Sınıf Öğretmenlerinin Özel Hayatın Gizliliği ve İhlaline İlişkin Görüşleri

Year 2017, Volume: 17 Issue: 71, 21 - 40, 20.09.2017

Bilgen Kıral , Yasemin Karaman Kepenekcı

Abstract

Problem Durumu: İnsanın hayat alanı “ortak alan, özel alan ve gizli alan” olarak üçe ayrılmaktadır. Ortak alan, herkesin görüp bildiği, günlük işlerin gerçekleştiği alandır. Özel alan; kişilerin arkadaşları ve yakın akrabaları ile paylaştığı yer ve zamanı ifade etmektedir. Gizli alan ise hiç kimsenin bilmesi istenmeyen ve gerekmeyen gizli olaylar, bilgiler ve belgelerden oluşmaktadır (Bates, 1964, 430; Aydın, 1998, 187). Özel hayatın gizliliği özgürlüğü ise bireylerin özel hayatına ve aile hayatına dokunulmaması ve saygı gösterilmesini sağlayan en temel haktır (Aras, 2010, 30).

Türkiye’de bu konu ile ilgili en temel yasal dayanağın 1982 Anayasasının 20 ila 27. maddeleri ile, 32. ve 35. maddeleri olduğu, bu maddelerin doğrudan ve dolaylı olarak özel hayatın gizliliğini ilgilendirdiği görülmektedir. 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 132 ila 136. maddelerinde bu suçları işleyenlerin belirli cezalar alacakları yazmaktadır. Türk Medeni Kanunu’nun 23 ila 25. maddeleri de “Kişiliğin Korunması” başlığı altında olup; bireylerin kişilik haklarını korumaya almaktadır. Bireylerin özel hayatlarının gizliliği, uluslararası hukukta da korunma altına alınmıştır. İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’nin 12. maddesinde kimsenin özel hayatına, ailesine, konutuna ya da haberleşmesine keyfi olarak karışılamayacağı, şeref ve adına saldırılamayacağı belirtilmekte olup; karışma ve saldırılara karşı bireyin yasa tarafından korunmaya hakkı olduğu ifade edilmektedir. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 8. maddesi özel hayatın ve aile hayatının korunması ile ilgilidir. Çocuk Haklarına Dair Sözleşme’nin de 8. maddesinde bu sözleşmeye taraf devletlerin çocuğun kimliğine; tabiiyetine, ismine ve aile bağları da dâhil, koruma hakkına saygı göstermeyi ve bu konuda yasa dışı müdahalelerde bulunmamayı taahhüt etmektedir. 16. maddede hiçbir çocuğun özel yaşantısına, aile, konut ve iletişimine keyfi ya da haksız bir biçimde müdahale yapılamayacağı gibi, onur ve itibarına da haksız olarak saldırılamayacağı, çocuğun bu tür müdahale ve saldırılara karşı yasa tarafından korunmaya hakkı olduğu belirtilmektedir.

Tüm meslek gruplarında çalışan bireylerin iş yerinde sahip oldukları iş hayatları ve bunun yanında bireysel özel hayatları varken; öğretmenlerinse okulda, sınıfta ve bireysel olarak üç farklı hayatı bulunmaktadır. Öğretmenlerin sahip olduğu bu hayat alanlarının gizliliğinin korunmasında bir takım hak ve özgürlükleri vardır. Ancak, öğretmenlerin sahip oldukları bu hak ve özgürlükler bazen ihlal edilebilmektedir.

38 Bilgen KIRAL - Yasemin KARAMAN KEPENEKCI

Eurasian Journal of Educational Research 71 (2017) 21-40

Yapılan bu araştırmanın problemi okulda, sınıfta ve bireysel olarak öğretmenlerin özel hayatlarının kapsamına giren durumlar ile özel hayatlarını ihlal eden durumların neler olduğudur.

Amaç: Bu araştırma, sınıf öğretmenlerinin okulda, sınıfta ve bireysel olarak özel hayatın gizliliğinin özgürlüğü kavramına ve bunun ihlaline ilişkin görüşlerini ortaya çıkarmak amacıyla yapılmıştır.

Yöntem: Bu araştırmada, derin ve ayrıntılı konularda çalışmaya imkân vermesi, çok az sayıda kişi ve durum üzerinde çalışmalar yapılması, daha fazla ve detaylı bilgi elde edilmesini sağlaması nedeniyle araştırmada nitel araştırma yaklaşımı benimsenmiştir (Patton, 2014). Yapılan çalışma durum çalışmasıdır. Durum çalışması, gerçek yaşamda var olan, güncel ortamın içindeki özel bir durumun araştırılmasını ve betimlenmesini gerektirmektedir (Creswell, 2016). Durum çalışmasında bir veya birkaç durumu kendi sınırları içinde bütüncül olarak analiz etmek amaçlanmaktadır. Var olan durumlar tek olarak ve/veya tanımlanarak yorumlanmaktadır (Yıldırım ve Şimşek, 2006; Merriam, 2013). Bu çalışmada, devlet ve özel okulda çalışan sınıf öğretmenlerinin okulun, sınıfın ve öğretmenlerin özel hayatı ile özel hayatının ihlaline ilişkin görüşleri betimlenmeye çalışıldığı için durum çalışması kullanılmıştır (Yıldırım ve Şimşek, 2006; Patton, 2014; Creswell, 2016). Çalışma grubu seçilirken, amaçlı örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Katılımcıların amaçlı olarak tercih edilme nedeni araştırmaya katkı getireceği düşüncesindendir (Monette, Sullivan ve Dejong, 1990). Amaçlı olarak seçilen örneklemin evreni temsil edeceği kabul edilmektedir (Tavşancıl ve Aslan, 2001). Araştırmada 2015-2016 akademik yılında Aydın’da bir devlet ilkokulundan 21 ve iki özel ilkokuldan 15 olmak üzere amaçlı rastgele örnekleme yöntemi ile toplam üç ilkokuldan 36 sınıf öğretmeni ile görüşme yapılmıştır. Araştırmada geçerliği sağlamak için “analizci üçgenlemesi, katılımcı doğrulaması ve doğrudan alıntılar” yapılmıştır. Analizlerin güvenilirliğini hesaplamak için Miles ve Huberman (1994) formülünden yararlanılmıştır. Bu çalışmada araştırmacılar arası güvenirlik %95 olarak hesaplanmıştır. Veriler içerik analizi yöntemi ile analiz edilmiştir.

Bulgular: Okulun özel hayatı sayılan durumlar üç kategoride incelenmiştir. Bunlar: kişilerarası ilişkiler, grup faaliyetleri ve yaşanan sorunlardır. Hem devlet ilkokulunda hem de özel ilkokulda görevli öğretmenler en çok kişilerarası ilişkiler kategorisinin okulun özel hayatına girdiğini düşünmektedirler. Devlet ilkokulunda görevli sınıf öğretmenlerinin %52’si okulun özel hayatının ihlal edildiğini düşünürken; özel ilkokul sınıf öğretmenlerinin %67’si okulun özel hayatının ihlal edildiğini düşünmektedir.

Sınıfın özel hayatı sayılan durumlar kişilerarası ilişkiler, grup faaliyetleri ve yaşanan sorunlar olarak üç kategoride incelenmiştir. Araştırmaya katılan devlet ve özel ilkokul öğretmenlerinin büyük bir çoğunluğu kişilerarası ilişkiler kategorisinin sınıfın özel hayatı kapsamına girdiğini düşünmektedirler. Devlet ilkokulunda görevli sınıf öğretmenlerinin %86’sı sınıfın özel hayatının ihlal edildiğini düşünürken; özel ilkokul sınıf öğretmenlerinin tümü sınıfın özel hayatının ihlal edildiğini düşünmektedirler.

Bilgen KIRAL - Yasemin KARAMAN KEPENEKCI

Eurasian Journal of Educational Research 71 (2017) 21-40

39

Öğretmenin özel hayatı sayılan durumlar öğretmenin eşyalarının fiziki durumu/donanım, öğretmenin davranışları/ilişkileri ve yaşanan sorunlar/durumlar olarak üç kategoride incelenmiştir. Devlet ilkokulunda çalışan öğretmenler en çok öğretmenin davranışları/ilişkileri kategorisinin öğretmenin özel hayatı kapsamında olduğunu düşünürlerken; özel ilkokulda görevli öğretmenlerse öğretmenin eşyalarının fiziki durumu/donanımın öğretmenin özel hayatı olduğunu düşünmektedirler. Devlet ilkokullarında çalışan öğretmenlerin %38’i öğretmenin özel hayatının ihlal edildiği görüşünde iken; özel ilkokullarda çalışan sınıf öğretmenlerinin tamamı öğretmenin özel hayatının ihlal edildiğini düşünmektedirler.

Sonuç ve Öneriler: Araştırmanın sonuçlarına göre okulun, sınıfın ve öğretmenin özel hayatının ihlal edildiği sonucuna varılmıştır. Devlet ilkokulunda okulun özel hayatının ihlalini velilerin ve öğretmenlerin; sınıfın özel hayatının ihlalini velilerin ve öğrencilerin; öğretmenin özel hayatını ise diğer öğretmenlerin ihlal ettiği sonucuna ulaşılırken; özel ilkokullarda ise okulun, sınıfın ve öğretmenin özel hayatını ihlal edenin genellikle veliler olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Araştırmadan elde edilen sonuçlar doğrultusunda öğretmenlerin, yöneticilerin, öğrencilerin ve velilerin özel hayatın gizliliği özgürlüğü, okulun, sınıfın ve öğretmenin özel hayatının kapsamı ve sınırlılıkları konusunda bilgilendirilmesinin yararlı olacağı, nitel yaklaşımın benimsendiği bu çalışmanın nicel araştırma yöntemleri ile farklı eğitim kurumlarında da yapılabileceği önerilebilir.

Keywords

Özel hayat, özel hayatın ihlali, özel okul, devlet okulu

Opinions of the Class Teachers towards “Privacy” and its Violation

Abstract

Purpose: The aim of this study is to reveal the opinions of teachers in terms of the right to privacy at school, both in the class and individually, and the violation of this right.

Research Methods: Data was collected using a qualitative interview method. 21 teachers from state schools and 15 from two private schools, in total 36 class teachers, in Aydın, who taught in the 2015-2016 academic year participated, and the data was analyzed via content analysis.Findings: The conclusion was reached that the private lives of the school, class, and teachers was violated. It was concluded that parents and teachers violated the school’s private life, parents and students violated the class’s private life, and teachers violated other teachers’ private life at the state primary school. Parents were generally the ones who violated the private life of the school, class, and teachers, at private primary schools.

Implications for Research and Practice: In accordance with these results, it would be beneficial to inform teachers, administrators, students, and parents about the right of privacy and about the scope and limits of the school’s, class’s and teacher’s right to privacy. It would be useful to study, performed using a qualitative approach, in other educational institutions using quantitative research techniques.

Keywords

private life violation of the private life private school state school

References

• Acilar, A. & Mersin, S. (2015). Universite ogrencilerinin facebook kullanimi ile mahremiyet kaygisi arasindaki ilişki [The relationship between facebook usage and privacy concern among university students]. Electronic Journal of Social Sciences, 14(54), 103-114.
• Aras, U. Y. (2010). İnsan haklari temelinde ozel hayat hakkinin ulusal ve uluslararasi alanda uygulamalari [National and international regulations of privacy right on the basis of human right]. (Unpublished Master Thesis). Bahcesehir University, İstanbul.
• Aydin, V. (1998). 1982 Anayasasi cercevesinde ozel hayatin gizliliginin korunmasi [Protecting the privacy of the private life in the 1982 constitution]. Suleyman Demirel University Faculty of Economics and Administartive Sciences Journal, 3, 185-198.
• Bates, A. P. (1964). Privacy-a useful concept? Social Forces, 42, 429-434.
• Buyukozturk, S., Cakmak, E. K., Akgun, O. A., Karadeniz, S. & Demirel, F. (2008). Bilimsel Arastırma Yontemleri [Scientific Research Methods]. Ankara: Pegem Akademi.
• Chanin, R. H. (1970). Protecting teacher rights, a summary of constitutional developments. National Education Association, Washington, D.C.
• Creswell, J. W. (2016). Nitel arastirma yontemleri bes yaklasima gore nitel arastirma ve arastirma deseni [Qualitative inquiry and research design: Choosing among five approaches]. M. Butun & S. B. Demir (Edt.). Ankara: Siyasal.
• Convention on the rights of the child. Turkish Official Gazette date and number: 27/01/1995 – 22184.
• Davis, A. (2001). Do children have privacy rights in the classroom? Studies in Philosophy and Education, 20, 245–254.
• Dogan, U. & Karakas, Y. (2016). Lise ogrencilerinin sosyal ag siteleri kullaniminin yordayicisi olarak yalnizlik [Multi-Dimensional Loneliness as the Predictor of High School Students' Social Network Sites (SNS) Use]. Sakarya University Journal of Education, 6 (1), 57-71.
• Hall, R. V. & Houten, R. V. (1983). Managing behavior, behavior modification: The measurement of behavior. Austin: Pro-ed.
• Horn, I. S. (2008). The inherent interdependence of teachers. Phi Delta Kappan, 89 (10), 751-754.
• Imber, M. & Geel, T. V. (2010). A teacher’s guide to education law. (4th Edition). New York: Taylor & Francis.
• Karaman-Kepenekci, Y. & Taskın, P. (2011). Cocugun ozel hayatinin gizliliği hakki [The privacy of the child's private life]. C. Özturk & İ. Findikci (Edt.), Prof. Dr. Yahya Akyuz’e armagan. (831–843). Ankara: Pegem Akadem.,
• Karasar, N. (1991). Bilimsel arastirma yontemi [Scientific research methods]. Ankara: Nobel.
• Kauffman, R. & Lane, D. (2014). Examining communication privacy management in the middle school classroom: Perceived gains and consequences. Educational Research, 56 (1), 13-27.
• Kiral, B. (2016). Ortaokul ogrencilerinin goruslerine göre sinif rehber ögretmenlerinin ozel hayatin gizliliği bakımından degerlendirilmesi [Assessment of the effectiveness of the guard teachers to ensure the safety of the child]. 15th International Primary Teacher Education Symposium (11-14 May 2016). Mugla Sitki Kocman University, Mugla.
• Kiral, E. & Kizilkaya, O. (2016). Yonetici, ogretmen, hizmetli ve veli goruslerine gore okul guvenligi sorunları ve cozum onerileri [School safety problems according to manager, teacher, servant and parent opinions and suggested solutions]. 15th International Primary Teacher Education Symposium (11-14 May 2016). Mugla Sitki Kocman University, Mugla.
• Kiral, E. & Yildiz, İ. (2016). Meslek liselerinde gorev yapan ogretmenlerin okul guvenligine ilişkin gorusleri [Opinions of teachers working in vocational high schools about school safety]. International Contemporary Education Research Congress (02.10.2016), Mugla Sitki Kocman University, Mugla.
• Kosseff, J. (2008). The elusive value: Protecting privacy during class action discovery. Georgetown Law Journal, 97 (1), 290-321. Kus, E. (2007). Nicel-nitel araştirma teknikleri [Quantitative and qualitative research techniques]. (2nd Edition). Ankara: Anı.
• Little, J. W. (1990). The mentor phenomenon and the social organization of teaching. Review of Research in Education, 16, 297-351.
• Mason J. (2002). Qualitative researching. (2nd. Ed). London: Sage.
• Mawdsley, R. D. (2004). School board control over education and a teacher's right to privacy. 23 Saint Louis University Public Law Review, 23, 609- 633.
• Mclaughlin, M. W. (1992). What matters most in teachers' workplace context? Eric number: Ed342755, 1-28.
• Merriam, S. B. (2013). Nitel arastırma desen ve uygulama için bir rehber [Qualitative research a guide to design and implementation]. S. Turan (Edt.). Ankara: Nobel.
• Miles, M. B. & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis. Thousand Oaks: Sage.
• Monette, D. R., Sullivan, T. J. & Dejong, C. R. (1990). Applied social research. NewYork: Harcourt. Oxford Dictionary. (2015). http://www.oxforddictionaries.com/ 08.12. 2015
• Oz, M. (2014). Sosyal medya kullanımı ve mahremiyet algisi: Facebook kullanicilarinin mahremiyet endiseleri ve farkindaliklari [Changes in use and perception of privacy: exploring facebook users’ privacy concerns and awareness of privacy implications]. Journal of Yasar University, 9 (35), 6099- 6220.
• Patton, M. Q. (1994). Nitel arastırma ve degerlendirme yontemleri [Qualitative research & evaluation methods]. M. Butun & S. B. Demir (Cev. Edt.). Ankara: Pegem Akademi.
• Rubin, H. & Rubin, I. (1995). Qualitative interviewing: The art of hearing data. Thousand Oaks, CA: Sage. 36 Bilgen KIRAL - Yasemin KARAMAN KEPENEKCI
• Rosenholtz, S. J. (1985). Effective schools: Interpreting the evidence. American Journal of Education, 93 (3), 352-388.
• Szczesiul, S. A. (2007). Initiatives and initiative: Second-stage teachers’ assessments of autonomy. Project on the next generation of teachers harvard graduate school of education. Paper Presented At The American Educational Research Association Annual Conference, Chicago, Illinois.
• Spencer, R. C. & Hoffman, D. H. (2001). Protecting teachers' privacy rights. The Educational Forum, 65 (3), 214-220.
• Tang, S. & Dong, X. (2006). Parents’ and children’s perceptions of privacy rights in China. Journal of Family Issues, 27 (3), 285-300.
• Tavsancil, E. & Aslan, E. (2001). İcerik analizi ve uygulama ornekleri [Content analysis and application examples]. İstanbul: Epsilon.
• Tierney, R. D. & Koch, M. J. (2016). Privacy in classroom assessment. handbook of human and social conditions in assessment. Brown, G. T. L. & Harris, L. R. (Edt.). NewYork: Routledge.
• Turkish Language Society. (2015). Turkish dictioanary. http://www.tdk.org.tr. 08.12.2015.
• The Constitution of The Republic of Turkey. Turkish Official Gazette date and number: 9/11/1982 - 17863
• Turkish Criminal Law. Turkish Official Gazette date and number: 12/10/2004 -25611
• Turkish Civil Code. Turkish Official Gazette date and number: 8/12/2001 - 24607
• Universal Declaration of human rights. Turkish Official Gazette date and number:27/05/1949-7217
• Yildirim, A. & Simsek, H. (2005). Sosyal bilimlerde nitel arastırma yontemleri [Qualitative research methods in the social sciences]. Ankara: Seckin.
• Yurtsever, M. (2015). Ozel hayatin gizliligini ihlali suçu [The crime of violation of privacy private life]. (Unpublished master thesis). Bahçeşehir University, İstanbul.