Master-Apprentice (Teacher-Student) Relations in İsmail Dede School

Yıl 2020, Sayı: 17, 159 - 174, 31.12.2020

Cem Çırak , Sıtkı Bahadır Tutu

https://doi.org/10.31722/ejmd.846851

Cited By: 1

Öz

Hammâmîzâde İsmâil Dede Efendi, who is one of the most important figures of traditional Turkish music we met throughout history, is accepted as a “summit”, because of his successful artworks and his students. Leading names in the last chapter of the period internalized as “the classical age” by many researchers and music enthusiasts like, Dellalzâde, Mutafzâde, Mehmet Bey and Zekâî Dede, were composers who were trained through İsmail Dede’s education. İsmâil Dede, who was a composer with a high quality of teaching as well as great artistry, created the music school we named as “İsmâil Dede School” in this study, together with his students. Here, while meşk practice’s details are learned from the anecdotes regarding the biographies of the school participants, the ground’s -which artistic orientations of togetherness of meşk, provided in the mutual culture-dimensions in which we found the levels of relationships between teachers and students like the level encouraging to high moralities and the emotional level are explained. In later classes, students were given high-level lectures about composition other than memorizing artworks and these masterclasses were evolved to social events in which music performances were made. Multi-leveled moral relations which grew between teacher-student based on the educational and emotional intensity of meşk were spotted. These constructed relationships were lifelong and continuous both emotionally and professionally. This study would be useful about providing some benefits to today’s music education.

Anahtar Kelimeler

Turkish Art Music tradition, İsmail Dede, Composer school, meşk, teacher-student

İSMÂİL DEDE EFENDİ EKOLÜNDE USTA-ÇIRAK (HOCA-ÖĞRENCİ) İLİŞKİLERİ

Öz

Geleneksel Türk müziğinin tarih boyunca karşılaştığımız önemli şahsiyetlerinden olan İsmâil Dede Efendi, kalıcı ve başarılı eserler üretmesine ve birçok önemli öğrenci yetiştirmesine bağlı olarak bir “zirve” kabul edilmiştir. Birçok araştırmacı ve musikişinasın klasik dönem olarak benimsediği sürecin son perdesinin Dellalzâde, Mutafzâde, Mehmet Bey ve Zekâî Dede gibi önde gelen isimleri İsmâil Dede’nin eğitiminden geçmiş bestecilerdir. Sanatçılığı kadar hocalık niteliği de yüksek bir besteci olan İsmâil Dede, yetiştirdiği öğrencileriyle birlikte burada İsmâil Dede Ekolü olarak tanımladığımız müzik ekolünü oluşturmuştur. Burada; meşk uygulamasının detayları ekol mensuplarının biyografilerindeki anekdotlardan öğrenilirken, aynı zamanda meşk birlikteliğinin, ortak kültür dairesinde oluşan ortak sanat yönelimlerinin sağladığı zemînin, hocalar ve öğrenciler arasında kurulan ilişkinin yüksek ahlak seviyesine teşvik eden duygusal katmanların keşfedildiği boyutları incelenmiştir. Bu sayede meşk uygulamasının teknik özelliklerinin ötesindeki kişisel ilişkiler ve ileri seviye derslerdeki çalışmalar tespit edilmiştir. İleri seviye derslerde, eser ezberlemenin haricinde bestecilik hakkında yüksek seviye derslere geçilmiş, dersler müzik icrâlarının yapıldığı sosyal etkinliklere evrilerek genişlemiştir. Hoca-öğrenci arasındaki eğitim ve duygu yoğunluğuna bağlı olarak gelişen çok katmanlı manevi ilişkiler de burada incelenmiştir. Bu ilişkiler hem meslekî hem duygusal açılardan hayat boyu sürmüştür. Çalışmanın günümüz müzik eğitiminde verimliliği artırmaya imkân sağlayabileceği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Türk sanat müziği geleneği, İsmail Dede, Bestecilik Ekolü, meşk, usta-çırak ilişkisi

Kaynakça

• Ergun, S. N. (2017). Türk Musikisi Antolojisi, İstanbul: Vadi Yayınları.
• İnal, İ. M. (1958). Hoş Sada, İstanbul: İş Bankası Yayınları.
• Nutkî Dede, Ali Nâsır Dede, Abdülbâkî. (2011). Defter-i Dervişân, çev. B. A. Kaya, & S. Küçük, İstanbul: Zeytinburnu Belediyesi Kültür Yayınları.
• Özalp, N. (2000). Türk Mûsikîsi Tarihi I, İstanbul: M.E.B. Yayınları.
• Özcan, N. (1989). Ahmed Efendi, Mutafzâde. (T. D. Vakfı içinde), İslâm Ansiklopedisi, İstanbul: TDV İslâm Araştırmaları Merkezi. 2, 60-61.
• Özcan, N. (2001). İsmâil Efendi, Dellâlzâde. (T. D. Vakfı içinde), İslâm Ansiklopedisi, İstanbul: Türkiye Diyânet Vakfı. 23, 95-96.
• Öztuna, Y. (2006a). Türk Mûsikîsi Cilt I, Ankara: Orient Yayınları.
• Öztuna, Y. (2006b). Türk Mûsikîsi Cilt II, Ankara: Orient Yayınları.
• Salgar, F. (2010). Dede Efendi. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Salgar, F. (2011). Hacı Ârif Bey. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Tutu, S. B. (2019 ). Zeybek Bestelemek (Motivasyon, Bağlam ve Davranış Kalıpları). Yörük Ali Efe Uluslararası Halk Kültürü Araştırmaları Sempozyumu, Aydın: Aydın Adnan Menderes Üniversitesi. 1016.
• Ünver, S. (1973). Sevâkıb-ı Menâkıb. İstanbul: Organon İlaçları A.Ş.
• Yektâ, R. (2000). Esâtîz-i Elhân. İstanbul: Pan Yayıncılık.