Müzik Dinlemenin Duygusal ve Sosyal İşlevi: Üniversite Öğrencilerinin Müzik Dinleme Nedenleri

Year 2016, Volume: 16 Issue: 66, 229 - 242, 15.12.2016

Elif Tekın Gurgen

Abstract

Problem
Durumu: İnsanların müziği
neden dinlediği uzun yıllardır merak konusu olmaktadır. Son 50 yıldır yapılan
çalışmalarda ve geliştirilen kuramlarla müzik beğenisinin çok çeşitli
faktörlerden etkilendiği ortaya konmuştur. Bu faktörler, dinleyici, müzik
parçası veya türü ve dinleme durumu/ortamı olarak sınıflandırılabilir. Giderek
artan sayıdaki çalışma sonuçları, müzik dinlemenin kişisel ve sosyal kimlik
oluşumu, kişiler arası ilişkilerin şekillenmesi ve ruh hali ile duygu durumunun
düzenlenmesi üzerine olan etkilerine işaret etmektedir.

Araştırmanın
Amacı: Bu çalışma Müzik
bölümü öğrencileri ile diğer sanat bölümlerinde okuyan öğrencilerin müzik
dinleme nedenlerini müziğin duygusal ve sosyal işlevleri bağlamında belirlemeyi
amaçlamaktadır. Ayrıca öğrencilerin üniversite ve çocuklukta hangi müzik
türlerini dinlediklerini, ailelerinin dinledikleri türlerle benzerlik ve
farklılıkların saptanması da amaçlanmıştır.

Araştırmanın
Yöntemi: Araştırmada nitel
araştırma desenlerinden durum çalışması deseni kullanılmıştır. Araştırmanın
katılımcılarını Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesinin farklı
bölümlerinde okuyan tesadüfi olarak seçilmiş 322 öğrenci oluşturmaktadır. 89’u
Müzik Bilimleri, 233’ü diğer bölümlerde (Resim, Grafik Tasarım, Heykel,
Fotoğraf, Seramik) okumakta olan öğrencilerin yaş ortalaması 23’dür.
Öğrencilerin müzik geçmişlerini anlamak için şimdi, çocukken ve ailelerinin
dinledikleri müzik türlerini ortaya koymak amacıyla sırasıyla “ En çok hangi
müzik türlerini dinlemektesiniz?”, “ çocukken en çok dinlediğiniz müzik türleri
nelerdir?” ve “Ailenizde en çok hangi müzik türleri dinlenirdi?” açık uçlu
soruları sorulmuştur. Yanıtlar birçok alt müzik türünü de içerdiğinden bu
yanıtlar ana müzik türüne eklenerek 13 tane müzik türüne indirgenmiştir.
Verilerin toplanmasında görüşme türlerinden “açık uçlu anket görüşmesi” (Rubin,
1983’den ’den aktaran Yıldırım ve Şimşek, 2013, p.148) kullanılmıştır. Açık
uçlu soruların analizinde nitel araştırma tekniklerinden içerik analizi
kullanılmıştır. Öğrencilerin verdikleri yanıtlardan benzer olanlar bir araya
getirilmiş ve kategoriler içeren bir form oluşturulmuştur. Yanıtların
kategorize edilmesinde yine uzman görüşüne başvurulmuştur. Ayrıca verilen
yanıtların hangi kategoriye girdiğinin net olarak belirlenebilmesi için 2
bağımsız gözlemcinin yardımı ile rastgele seçilen 20 adet öğrenci anketindeki
yanıtlar bu forma kaydedilmiştir. Formlar karşılaştırıldığında 2 gözlemcinin de
yanıtları araştırmacı ile paralel yönde değerlendirdiği görülmüştür. 

Araştırmanın
Bulguları: Araştırma
sonucunda öğrencilerin büyük çoğunluğunun (%89) haftanın her günü 2 ila 9 saat
arası müzik dinlemekte olduğu belirlenmiştir. Öğrencilerin büyük bölümü Rock,
Jazz, Klasik ve Pop müzik türlerini, çok az bir bölümü ise Türk Halk Müziği,
Arabesk ve Özgün müzik türlerini tercih ettiklerini belirtmişlerdir.
Katılımcıların dinledikleri müzik türleri ve dinlenme oranlarının üniversitede
ve çocuklukta farklılıklar gösterdiği, ayrıca Pop müzik dışında dinledikleri
müzik türlerinin ailelerinin tercih ettiklerinden farklı olduğu saptanmıştır.
Katılımcılar genelde çocuklukta daha az dinlemeyi tercih ettikleri ya da hiç
dinlemedikleri müzik türlerini yetişkinlikte en çok tercih ettikleri tür olarak
belirtmişlerdir. Katılımcıların %49,06’sının üniversitede, %20,18’inin
çocuklukta Rock müzik dinlediği görülmektedir. Rockdan sonra en fazla dinlenen
tür olan Jazz’ı dinleyenler (%35,09) çocukluklarında bu müzik türlerini hiç
dinlemediklerini belirtmişlerdir. Aynı şekilde Blues müzik de yetişkinlikte %
24,53 oranında dinlenirken çocuklukta hiç dinlenmediği görülmektedir.  Ayrıca ailede bu türlerin dinlenme oranları
düşüktür (% 7,14 - % 3,72). 

Klasik müzikte ise dinleme oranı % 33,54 iken,
çocuklukta (%4,03) ve ailede ise bu oranın düşük olduğu görülmektedir (%11,80).
Pop müziğin ise en çok çocukken dinlendiği (%59,00) gözlenmekle beraber
üniversitede %32,60,  ailede ise % 30,43
dinlendiği bulgusuna ulaşılmıştır. Katılımcıların %29,19’unun ailesinde Türk
Sanat Müziği dinlenirken, çocuklukta bu oranın % 4,34 düştüğü, yetişkinlikte
ise %13,35’e yükseldiği görülmektedir. Türk halk müziği ise çocukken ve
yetişkinlikte, % 5,90 gibi çok az dinlenme oranına sahipken, ailede bu oranın
%  23,29 olduğu görülmektedir.
Katılımcıların % 22,98’inin dinlediği Elektronik müzik türünün çocukken ve aile
ortamında hiç dinlenmediği gözlenirken, metal müziğin ise aile ortamında hiç
dinlenmediği fakat çocukken % 6,83 oranında, yetişkinlikte ise % 18,63 oranında
dinlendiği sonucuna ulaşılmıştır. Katılımcıların çocukken ve ailelerinde de hemen
hemen hiç dinlenmediği gözlenen Reggea, Latin ve Rap müzik türleri
yetişkinlikte % 5 ile % 8 arasında değişen oranlarda dinlenmektedir.

Araştırmanın
Sonuçları ve Önerileri:
Müzik dinlemenin öğrencilerin gündelik hayatlarında oldukça büyük yer kapladığı
söylenebilir. Türk müziklerinin dinlenme oranının genel olarak düşük olması
dikkati çeken bir bulgudur. Bu bulgu müziğin sosyal kimliği temsil etme işlevi
ile bağdaştırılabilir. Bir başka deyişle bu müziği dinlemediklerini belirten
bireylerin bu müzik türlerini gerçekten sevmedikleri için değil de ait
oldukları sosyal kimlik ile uyum sağlamadıkları veya bu müziği dinleyen kesime
karşı duydukları önyargı nedeniyle tercih etmiyor olabilirler. Yetişkinlikte,
çocuklukta ve ailede dinlenilen müzik türlerinin farklılık göstermesi şu andaki
müzik zevklerimizin şekillenmesinde ailemizin payının daha az olduğu veya
ailelerin kendi müzik zevklerini bir sonraki kuşağa aktarmada başarısız olduğu,
dolayısı ile müzik tercihinde müzik endüstrisi ve arkadaş çevresinin etkisinin
aileden daha ağır bastığı söylenebilir. Beğeni ve ruh hali kategorilerinin
ağırlıklı olarak müzik dinleme nedeni olarak belirtildiği saptanmıştır. İkinci
sırada çevresel etkenler, son sırada ise müziksel etkenler gelmektedir. Müzik
bölümü ve diğer bölümlere ayrı ayrı baktığımızda müziksel etkenlerin genel
özellikler de dahil olmak üzere daha çok müzik bölümü tarafından müzik dinleme
nedeni olarak belirtildiği ve diğer bölümlere göre ruh hali ve beğeninin ikinci
planda kaldığı görülmektedir. Öğrenme sürecinde “öğrencinin müziği kafasında
nasıl anlamlandırdığı, müziğin onlar için önemi, hangi müzikleri dinledikleri
ve neden dinledikleri” sorgulandığında eğitimcinin öğretim hedefine daha rahat
ulaşması, öğrenmede güdünün artması ve daha verimli öğrenme ortamları
yaratılması sağlanabilir.

Keywords

Müzik dinleme nedenleri, müzik tercihi, müziğin duygusal işlevi, müziğin sosyal işlevi.

Social and Emotional Function of Music Listening: Reasons for Listening to Music

Abstract

Problem Statement: The reasons that people listen to music have been investigated for
many years. Research results over the past 50 years have showed that individual
musical preference is influenced by multiple factors.
Many studies have shown throughout that music has been used to induce emotional
states, express, activate, control emotions, relax, and communicate. It can be
suggested that asking “how students shape music in their mind, the importance
of music, and which genres they listen to and why” can help educators achieve
their goals more easily.

Purpose of Study: This study investigated the involvement of music in the lives of university
students; the type of music they listen to in the university and during
childhood; why they listen to music; and the emotional and social function of
music. Of the students attending different departments of Dokuz Eylul
University Faculty of Fine Arts, 322 were randomly selected to participate in this
study. Open-ended questions were used to reveal their reasons for listening to
music and the musical genres they prefer.

Method: To reveal how often students listen to music, why they listen to
music, and what type of music they listen to during university and childhood, a
questionnaire with open-ended questions was used. A content analysis methodology
was used to analyze the data.

Findings and Results: Findings revealed that the main reasons for listening to music were
enjoyment, emotional mood, peer group, and family. In addition, the majority of
students reported that they listen to music between two and nine hours per day.
The most preferred genres were rock, jazz, western art, and pop. The least
preferred genres were Turkish musics. The preferred genres and listening
frequencies were found to be different in childhood and in university. In
addition, the preferred musical types of the participants were different from those
their families preferred.

Conclusions and Recommendations: The fact that the participants’ preferred genres
of music differed during adulthood and childhood and also differed from their
families’ preferences indicates that the family’s role in the development of
musical tastes is not significant. Another striking finding is that Turkish
music genres are not more popular. This finding can be associated with the fact
that music represents social identity. It is seen that Enjoyment and emotional
mood were among the main reasons for listening to music. 

Keywords

Reasons for Listening to Music; Musical preference; Emotional function of music; Social function of music.

References

• Berg, H. C., Fierros, M. D., & Pérez, P.C. (2015). Cultural habits in teenagers and young adults in Galicia. Observatorio Da Cultura Galega.
• Boal- Palheiros, G., & Hargreaves, D. J. (2001). Listening to music at home and at school. British Journal of Music, 18(2), 103-118.
• Gurgen, E. T. (2016). Musical preference and music education: Musical preferences of Turkish university students and their levels in genre identification. International Journal of Music Education, 34(4), 459-471.
• Herbert, R. (2012). Young people's use and subjective experience of music outside school. Proceedings of the 12th International Conference on Music Perception and Cognition, Thessaloniki, Greece, 424-431.
• Hortacsu, N. (2012). En guzel psikoloji sosyal psikoloji (1. Baskı). Ankara: Imge Kitabevi.
• Juslin, P.N., & Laukka, P. (2004). Expression, perception, and induction of musical emotions: A review and a questionnaire study of everyday listening. Journal of New Music Research, 3(33), 217-238.
• Lamont, A., Hargreaves, D. J., Marshall, N. A., & Tarrant, M. (2003). Young people's music in and out of school. British Journal of Music Education, 20, 229-241.
• Law, W. -W. & Ho, W. -W. (2015). Popular music and school music education: Chinese students’ preferences and dilemmas in Shanghai, China. International Journal of Music Education, 33(3), 304–324.
• LeBlanc, A. (1991). Effect of maturation/aging on music listening preference: A review of the literature. Paper presented at the 9th National Symposium on Research in Musical Behavior, Cannon Beach, OR.
• LeBlanc, A., Sims, W. L., Siivola, C., & Obert, M. (1996). Music style preferences of different age listeners. Journal of Research in Music Education, 44, 49–59.
• North, A. C., & Hargreaves, D. J. (2008). The social and applied psychology of music. NewYork: Oxford University Press.
• North, A. C., & Hargreaves, D. J. (2002). Age variations in judgments of 'great' art works. British Journal of Psychology (93), 397- 405.
• North, A. C., Hargreaves, D. J., & Hargreaves, J. J. (2004). Uses of music in everyday life. Music Perception: An Interdisciplinary Journal, 22(1), 41-77.
• North, A. C., Hargreaves, D. J., & O'Neil, S. A. (2000). The importance of music to adolescents. British Journal of Educational Psychology, 70, 255- 272.
• Rentrow, P. J. & Gosling, S. D. (2003). The do re mi’s of everyday life: The structure and personality correlates of music preferences. Journal of Personality and Social Psychology, 84(6), 1236-1256.
• Saarikallio, S., & Erkkila, J. (2007). The role of music in adolescents' mood regulation. Psychology of Music, 35 (1), 88-108.
• Schäfer, T., Smukalla, M., & Oelke, S. (2013). How music changes our lives: A qualitative study of the long-term effects of intense musical experiences. Psychology of Music, (0), 1-20.
• Stalhammar, B. (2006). Musical identitties and music education. Aachen: Shaker Verlag.
• Senel, O. (2014a). Problem muzik kavramı ve bir problem muzik turu olarak Arabesk. [Concept of problem music and arabesque as a kind of problem music]. The Journal of Academic Social Science, 2(1), 209-224.
• Senel, O. (2014b). Muzik tercihi ve sosyal kimlik iliskisi. [The relationship between music preference and social identity]. International Academic Sight Journal, 41.
• Tarrant, M., North, A. C, Hargreaves, D. J. (2000). English and American adolescents' reasons for listening to music. Psychology of Music, 28, 166-173.
• Tekman, H. G., & Hortacsu, N. (2002). Aspects of stylistic knowledge: What are different styles like and why do we listen to them? Psychology of Music, 30, 28-47.
• Yildirim, A., & Simsek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel arastirma yöntemleri. [Quantitave research methods in social sciences]. Ankara: Seckin Publication.
• Zillmann, D., & Gan, S. (1997). Musical taste in adolescence. In D. J. Hargreaves, & A. C. North (Ed.), The Social Psychology of Music (pp. 161-187). New York: Oxford University Press.