ZORBALIK EĞİLİMLERİNİN SINIF İKLİMİNE GÖRE İNCELENMESİ

Year 2009, Volume: 5 Issue: 2, 180 - 194, 14.01.2013

Elif Bilgiç Filiz Yurtal

Abstract

Bu araştırmada ilköğretim sınıflarında zorbalık eğilimi olan, zorbalığa maruz kalan ve zorbalık 

olaylarına karışmayan öğrencilerin sınıf iklimini algılama biçimleri incelenmiştir. Araştırmanın 

çalışma grubunu İstanbul ili Avcılar İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü'ne bağlı devlet okulları içinden 3 

ilköğretim okulunun 4. ve 5. sınıflarına devam eden zorbalık olaylarına karışmayan 29 (%18,5), zorba 

davranışlara maruz kalan 91 (% 58) ve zorbaca davranışta bulunan 37 (% 23,5) öğrenci olmak üzere 

toplam 157 öğrenci oluşturmuştur. Nitel verilerin toplanması amacıyla belirlenen çalışma grubundan 

zorbalığa karışmayan, zorbalık eğilimi olan ve zorbalığa maruz kalan olarak belirlenen gruplardan 15 

öğrenci olmak üzere toplam 45 öğrenci ile görüşme yapılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre zorbalığa 

karışmayan öğrencilerin maruz kalan ve zorbalık eğilimi olan öğrencilere göre daha olumlu sınıf 

iklimi algılarına sahip oldukları görülmüştür. Bu öğrencilerin öğretmenlerini daha fazla rahatlatıcı, 

paylaşımcı ve destekleyici olarak gördüklerini ve öğretmenleri ile daha olumlu ilişkiler kurma 

eğiliminde olduğu görülmüştür. Öğrencilerin, sınıf  içi ortamı algılamasına ait görüşleri 

incelendiğinde; zorbalığa karışmayan ve zorba eğilimi olan öğrenciler zorbalığa maruz kalan 

öğrencilere göre sınıflarında daha mutlu olduklarını ifade ettikleri görülmüştür.  

Anahtar kelimeler: Zorbalık, şiddet, sınıf iklimi, ilköğretim öğrencileri. 

Keywords

Zorbalık, şiddet, sınıf iklimi, ilköğretim öğrencileri

References

• Alikasifoğlu M., Erginöz E. & Ercan O. (2007). Çocukluk çağında kabadayılık/ zorbalık davranışları: Hekimler açısından anlamı. Türk Pediatri Arşivi, 42, 19-25.
• Barth, J. M., Dunlap, S. T., Dane, H., Lochman, J. E. & Wells, K. C. (2004). Classroom environment influences on aggression, peer relations, and academic focus. Journal of School Psychology, 42, 115- 133.
• Bilgiç, E. (2007). İlköğretim I.Kademede görülen zorba davranışların sınıf iklimini oluşturan değişkenler açısından incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana: Türkiye.
• Bush, E.S., & Ladd, G.W. (2001). Peer rejection as an antecedent of young children’s school adjustment: an examination of mediating processes. Development Psychology, 37, 550-560.
• Çınkır, Ş. & Kepenekçi, Y. (2003). Öğrenciler arası zorbalık. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 34, 236-253.
• Eslea M., Menesini E. & Morita, Y. (2004). Friendship and loneliness among bullies and victims: Data from seven countries. Aggressive Behavior, 30, 71-83.
• Eslea, M. & Smith, P.K. (1998). The long-term effectiveness of anti-bullying work in primary schools. Educational Research, 40, 203-218.
• Forero R., McLellan L. & Rissel, C. (1999). Bullying behavior and psychosocial health among school students in New South Wales, Australia: Cross sectional survey. British Medical Journal, 22, 423- 429.
• Garrity, C., Jens, K., Porter, W.W., Sager, N. & Camilli, C. (1997). Bully proofing your school: Creating a positive climate. Intervention in School and Clinic, 32, 235-244.
• Gofin, R. Palti, H. & Gordon, L. (2002). Bullying in Jerusalem schools: Victims and perpetrators. Public Health, 116, 173-178.
• Hoover, J. H, Oliver, R. & Hazler, R. J. (1992). Bullying: perceptions of adolescent victims in the midwestern USA. School Psychology International, 13, 5-16.
• Kapcı, E. G. (2004). İlköğretim öğrencilerinin zorbalığa maruz kalma türünün ve sıklığının depresyon, kaygı ve benlik saygısıyla ilişkisi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 37, 1-13.
• Kartal, H. & Bilgin, A. (2007). İlkögretim ögrencilerine yönelik bir zorbalık karsıtı program uygulaması: okulu zorbalıktan arındırma programı. Journal of Theory and Practice in Education, 3(2), 207-227.
• Kepenekci, Y. & Cinkir, S. (2006). Bullying among Turkish high school students. Child Abuse and Neglect, 30, 193-204.
• Kochenderfer, B.J. & Ladd, G.W. (1996). Peer victimization. Cause or consequence of school maladjustment? Child Development, 67, 1305- 1317.
• Koç, Z. (2006). Lise öğrencilerinin zorbalık düzeylerinin yordanması. Yayınlanmamış doktora tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara: Türkiye.
• Mooij, T. (1998). Pupil-class determinants of aggressive and victim behaviour in pupils. British Journal of Educational Psychology, 68, 373-385.
• Muscari, M. (2002). Sticks and stones: The NP’s role with bullies and victims. Journal of Pediatric Health Care, 16: 22-28.
• Olweus, D. (1993). Bullying at school: What we know and what we can do. Malden: MA Blackwell Publishers Ltd.
• Olweus, D. (1995). Bullying at school. Oxford: Blackwell.
• Patterson, A.R. (2006). The changing role of the classroom teacher in response to school violence. Degree of doctor of education, Oral Roberts University, Tulsa: Oklahoma.
• Pişkin, M. (2003). Okullarımızda yaygın bir sorun: Okul zorbalığı. 11-13 Haziran 2003 Malatya, İnönü Üniversitesi, Yedinci Ulusal Psikolojik Danışma Ve Rehberlik Kongresinde Sunulan Bildiri.
• Rigby, K. (2004). Consequences of bullying in schools. The Canadian Journal of Psychiatry in Review, 48, 583-590.
• Roland, E. & Galloway, D. (2002). Classroom influences on bullying. Educational Research, 44, 299-312.
• Sharp, S. & Smith, P.K. (1994). Understanding bullying (Ed. Sharp, S. and Smith, P.K.) Tackling Bullying in Your School: A Practical Handbook for Teachers. London, UK: Routledge Falmer. http://site.ebrary.com/lib/cukurova/Doc?id/10058365&ppg/19 (Retrieved: 21.12.2007)
• Somersalo, H., Solantaus, T. & Almqvist, F. (2002). Classroom climate and the mental health of primary school children. Nordic Journal of Psychiatry, 56, 285-291.
• Şeker, A. (2000). Sınıf öğretmenlerinin iletişim becerileri ile sınıf iklimi arasındaki ilişkinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya: Türkiye.
• Yeşilyaprak, B. (2002). Eğitimde Rehberlik Hizmetleri. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Yoneyama, S. & Rigby, K. (2006). Bully/victim students & classroom climate. Youth Studies Australia. http://www.thefreelibrary.com/Youth+Studies+Australia/2006/Septemb er/1-p5161 (Retrieved: 03.04.2006)
• Yurtal F. A. & Cenkseven, F. (2005), “İlköğretim Okullarında Zorbalığın İncelenmesi” İstanbul: 1. Şiddet Ve Okul: Okul ve Çevresinde Çocuğa Yönelik Şiddet ve Alınabilecek Tedbirler Uluslararası Katılımlı Sempozyumu.