlerin yetişme biçimleri, mesleği seçme nedenleri, öğretmenlik mesleği ile ilgili yaşadıkları sorunlar, öğretmenlik yaptıkları yıllarda eğitim ve öğretmen yetiştirme politikaları üzerine düşünceleri, özlük haklarıyla ilgili sorunlar, ekonomik durumları, çalışma koşulları ve veliler ile olan ilişkileri hakkında bilgileri içermektedir.
Araştırmanın sonuçlarından en önemlisi ise; öğretmenlerin zor koşullara rağmen
severek, isteyerek ve özveriyle çalıştığı bu sebeple öğretmenlik mesleğinden doyum
sağlandığı belirlenmiştir. Öğretmenlerin o kadar olumsuzluğa rağmen meslek sevgisi
ve gelecek ile ilgili umutlarının devam ettiğini görmekteyiz.

Anahtar Kelimeler

Öğretmen, Sınıf Öğretmeni, Öğretmen Okulları, Köy Enstitüleri, Üniversite

Kaynakça

• AKALAN, Ali Osman (2016) Sözlü Tarih ve Tarihi Belgeler Işığında, Geçmişten Günümüze Yabânâbad, Uluslararası Türk Dünyası Eğitim Bilimleri ve Sosyal Bilimler Kongresi (2016 : Antalya, Türkiye), Bildiriler Kitabı s. 515-532.
• AKYÜZ, Y, (2001), “Türk Eğitim Tarihi” ,(Başlangıçtan 2001’e), İstanbul: Alfa Yayınları.
• AKYÜZ, Y, (2006), Türkiye’de Öğretmen Yetiştirmenin 160. Yılında Darülmuallimin’in İlk Yıllarına Toplu Ve Yeni Bir Bakış. Osmanlı tarihi ve araştırma ve uygulama. Merkezi: 20, 17-58
• ALTINOK, A, (2019),1970’li Yıllarda Görev Yapan Öğretmenlerin Dilinden Öğretmenlik Mesleği: Sözlü Tarih Araştırması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İlköğretim Anabilim Dalı, Uşak.
• Eraslan L, (2004),“Tarihe 1000 Canlı Tanık, Tarihte 1000 Canlı Çocuk (Bir Sözlü Tarih Uygulamasından Çıkarsamalar)”, Uluslararası İnsan Bilimleri, ISSN: 1303- 5134, cilt: 1, sayı:1
• KAPLAN, M, (2002). Aydınlanma Devrimi ve Köy Enstitüleri, Ankara: KB Yayınları.
• KARABACAK, G, (2014), Osmanlı Devleti’nin Son Dönemlerinde Öğretmen Yetiştiren Kurumlar. Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Ana Bilim Dalı, Kahramanmaraş.
• KİLİMCİ, A. S,(2011), Türkiye’de Öğretmen Yetiştirme. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• KOÇER, H. A,(1967), Türkiye’de Öğretmen Yetiştirme Problemi (1848-1967),Ankara: Yargıcıoğlu Matbaası.
• ÖZTÜRK, C,(1996), Atatürk Devri Öğretmen Yetiştirme Politikası. Ankara: TTK Yayınları.
• POLAT, Ü, KAYSILI. A, AYDIN. Ş,(2015) , “Öğretmen Adaylarının Eğitimsel, Toplumsal ve Siyasal Beklentileri Üzerine Bir Araştırma,” Cumhuriyet Uluslararası Eğitim,2(4),1-14.
• POLAT, Ü. KOÇ, O, (2018), Niğde İlinde Görev Yapan Öğretmenlerin Geleceğe Yönelik Mesleki Beklentileri Üzerine Bir Araştırm, Uluslararası Türk Kültür Coğrafyasında Sosyal Bilimler Dergisi,1,55-68.
• POLAT, Ü, (2014), Mütarekeden Cumhuriyete Basında “Eğitim ve Öğretmen Sorunları”(1918- 1923) , Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• UYGUN, S, (2006) , Eğitim Tarihi Araştırmalarında Sözlü Tarih Yaklaşımı ve Sözlü Tarihte Bir Öğretmen: Hayrettin Uysal. Çağdaş Eğitim,328,24-32. Öğretmenlik Mesleğine İlişkin Sözlü Tarih Araştırması
• 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum / Education And Society In The 21st Century Cilt / Volume 11, Sayı / Issue 32, Summer / Yaz 2022 423
• UYGUN, S, (2003), Türkiye’de Öğretmenlik Mesleğine İlişkin Bir Sözlü Tarih Araştırması (1937-1954), Yayınlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.