Interactions of Saracens and Early Turkish Military Music

Yıl 2023, Sayı: 23, 184 - 194, 31.12.2023

İbrahim Odabaşı

https://doi.org/10.31722/ejmd.1228487

Öz

After the 9th century, there were close relations between the Abbasids and the Turkic-Islamic states. The caliphate spreading over a wide range of geographical locations was naturally in contact with different nations. This led to the emergence of new cultures synthesized under the umbrella of Islam thought. In the period when the Abbasid State began to decline, the Turks became stronger in the military field with the increase of their influence over the caliphate. The Crusaders, who were organized together in the 11th century to liberate Jerusalem from the Muslims and remove the Turks from the region, used the term Saracens for the Islamic army until the 15th century. Muslims in return used the expressions salîbiyyûn/ehl-i salîb to describe the Crusaders. Considering the fact that the Turks have been in the Islamic army since the 9th century, the word Saracens would incorporate not only Muslim Arabs but also the multinational Islamic army. Thus, Turkish commanders and ancient Turkish traditions have had a great influence on this army. One of these traditions was the Turkish military music tradition which was kept alive in the nevbethâne in Islamic army. The Crusaders, who encountered with the Saracens for the first time, witnessed a systematic army that determined its commands through music. The Crusaders, who only used trumpets until then, made some military reforms in terms of musical organizations as a result of these contacts. In consequence, philological similarities can be determined by considering the etymologies of the words in European languages that appeared to have been borrowed from Eastern languages. While European musicologists recognize this interaction between Saracens and Crusaders, none of the sources in the field seem to inquire about the origins of the Saracenic music. The existence of nevbethânes, and the educational institution of Turkish military music most likely indicate toward the Turkish origins of the Saracenic music.

Anahtar Kelimeler

Military Music in Seljuq Period, Saracens, nevbethâne, tablhâne, mehterhâne

SARASİNLER VE ERKEN DÖNEM TÜRK ASKERÎ MÜZİĞİ ETKİLEŞİMLERİ

Öz

Osmanlı İmparatorluğu öncesinde kurulan Türk İslâm Devletlerinin Abbasîlerle temasları neticesinde özellikle Araplar, Acemler ve Türkler arasında yoğun sanatsal ve kültürel temaslar sağlanmıştır. Abbasî Devleti’nin geniş bir coğrafyaya yayılan hakimiyeti, farklı milletlerle temasları, İslâmiyet çatısı altında sentezlenen yeni kültürlerin oluşmasına zemin hazırlamıştır. Bu çatı altında şekillenen geleneklerden biri de askerî müziktir. Türkler, askerî müzik gelenekleriyle hem Abbâsîleri hem de Haçlı ordusu vasıtasıyla Avrupa’yı etkilemiştir. Kudüs’ü Müslümanlardan kurtarmak amacıyla kurulan Haçlı orduları, karşılaştıkları tüm Müslümanları temsil eden İslâm ordusu için Sarasinler terimini kullanmışlardır. Sarasinlerin Avrupa üzerindeki etkilerini araştıran yazarlar, onların askerî müziğinin kökenlerini yeterince sorgulamamıştır. Abbâsîlerde, Türklerden önce düzenli askerî bando geleneğinin olmadığı göz önüne alınırsa, Avrupa’yı etkilediği düşünülen askerî bando geleneğinin, Sarasinlerden ziyade Türk gelenekleriyle şekillendiği anlaşılmaktadır. Bu makalede, Osmanlı öncesinde Abbasîler ile Türk İslâm Devletlerinin askerî müzik gelenekleri ele alınarak, askerî bando ve nevbet ilişkisi, nevbetin; tablhâne, nakkarhâne ve mehterhâne gibi kurumlarla bağlantıları incelenmiştir. Sonuç olarak Sarasinlerin bando takımının birçok durumda aslında Türk askerî bando takımı olduğu gösterilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Selçuklu Dönemi Askerî Müzik, Sarasinler, nevbethâne, tablhâne, mehterhâne, Military Music in Seljuq Period, Saracens, nevbethâne, tablhâne, mehterhâne

Kaynakça

• Altınölçek, H. (2014). Askerî mûsikî geleneği ve mehterhanenin bir kurum olarak yerleşme süreci, Yeni Türkiye Türk Mûsikîsi Özel Sayısı, 10(57), 114-1120.
• Behar, C. (2015). Osmanlı/Türk musikisinin kısa tarihi. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Bowles, E. (2006). The impact of Turkish military bands on european court festivals in the 17th and 18th centuries, Early Music, 34(4): 533-559.
• Darke, D. (2020). Stealing from the Saracens. London: Hurst&Company.
• Devellioğlu, F. (2006). Osmanlıca-Türkçe ansiklopedik lûgat. 31. bs. Ankara: Aydın Kitabevi Yayınları.
• Eralp, N. T. (2014). Osmanlı’da mehter, Osmanlı 10, 741-750.
• Farmer, H. G. (2000). Tabl Khāna, The encyclopaedia of Islam 10, 34-38.
• Farmer, H. G. (1912). The rise and development of military music. London: W. Reeves.
• Farmer, H. G. (1997). Studies in oriental music. (Ed.) E. Neubauer, Frankfurt: Institute for the History of Arabic-Islamic Science at the Johann Wolfgan Goethe University.
• Farmer, H. G. (2018). İslam ve müzik, (Çev.) İ. Odabaşı, Turkish Academic Research Review 3(1):1-24.
• Faruki, L. I. (1981). An annotated glossary of Arabic musical terms. London: Greenwood Press.
• Feridun A. B. (1848). Münşeatü’s-selâtîn. C. 1. İstanbul: yy.
• Gazimihal, M. R. (2019). Türk askerî muzikaları tarihi. İstanbul: Doğu Kütüphanesi.
• İbn Battûta, E. A. M. (2000). İbn Battûta seyahatnâmesi. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Kappey, J. A. (1907). Military music. New York: Boosey.
• Karamahmutoğlu, G. (1999). Tanzimat dönemi’nde müzik, Osmanlı 10:628-628.
• Kathleen, S. (1910). Instruments of the modern orchestra. London: William Reeves.
• Lane-Poole, S. (1888). The art of the saracens in Egypt. Chapman and Hall.
• Meucci, R. (1989). Roman military instruments and the lituus, The Galpin Society Journal 42:85-97.
• Mordtmann, J. H. (1966). Sarasinler. İslâm Ansiklopedisi içinde (Cilt 10, 203-204 . ss.) İstanbul: M.E.B. Devlet Kitapları.
• Nicholson, H., David N. (2005). God’s warriors. New York: Osprey Publishing Ltd.
• Odabaşı, İ. (2022a). Harîrî’nin makamât’ında müzikal görseller, Turkish Academic Research Review 7(3):762-80.
• Odabaşı, İ. (2022b). Henry George Farmer’ın şark müziği hakkındaki görüşleri. Konya: Eğitim Yayınevi.
• Özcan, N. (2003). Mehter. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. https://islamansiklopedisi.org.tr/mehter.
• Rubenstein, J. (2011). Armies of heaven: The first crusade and the quest for apocalypse. New York: Basic Books.
• Sachs, C. (1940). The history of musical instruments. New York: W.W. Norton & Company Inc.
• Say, A. (2010). Müzik tarihi. Ankara: Müzik Ansiklopedileri Yayınları.
• Schmidt-Jones, C. (2013). Yeniçeri müziği ve batı müziği üzerindeki türk etkileri, Rast Müzikoloji Dergisi 1(1): 196-22.
• Sevim, A., Merçil E. (1995). Selçuklu devletleri tarihi. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Steingass, F. J. (1963). Persian-English dictionary. London: Routledge& K. Paul.
• Syed, A. A., (1900). A short history of the Saracens. London: Macmillan.
• Tayyâr-zâde, A. (2010). Osmanlı saray tarihi. İstanbul: Kitabevi.
• Tıraşcı, M. (2020). Türk mûsikîsi tarihi terimleri sözlüğü. Konya: Eğitim Yayınevi.
• Tolan, J.V. (2002). Saracens: Islam in the medieval European imagination. Columbia University Press.
• Tomar, C. (2009). Sarasinler, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. https://islamansiklopedisi.org.tr/sarasinler.
• Uslu, R. (2015). Selçuklu topraklarında müzik. Konya: Konya İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü.
• Uzunçarşılı, İ. H. (1988). Osmanlı devleti teşkilâtına medhal. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Vural, T. (2014). Türklerde erken dönem askeri müzik, Yeni Türkiye Türk Mûsikîsi Özel Sayısı, 10(57), 1066.
• Yıldız, H. D. (1995). Eşnâs et-Türki, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. https://islamansiklopedisi.org.tr/esnas-et-turki.