Problem
Durumu: Kurgusal mahkeme (Mock trial), vatandaşlık
eğitiminde
sınıf içi ve ders dışı etkinlik olarak
yaygınlıkla kullanılmaktadır. Kurgusal mahkeme vatandaşlık
eğitiminde
kullanılan tdeneyimleyerek öğrenmeye dayanan bir
benzetim tekniğidir. Kurgusal mahkeme, gerçek mahkeme
salonu şeklinde
düzenlenen bir sınıfta, öğrencilerin hakim, avukat, şahit,
yargıç gibi roller alarak bir konu hakkında gerçek ortama ilişkin
benzetim yapması olarak tanımlanmaktadır. Kurgusal mahkeme ile öğrenciler,
mahkeme sisteminin nasıl çalıştığını
öğrenmekte,
adalet, tarafsızlık, zaman aşımı, ifade hakkı,
kanıtların önemi, birinin suçu işlediği
kanıtlanıncaya kadar suçsuz olduğu gibi yasal ve
demokratik ilkelerin önemini anlar, anayasanın felsefi ve tarihsel temellerini
öğrenerek
geçmiş ve
bugün bağlamında
güncel uygulamaları düşünüp tartışır.
Öğrencilerin
vatandaşlıkla
ilgili konulara duyarlığını ve katılımını artıran,
öğrencilerde
çatışma
çözme, problem çözme, karar verme, eleştirel
düşünme,
iletişim,
işbirliği
ve empati gibi becerileri ve adalet ve sosyal sorumluluk gibi duyguları geliştiren
bir öğretim
yöntemidir. Eğitimde kurgusal mahkeme önce hukuk eğitimiyle
başlamış
daha sonra sosyal bilgiler, tarih, fen eğitimi,
diğer
disiplinlerarası alanlarda ve öğretmen eğitiminde
kullanılmıştır. Kurgusal mahkemeler genellikle
bir kurgusal olay üzerine yapılır. Öğretmen
bir kurgusal olay oluşturur, öğrencilere
görevlerini dağıtır, mahkeme sürecine hazırlanmaları
için rehberlik eder, mahkeme sürecini kontrol eder ve değerlendirme
yapar. Mahkemede gerçek durumlardan ve kurgusal olaylardan yararlanılır. Bu
yöntemde genellikle kurgusal olaylar kullanıldığı
görülmektedir. Alanyazında doğrudan sınıf ve okul
sorunları üzerine kurgusal mahkeme uygulanan bir çalışmaya
rastlanmamıştır. Bu çalışmada
doğrudan
sınıf sorunları üzerine mahkeme yöntemi uygulandığında,
bu yöntemin nasıl ele alınması gerektiği
bir örnek durum üzerinden tartışılmıştır.
Araştırmanın Amacı: Bu
çalışma, Türkiye’de bir öğretmenin, sınıfında karşılaşılan sorunların çözümü
için uyguladığı mahkeme yöntemini değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Bu araştırmada
kurgusal mahkeme yönteminin sınıf sorunlarının çözümünde nasıl uygulandığı,
öğretmenin rolünün, öğrenci kazanımlarının, öğrenci tutumlarının ve yaşanan
sorunların neler olduğu anlaşılmaya çalışılmıştır.
Araştırmanın Yöntemi: Bu
araştırma, kurgusal mahkemelerin sınıf sorunlarının çözümünde kullanılmasını
içeren özgün/asıl bir durumun (intrinsic case study) çalışmasıdır. Bu
çalışmada, özgün ve farklı bir durumun incelenmesini temel aldığı için özgün
durum çalışması deseni kullanılmıştır. Araştırma Türkiye’de bir il merkezinde,
800 öğrenci kapasitesine sahip, yarım gün eğitim veren ve sosyo-ekonomik düzeyi
orta sayılabilecek ailelerin çocuklarının öğrenim gördüğü bir devlet okuludur.
Araştırmaya bu okulda görev yapan yirmi yıllık bir öğretmen ile bu öğretmenin
sınıfında öğrenim gören 20 dördüncü sınıf öğrencisi katılmıştır. Bu
araştırmada, veriler sınıf ortamında yapılan katılımcı gözlemler, öğretmen ve
öğrencilerle yapılan yarı-yapılandırılmış görüşmeler yoluyla toplanmıştır.
Araştırmada 6 ay katılımcı gözlem yapılmış, her mahkeme sonrasında mahkemeye
katılan öğrenciler ile araştırma başında ve sonunda öğretmenle görüşmeler
yapılmıştır. Araştırma verileri, MAXQDA veri analizi programında tümevarımsal
analiz yaklaşımı ile temalandırılarak analiz edilmiştir. Gözlem ve görüşme
verileri karşılaştırılarak analiz edilmiş, deneyimler ve anlamlar üzerine
odaklanılmıştır.
Araştırmanın Bulguları: Mahkeme
süreci sınıfta bir-iki ay ara ile derslerin son 15 dakikasında
gerçekleştirilmektedir. Kurgusal mahkeme, kısa bir zaman içerisinde, sınırlı
sayıda öğrenci ile gerçekleştirilmiş ve sınıf ortamının tam bir mahkeme
şeklinde düzenlenmemiştir. Bu nedenle, benzetimden daha çok drama şeklinde
uygulandığı görülmektedir. Mahkemede ele alınacak olayı öğrenciler ve öğretmenler
birlikte konuşarak karar veriyorlar. Mahkeme konuları daha çok sınıf
kurallarının çiğnenmesi gibi sınıf eşyalarının zarar görmesi gibi öğrencilerin
ortak sorunları üzerine yapılıyor. Öğrenciler mahkemede aldıkları rolleri
uygulayarak sınıf sorununu çözüyorlar. Mahkemede uyulacak kurallar öğrenci ve
öğretmenler tarafından birlikte mahkeme öncesinde belirlenmiş. Öğretmen
mahkemede öğrencilerin görev dağılımı, kısmen de mahkeme kararının verilmesi
konusunda ihtiyaç olduğunda müdahalede bulunuyor. Öğrencilerde eleştirel
düşünme, karar verme, sorumluluk, iletişim, empati, sorun çözme, öz kontrol,
empati, katılım ve iletişim becerileri gelişiyor. Hak ve adalet kavramları ile
adalet sisteminin işleyişi konusun da bilgi ediniyorlar. Öğretmen mahkeme
sonrasında herhangi bir değerlendirme yapmıyor sadece öğrencilerin tutum ve
davranışlarında yaşanan değişimleri gözlemliyor. Öğrenciler genellikle sınıf
sorunlarını bu biçimde çözmekten memnunlar. Öğretmen bu yöntem ile öğrencilerde
davranış sorunlarının azaldığını belirtiyor. Öğretmen bu yöntemi uygularken,
eğitim sisteminin işleyişinden, öğrencilerden ve çevreden kaynaklanan kimi
sorunlarla karşılaşıyor.
Araştırma
Sonuçları ve Öneriler: Bu çalışmada sınıf sorunlarının çözümünde
kurgusal mahkeme yönteminden yararlanılabileceği görülmüştür. Sınıf sorunlara
ilişkin mahkeme uygulanacağında öncelikle öğrencilerin ortak yaşamından
sorunlar mahkemede ele alınabilir. Mahkeme öncesinde, mahkemede ve sonrasında
uyulacak ilkeler belirlenmeli, demokratik, saygı, sevgi ve güven içeren bir
sınıf kültürü oluşturulmalıdır. Türkiye’de kurgusal mahkeme üzerine çok az
çalışma yapılmıştır. Bu yöntem sadece hukuk eğitimi değil, demokrasi ve insan
hakları eğitimi, vatandaşlık eğitimi, tartışmalı konuların eğitimi, Türkçe ve
yabancı dil eğitimi gibi birçok alanda kullanılabilir. Bu alanlarda mock trial
yönteminin kullanılarak yapılacak deneysel ve nitel çalışmalara çalışmalara
gereksinim olduğu açıktır.
Purpose: Mock trial is an activity commonly used both in and out of the
class in citizenship education. Mock trial is a simulation technique rooted in
experiential learning. This study aimed to evaluate the Mock trial method used
by a primary school teacher in Turkey to solve the problems faced during
lessons. Research Methods: This
research is designed as an intrinsic case study, which involves the use of Mock
trials to solve the classroom problems. Participants were a classroom teacher
and 20 fourth grade students attending her class. Research data were analyzed
using inductive thematic analysis. Findings: Mock trial procedure was conducted during the last 15
minutes of the lessons at one-to-two-month intervals. The problem to be handled
in the Mock trial is decided by the consensus of th
students and the teacher.
Students solve the problem by acting out their roles as decided in the trial.
In this way, students develop the skills of problem solving, self-control,
responsibility, empathy, and communication. Also, they learn about the concepts
of right and justice, and the functioning of justice system. Implications for Research
and Practice: When Mock trial is to be
applied to solve classroom problems, especially the problems students commonly
experience in their school can be prioritized. Rules to abide before, during
and after the trial should be set up first, and a democratic classroom culture
characterized with respect, affection and confidence should be established.
Students should be encouraged to concentrate on the solution of the classroom
problems. Further research can be conducted on utilizing this method as an
instructional method in different courses. Moreover, training programs can be
held to inform the teachers about this method.
Primary Language | English |
---|---|
Journal Section | Articles |
Authors | |
Publication Date | November 20, 2018 |
Published in Issue | Year 2018 Volume: 18 Issue: 78 |