ANAYURT OTELİ FİLMİ ÜZERİNDEN MEKÂNSAL BİR ÇÖZÜMLEME

Year 2021, Volume: 2 Issue: 1, 1 - 10, 30.05.2021

Didem Akyol Altun

Abstract

Bu çalışmada Yusuf Atılgan’ın aynı adlı kitabından Ömer Kavur tarafından uyarlanan Anayurt Oteli (1987) filmi mekânsal kurgusu açısından incelenmiştir. 1987 tarihli Anayurt Oteli adlı film, yönetmen Ömer Kavur tarafından, Yusuf Atılgan’ın 1973 yılında yazdığı aynı adlı romandan uyarlanmıştır. Filmin en temel özelliği, bireyin psikolojisi üzerinde temellendirilen ana kurgusunda, otel mekânının temel bir karakter olarak rol oynuyor oluşudur. Çalışmanın temel amacı, filmde otel mekânının, öyküyü anlatmada ve yönetmenin vermek istediği mesajı iletmedeki güçlü etkisini ortaya koymaktır. Bu doğrultuda mekânın getirdiği çağrışımlar ve sembolik anlamlar incelenerek, yönetmen tarafından mekânın ele alınışı, mimarlık ve sinema arasındaki ortak tasarım ilkeleri çerçevesinde irdelenmeye çalışılmıştır. Sinema ve mimarlığın en önemli benzerliği, yaratıcı düşünce çerçevesinde üretilen bir fikri, bir hayal ürününü somutlaştırmasıdır ve her ikisi de benzer tasarım ilke ve elemanlarını dikkate almasıdır. Romanın filme de taşınan ana teması, bireysel yalnızlık ve yabancılaşmadır. Filmin yarattığı güçlü gerçeklik etkisinde, otel mekânı üzerine temellenen mekânsal kurgunun etkisi çok büyüktür. Bu nedenledir ki Anayurt Oteli, Zebercet karakteriyle bütünleşmiş, Türk Romanı’nın ve Türk Sineması’nın unutulmaz mekânlarından biri olmuştur.

Keywords

Anayurt oteli, sinemada mekan, otel mekanları

References

• Atılgan, Y. (2015). Anayurt Oteli. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Augé, M. (1995). Non-Places: Introduction to an anthropology of supermodernity. New York-London: Verso Books.
• Bala Alkan. H. ve Akın. İ. (2009). Türk sinemasında otel mekânları. CINEMASKOP Dergisi, Mayıs 2009.
• Baştürk, M. (2015). “Anayurt Oteli” ve “Dünya Ağrısı”nda otel (s)imgesi. Folklor/Edebiyat, 21(84), 131-144.
• Belge, M. (2015). Zebercet’ten Cumhuriyet’e Anayurt Oteli. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Cangüleç, Ö. (2006). Franz Kafka’nın Die Verwandlung ve Yusuf Atılgan’ın Anayurt Oteli adlı yapıtlarında yabancılaşma ve yalnızlık. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Van. Web adresinden 1 Mayıs 2020 tarihinde erişildi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• C.E. (Yapımcı) ve Ö.K. (Yönetmen). (1987). Anayurt Oteli [Sinema filmi]. Menşei ülke: Türkiye Fono Film.
• Çiftçi, D. (2019). Bir sınır-mekân olarak Anayurt Oteli ve Zebercet. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Bilgi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Web adresinden 1 Mayıs 2020 tarihinde erişildi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Film Adresi. (2020, 24 Kasım). Anayurt Oteli | Macit Koper Şahika Tekand Türk polisiye dram filmi [Video]. Erişim adresi: https://www.youtube.com/watch?v=dNeImIXb2uI
• Gürmen, P.T. (2005). Ömer Kavur: Bir ustanın ardından. Sinema Dergisi, 8. Kale, G. (2004). Antonioni’den Godard’a filmlerdeki mekân imgelerinin duyumsattıkları. Arredamento
• Mimarlık, 5(169), 102-110. Kuyucak Esen, Ş. (2002). Sinemamızda bir ‘auteur’ Ömer Kavur. İstanbul: Alfa Yayıncılık.
• Moran, B. (2002). Türk romanına eleştirel bir bakış. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Oktay, A. (2001). Anlatıların aynası: Yazınsal eleştiriler 2, 1954–2000. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Sayın, A. (2005). Türk sinemasında edebiyat uyarlamaları ve bu uyarlamaların toplumsal yapıyla etkileşimi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Web adresinden 1 Mayıs 2020tarihinde erişildi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Scognamillo, G. (1998). Türk Sinema Tarihi (1896–1997), İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Tanrıvermiş, Ş. (22 Nisan 2009). Sinema ve mekân. Web adresinden 6 Şubat 2011 tarihinde erişildi: http://www.sinemaloji.com/dosya/senay-tanrivermis-sinema-ve-mekân.html
• Tutumlu, R. (2002). Anlatı bilimi açısından roman-sinema etkileşimi ve bir uygulama: Anayurt Oteli. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Bilkent Üniversitesi, Ekonomi ve Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. Web adresinden 1 Mayıs 2020 tarihinde erişildi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Tüzün, S. (2008). Türk sinemasında mekân-tek mekânda geçen filmler. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. Web adresinden 1 Mayıs 2020 tarihinde erişildi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/