Modern toplumların temelindeki en önemli kurumlardan birisi endüstriyel dönüşümlerdir. Bu tarihsel
dönüşümün başlangıcı, 18. yüzyılın ortasında buhar makinesinin icadıdır. Enerji kaynağı olarak elektik ve
petrolün kullanılması ve seri üretime geçilmesi sonrası, ikinci endüstriyel dönüşüm dalgası başlamıştır. Üçüncü endüstriye dönüşüm dalgası ise, programlanabilir elektronik makinelerin üretim teknolojisine uygulanması
ile tetiklenmiştir. Günümüzde dördüncü endüstriyel değişim dalgasının ilk örneklerine şahit olunmaktadır. Bu
dönüşüm sadece üretim teknolojisini değiştirmemekte, toplumu, ekonomiyi ve eğitimi de değişmektedir. Bu
çalışma endüstriyel dönüşümlerin toplumsal kurumlara etkisini, dördüncü endüstriyel devrimi ve Türkiye’nin
mevcut durumunu incelemektedir. Almanya ve ABD gibi gelişmiş ülkelerde başlayan dördüncü endüstriyel
dalga, tüm küresel pazarı etkileme potansiyeli taşımaktadır. Bu sürecin anlaşılması, Türkiye’nin küresel rekabet gücünü koruyabilmesi ve ekonomik büyüme için hayati önemdedir. Bu çerçevede, Türkiye’nin mevcut
endüstriyel ve eğitim altyapısı incelenmekte ve önerilerde bulunulmaktadır.
Adıgüzel, M. (2011a). Uluslararası Rekabet Gücü: Belirli Faktörler ve Ölçülmesi, Türki- ye Bağlamında Bir Değerlendirme. 1. Baskı, Ankara: Nobel Yayıncılık.
Adıgüzel, M. (2011b). Türkiye Ekonomisi ve Stratejik Dönüşüm. 1. Baskı, Ankara: Nobel Yayıncılık.
Aron, R. (1997). Sanayi Toplumu (Çev.:E. Gürsoy). 2. Baskı, İstanbul, Dergâh Yayınları.
Aslan, K. (2004). Küreselleşmenin Eğitim Boyutu. Ege Eğitim Dergisi, 5, 1-5.
Aybars, H. (2016). Dijital Evrim ile Endüstri 4.0. BTHaber Dergisi, 1076, 17-24.
Balay, R. (2004). Küreselleşme, Bilgi Toplumu ve Eğitim. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 37(2), 61-82.
Bauman, Z. (2014). Modernite, Kapitalizm, Sosyalizm: Küresel Çağda Sosyal Adaletsizlik (Çev.:F. Doruk Ergün). 2. Baskı, İstanbul: Say Yayınları.
Baysal, İ. (2015). Endüstri 4.0. PWC Türkiye. Web: https://www.okul.pwc.com.tr/images/ upload le/content/635863141496551266.pdf adresinden 15/06/2016 tarihinde alınmıştır.
Çeliktaş, M.S., Sonlu, G., Özgel, S. ve Atalay, Y. (2015). Endüstriyel Devrimin Son Sürümünde Mühendisliğin Yol Haritası. TMMOB Makina Mühendisleri Odası Mühendis ve Makine Dergisi, 56(662), 24-34.
Dikkaya, M. ve Özyakışır, D. (2006). Küreselleşme ve Bilgi Toplumu: Eğitimin Küre- selleşmesi ve Neo-Liberal Politikaların Etkisi. Uluslararası İlişkiler Dergisi, 3(9), 151-172.
Ege Bölgesi Sanayi Odası (2015). Sanayi 4.0: Uyum Sağlamayan Kaybedecek! İzmir: Ege Bölgesi Sanayi Odası.
Ege, B. (2014). 4. Endüstri Devrimi Kapıda Mı? Bilim ve Teknik Dergisi, 558, 27-29. EKOIQ (2014). “Akıllı” Yeni Dünya: Dördüncü Sanayi Devrimi. EKOIQ Dergisi Özel Eki, Aralık 2014.
Ersoy, A.R. (2016). Endüstri 4.0 Sürecinde Neredeyiz? Endüstri 4.0 Platformu, 14 Mart 2016. Web: http://www.endustri40.com/endustri-4-0-surecinde-neredeyiz/ ad- resinden 26 Haziran 2016 tarihinde alınmıştır.
Giddens, A. (2000). Üçüncü Yol: Sosyal Demokrasinin Yeniden Doğuşu (Çev. Mehmet Özay). 1. Baskı, İstanbul: Birey Yayıncılık.
Gorz, A. (2011). Maddesiz: Bilgi, Değer ve Sermaye (Çev. Işık Ergüden). 1. Baskı, İstanbul: Ayrıntı Yayıncılık.
Kagermann, H. Wahlster, W ve Helbig, J. (2013). Alman İmalat Endüstrisinin Geleceğini Güvence Altına Almak: Stratejik Girişim Industrie 4.0’ın Uygulamaya Konulması için Tavsiyeler. Industrie 4.0 Çalışma Grubu Son Raporu.
KAYSO (2015). Sanayi 4.0: Akıllı Üretim Geliyor. Kayseri Sanayi Odası Bilgi Dergisi, 107, 36-45.
Kent, E. (2016). Endüstrinin Gelişimine Bakış. Endüstri 4.0 Platformu, 19 Mart 2016. Web: http://www.endustri40.com/endustrinin-gelisimine-bakis/ adresinden 27 Haziran 2016 tarihinde alınmıştır.
Köksal, E. (2016). İnternet Olmadan Endüstri 4.0 Olmaz! Elektrik Mühendisleri Odası Elektrik Mühendisliği Dergisi, 457, 40-41.
Meda, D. (2012). Emek: Kaybolma Yolunda Bir Değer Mi? (Çev.: Işık Ergüden). 2. Bas- kı, İstanbul: İletişim Yayınları
OECD (2012). PISA 2012 Results in Focus: What 15-Year-Olds Know and What They Can Do With What They Know. Web: https://www.oecd.org/pisa/keyfindings/ pisa-2012-results-overview.pdf adresinden 2 Eylül 2016 tarihinde alınmıştır.
Özdemir, S.M. (2011). Toplumsal Değişme ve Küreselleşme Bağlamında Eğitim ve Eğitim Programları: Kavramsal Bir Çözümleme. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(1), 85-110.
Polanyi, K. (2013). Büyük Dönüşüm: Çağımızın Siyasal ve Ekonomik Kökenleri (Çev.: Ayşe Buğra). 10. Baskı, İstanbul: İletişim Yayınları.
Schwab, K. (2016). Dördüncü Sanayi Devrimi. (Çev. Zülfü Dicleli). İstanbul: Optimist Yayınları.
Seyrek, A.G. (2015). Endüstri 4.0 için Yol Haritası. Endüstri 4.0 Platformu, 31 Aralık 2015. Web: http://www.endustri40.com/endustri-4-0-uygulama-icin-yol- haritasi/ adresinden 22 Haziran 2016 tarihinde alınmıştır.
Şimşek, T. (2016). Endüstri 4.0 ile Geleceğe Bakış ve Beklentiler. Endüstri 4.0 Platformu, 16 Mart 2016. Web: http://www.endustri40.com/endustri-4-0-ile-gelecege- bakis-ve-beklentiler/ adresinden 20 Haziran 2016 tarihinde alınmıştır.
Taghizadeh, K. ve Keser, G. (2015). Dördüncü Sanayi Devrimi: Yarının Fabrikaları Neye Benziyor? Taşıt Araçları Yan Sanayicileri Derneği Dergisi, 84, 68-70.
Toffler, A. (2008). Üçüncü Dalga (Çev. Selim Yeniçeri). 1. Baskı, İstanbul: Koridor Yayıncılık.
TÜBİTAK (2016). Ar-Ge Reform Paketi Tanıtım Toplantısı Yapıldı. Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırmalar Merkezi, 14 Ocak 2016. Web: https://www.tubitak.gov. tr /tr/haber/ar-ge-reform-paketi-tanitim-programi-yapildi adresinden 24 Haziran 2016 tarihinde alınmıştır.
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (2016). Akıllı Fabrikalar Geliyor. TOBB Ekonomik Forum Dergisi, 259, 16-27.
TÜSİAD ve BCG (2016). Türkiye’nin Küresel Rekabetçiliği için Bir Gereklilik Olarak Sanayi 4.0: Gelişmekte Olan Ekonomi Perspektifi. İstanbul: TÜSİAD.
Yazıcı, E (2010). Dönüşen İş Kültürü: İlkçağdan Sanayi Ötesi Topluma. 1. Baskı, Ankara: A-Kitap Yayınları.
Yılmaz, A. (2014). Almanya ve Endüstri 4.0. Moment Dergisi, 70.
Adıgüzel, M. (2011a). Uluslararası Rekabet Gücü: Belirli Faktörler ve Ölçülmesi, Türki- ye Bağlamında Bir Değerlendirme. 1. Baskı, Ankara: Nobel Yayıncılık.
Adıgüzel, M. (2011b). Türkiye Ekonomisi ve Stratejik Dönüşüm. 1. Baskı, Ankara: Nobel Yayıncılık.
Aron, R. (1997). Sanayi Toplumu (Çev.:E. Gürsoy). 2. Baskı, İstanbul, Dergâh Yayınları.
Aslan, K. (2004). Küreselleşmenin Eğitim Boyutu. Ege Eğitim Dergisi, 5, 1-5.
Aybars, H. (2016). Dijital Evrim ile Endüstri 4.0. BTHaber Dergisi, 1076, 17-24.
Balay, R. (2004). Küreselleşme, Bilgi Toplumu ve Eğitim. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 37(2), 61-82.
Bauman, Z. (2014). Modernite, Kapitalizm, Sosyalizm: Küresel Çağda Sosyal Adaletsizlik (Çev.:F. Doruk Ergün). 2. Baskı, İstanbul: Say Yayınları.
Baysal, İ. (2015). Endüstri 4.0. PWC Türkiye. Web: https://www.okul.pwc.com.tr/images/ upload le/content/635863141496551266.pdf adresinden 15/06/2016 tarihinde alınmıştır.
Çeliktaş, M.S., Sonlu, G., Özgel, S. ve Atalay, Y. (2015). Endüstriyel Devrimin Son Sürümünde Mühendisliğin Yol Haritası. TMMOB Makina Mühendisleri Odası Mühendis ve Makine Dergisi, 56(662), 24-34.
Dikkaya, M. ve Özyakışır, D. (2006). Küreselleşme ve Bilgi Toplumu: Eğitimin Küre- selleşmesi ve Neo-Liberal Politikaların Etkisi. Uluslararası İlişkiler Dergisi, 3(9), 151-172.
Ege Bölgesi Sanayi Odası (2015). Sanayi 4.0: Uyum Sağlamayan Kaybedecek! İzmir: Ege Bölgesi Sanayi Odası.
Ege, B. (2014). 4. Endüstri Devrimi Kapıda Mı? Bilim ve Teknik Dergisi, 558, 27-29. EKOIQ (2014). “Akıllı” Yeni Dünya: Dördüncü Sanayi Devrimi. EKOIQ Dergisi Özel Eki, Aralık 2014.
Ersoy, A.R. (2016). Endüstri 4.0 Sürecinde Neredeyiz? Endüstri 4.0 Platformu, 14 Mart 2016. Web: http://www.endustri40.com/endustri-4-0-surecinde-neredeyiz/ ad- resinden 26 Haziran 2016 tarihinde alınmıştır.
Giddens, A. (2000). Üçüncü Yol: Sosyal Demokrasinin Yeniden Doğuşu (Çev. Mehmet Özay). 1. Baskı, İstanbul: Birey Yayıncılık.
Gorz, A. (2011). Maddesiz: Bilgi, Değer ve Sermaye (Çev. Işık Ergüden). 1. Baskı, İstanbul: Ayrıntı Yayıncılık.
Kagermann, H. Wahlster, W ve Helbig, J. (2013). Alman İmalat Endüstrisinin Geleceğini Güvence Altına Almak: Stratejik Girişim Industrie 4.0’ın Uygulamaya Konulması için Tavsiyeler. Industrie 4.0 Çalışma Grubu Son Raporu.
KAYSO (2015). Sanayi 4.0: Akıllı Üretim Geliyor. Kayseri Sanayi Odası Bilgi Dergisi, 107, 36-45.
Kent, E. (2016). Endüstrinin Gelişimine Bakış. Endüstri 4.0 Platformu, 19 Mart 2016. Web: http://www.endustri40.com/endustrinin-gelisimine-bakis/ adresinden 27 Haziran 2016 tarihinde alınmıştır.
Köksal, E. (2016). İnternet Olmadan Endüstri 4.0 Olmaz! Elektrik Mühendisleri Odası Elektrik Mühendisliği Dergisi, 457, 40-41.
Meda, D. (2012). Emek: Kaybolma Yolunda Bir Değer Mi? (Çev.: Işık Ergüden). 2. Bas- kı, İstanbul: İletişim Yayınları
OECD (2012). PISA 2012 Results in Focus: What 15-Year-Olds Know and What They Can Do With What They Know. Web: https://www.oecd.org/pisa/keyfindings/ pisa-2012-results-overview.pdf adresinden 2 Eylül 2016 tarihinde alınmıştır.
Özdemir, S.M. (2011). Toplumsal Değişme ve Küreselleşme Bağlamında Eğitim ve Eğitim Programları: Kavramsal Bir Çözümleme. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(1), 85-110.
Polanyi, K. (2013). Büyük Dönüşüm: Çağımızın Siyasal ve Ekonomik Kökenleri (Çev.: Ayşe Buğra). 10. Baskı, İstanbul: İletişim Yayınları.
Schwab, K. (2016). Dördüncü Sanayi Devrimi. (Çev. Zülfü Dicleli). İstanbul: Optimist Yayınları.
Seyrek, A.G. (2015). Endüstri 4.0 için Yol Haritası. Endüstri 4.0 Platformu, 31 Aralık 2015. Web: http://www.endustri40.com/endustri-4-0-uygulama-icin-yol- haritasi/ adresinden 22 Haziran 2016 tarihinde alınmıştır.
Şimşek, T. (2016). Endüstri 4.0 ile Geleceğe Bakış ve Beklentiler. Endüstri 4.0 Platformu, 16 Mart 2016. Web: http://www.endustri40.com/endustri-4-0-ile-gelecege- bakis-ve-beklentiler/ adresinden 20 Haziran 2016 tarihinde alınmıştır.
Taghizadeh, K. ve Keser, G. (2015). Dördüncü Sanayi Devrimi: Yarının Fabrikaları Neye Benziyor? Taşıt Araçları Yan Sanayicileri Derneği Dergisi, 84, 68-70.
Toffler, A. (2008). Üçüncü Dalga (Çev. Selim Yeniçeri). 1. Baskı, İstanbul: Koridor Yayıncılık.
TÜBİTAK (2016). Ar-Ge Reform Paketi Tanıtım Toplantısı Yapıldı. Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırmalar Merkezi, 14 Ocak 2016. Web: https://www.tubitak.gov. tr /tr/haber/ar-ge-reform-paketi-tanitim-programi-yapildi adresinden 24 Haziran 2016 tarihinde alınmıştır.
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (2016). Akıllı Fabrikalar Geliyor. TOBB Ekonomik Forum Dergisi, 259, 16-27.
TÜSİAD ve BCG (2016). Türkiye’nin Küresel Rekabetçiliği için Bir Gereklilik Olarak Sanayi 4.0: Gelişmekte Olan Ekonomi Perspektifi. İstanbul: TÜSİAD.
Yazıcı, E (2010). Dönüşen İş Kültürü: İlkçağdan Sanayi Ötesi Topluma. 1. Baskı, Ankara: A-Kitap Yayınları.
Yılmaz, A. (2014). Almanya ve Endüstri 4.0. Moment Dergisi, 70.
Yazıcı, E., & Düzkaya, H. (2016). Endüstri Devriminde Dördüncü Dalga ve Eğitim: Türkiye Dördüncü Dalga Endüstri Devrimine Hazır mı?. Eğitim Ve İnsani Bilimler Dergisi: Teori Ve Uygulama, 7(13), 49-88.